DUVAR TBMM Lideri Mustafa Şentop, Habertürk TV’de Mehmet Akif Ersoy ve Fevzi Çakır’ın sorularını yanıtladı.
Mustafa Şentop, seçimlerin vaktinde yapılması durumunda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın aday olamayacağı tartışmalarına yanıt verdi, Şentop “Bu seçimde Cumhurbaşkanının ikinci periyodu olacağı için, ikinci periyotta Meclis tarafından seçim kararı alınması dahilinde bir daha aday olma hakkı var” görüşünü savundu.
Şentop, Altılı Masa’nın Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’e geçiş süreciyle ilgili çalışmalarına dair tartışmalara “Bu olursa Anayasa ve mevzuat dışında başka bir paralel devlet yapılanması çalıştırılıyor demektir. Bunun hukuken bir değeri, manası yok. Uygulanabilirliği sıkıntısı başka tabii” yorumunu yaptı.
Mustafa Şentop programda, 2019 yılından bu yana yurt dışına yaptığı 58 seyahat ve ziyaretle ilgili açıklamalarda bulundu. Gazete Duvar’da Serkan Alan imzasıyla yayınlanan “Son 20 yılda en çok gezen Lider Mustafa Şentop: Dünyayı 7 kere turladı” haberinde, bir soru önergesine verilen yanıtta Şubat 2019’da Meclis Başkanlığı vazifesine başlayan Şentop’un bir yıllık pandemi devri hariç 46 ayda 58 yurt dışı seyahatinde 35 farklı ülkeye gittiği belirtildi. Haberde kelam konusu datalarla Şentop’un kat ettiği uzaklığın 300 bin kilometreye yaklaştığı kaydedildi.
‘KİŞİSEL SEYAHATLERİMİ BİLET ALARAK YAPIYORUM’
Şentop haberdeki datalara ait “Hükümetimizin, yürütmenin diplomatik çalışmalarına bir takviye mahiyetinde oluyor” tabirlerini kullandı.
Mustafa Şentop şunları söyledi: “Benim seyahatlerim ferdî değil; resmi seyahatlar. Şahsî yaptığım seyahatler oldu, tamamı biletini alarak yaptığımız seyahatlar. Mümkün olduğu kadar siyasi partilerden temsil olduğu için arkadaşlarla yapıyoruz bu seyahatleri. Parlamenter birliklerin bizde üyeleri var, o toplantılara da tüm siyasi partilerden arkadaşlarımız gidiyor. Eleştiren bir iki arkadaşımız var. Öncelikle şunu belirteyim, bu türlü periyotlarda, dünyada mevcut sistemin, paradigmanın bozulduğu, yeni arayışların ortaya çıktığı devirlerde parlamenter demokrasi öne çıkıyor. Benim seyahatlerim, davet edilenlerin tahminen yarısı kadar. Pandemi kalktıktan sonra ertelenmiş olan birçok toplantı yapıldı. Bu yalnızca benim ziyaretimle değil; Türkiye’ye gelenlerin sayısı da çok fazla. Bunun dışında hükümetimizin, yürütmenin diplomatik çalışmalarına bir takviye mahiyetinde oluyor. Kimi ülkelerde parlamentolarda çok dağınık yelpaze kelam konusu olduğunda parlamentoları, milletvekillerini ikna etmek gerekiyor birtakım siyasetlerde. Yurt dışına çıktığı vakit turistik seyahat yapanların çok da anlayabilmesi mümkün değil bu seyahatlerin olağan.”
Şentop’un açıklamaları özetle şöyle:
ON BİNLERCE HACI OY KULLANAMAYACAK: “Hac mevsimine denk geliyor 18 Haziran. Hacıların çıkışı mayıs sonu itibariyle başlıyor. 18 Haziran’da on binlerce hacı oy kullanamayacak. Bunun dışında okulların tatili sorunu var. Kimi vatandaşlarımızın büyükşehirlerden memlekete gitmeleri kelam konusu olabiliyor. Hac mevsimi her sene 10 gün öne geliyor. Bu sene de bu türlü bir tarihe denk geldi. Hacca gidecek olan 100 bine yakın bir toplam nüfus var. Okulların tatil olmasını demiştim. Mâkul bir ayarlama. Kanuna nazaran, mevzuata nazaran söylerseniz, belirlenmiş tarihten 1 gün evvel de yapsanız teknik olarak erken seçim denilebilir. Siyaseten erken seçimin manalı bir vakit aralığında olması lazım. Bunun birtakım siyasi açıklamaların olabilmesi lazım. Burada o kadarlık ayarlamanın hem siyasi manası yok; hem de teknik münasebetlere dayanıyor.
CUMHURBAŞKANI YENİ UNSURLA TEKRAR ADAY OLABİLİR: İki türlü karar alınabiliyor. Bir Cumhurbaşkanı bir de TBMM tarafından alınabiliyor. TBMM nitelikli oyla, beşte üçle alması lazım. Bu da 301 oy demektir. TBMM seçimin tarihini de belirleyebilir. Cumhurbaşkanı tarafından alındığı vakit, kararı aldığı ilan ettiği günden 60 gün sonrası birinci pazar günü oluyor. 90 gün 60 gün sıkıntısı, milletvekili seçim kanuna nazaran 90 gün diyor. Cumhurbaşkanı kanuna nazaran 60 gün diyor. Hukukta kural çatışması olduğu takdirde tahlil üç temel prensip var. Sonraki kanun evvelki kanunu ilga eder. Bu hususta hukukçuların teknik olarak tartışacağı bir konu yok. Cumhurbaşkanımızın adaylığı konuyla ilgili olarak, bunun seçimin öne alınmasıyla alakası yok. 101. unsur ile ilgili evvelki 101. husus kaldırılmıştır, yeni 101. unsur yürürlüğe girmiştir. 30 Nisan itibariyle yürürlüğe girdi. Oradaki birtakım arkadaşlar iki maddeyi yan yana koyup bakarlar. Cümle birebir olduğu vakit karar, unsur değişmemiş üzere zannederler. O cümlenin yeni kararla yürürlüğe ne vakit koyulduğu kıymetli. ‘Cumhurbaşkanı en fazla 2 kere seçilebilir’ cümlesi, Nisan 2018’de yürürlüğe konmuş. Recep Tayyip Erdoğan 2014’de Cumhurbaşkanı seçildi, parlamenter sistemin Cumhurbaşkanıydı. Onun seçilmiş olduğu husus yürürlükten kalktı. Nisan 18’de yeni unsur yürürlüğe girdi. Bu kararın yenilenmesi tüm vatandaşlara olduğu üzere sayın Cumhurbaşkanına yine aday hakkı olmayı tanımıştır. Meclis tarafından seçim kararı alındığında tekrar aday olabilir. Arkadaşların yanıldıkları konu, iki maddeyi yan yana koyarak bakmaları. Anayasa değişikliği yapan kanun var orada. Tıpkı karar olmakla bir arada tekrar yürürlüğe koyuyor ve herkese iki kere seçilme hakkı tanıyor. Daha evvel de bütün Cumhurbaşkanları adayları için YSK’ya itiraz başvurusu yapılmıştır. Bu seçimde Cumhurbaşkanının ikinci devri olacağı için, ikinci periyotta Meclis tarafından seçim kararı alınması dahilinde bir daha aday olma hakkı var. Taraflar konumlarını net olarak söz ettikleri için burada uzlaşma arayışına gerek yok. Kararın parlamento tarafından alınmasıyla, Cumhurbaşkanı alınması ortasında bir fark yok. Parlamento tarafından hukuken sonucu etkileyecek bir tarafı yok. Bizde parlamentonun devamlılığı temeldir. Yeni parlamento vazifeye başlayana kadar parlamento devam eder. Parlamento faaliyetleri seçim gününe kadar devam eder. Tahminen parlamento çalışmaları tatil edilebilir; lakin icap ederse parlamento çalışabilir, çalışmalarının durdurulması diye bir şey kelam konusu olamaz.
VETO EDİLEN KANUN UNSURU 301 OYLA GEÇEBİLİR: Parlamento beşte üç çoğunlukla karar alması lazım karar için. Bu da salt çoğunlukla milletvekilinin yine seçimi istemesi gerekir. Bu türlü bir ihtimali çok kolay görmüyorum. Parlamento ile Cumhurbaşkanı’nın ortasında bir istikrar var. Kimi arkadaşlar şikayet ediyor, parlamento tesirli değil diye. Onlar galiba parlamentoyu kendi kümelerinden ibaret sanıyor. Pekala öbür kümeler? Parlemantoda herşey konuşulur ve oylama yapılarak karar ortaya çıkar, çoğunluğun kararıdır. Çoğunluk şayet emsal politik tercih, tavır içerisinde ise eleştirmenin manası yok. Parlamento kanunu çıkarma konusunda, kontrol üzere konularda karar alıyor. Cumhurbaşkanının, Cumhurbaşkanlığı Kararname yetkisi tanınmış. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, kanunla çeliştiği vakit kanun uygulanır. Parlamento nasıl kanun yapar? Kanun gelir, müzakere edilir, oylama yapılır, geçer ve Cumhurbaşkanına sarfiyat. Cumhurbaşkanı’nın bu kanunu veto etme yetkisi var. Yeni sistemde güçleştirici veto var. Cumhurbaşkanı bir kanunu iade ettiği takdirde nitelikli çoğunluk aranır, beşte üç oyla geçmesi gerekir. 301 aranması gerekir. Burada sistemin Cumhurbaşkanı ile Cumhurbaşkanı destekleyen çoğunluğun parlamentoda olması halinde güzel işleyeceğini söyleyebiliriz.
BAŞÖRTÜSÜ DÜZENLENMESİ: Anayasa Kurulu’nda görüşülmeye başlanacaktır. Bu hususta kimi konularda mutabakatlar sağlanabilir, değişiklikler yapılabilir. Mevzu tekrar sayın Kılıçdaroğlu’nun kanun teklifiyle gündeme geldi. Yasal düzenleme yapılmalıdır dendi. Bunun üzerine sorunun kalıcı olarak çözülmesinde mutabakat var. Kanunla mı yapılmalı, anayasa değişikliği ile mi? Kanunla daha evvel yapılmış. Kanunla bir özgürlük, özgürlük verilmez, bu anayasa ile yapılır. Kanunla ilgili hürlüğü tanıdığınız vakit bir öteki Meclis kompozisyonunda kaldırılabilir. O vakit anayasa değişikliği devreye girmiştir. Ben bunun Meclis’ten geçebileceğini görüyorum. 360 ile 400 ortasında kaldığı takdirde o vakit referanduma gitmesi gerekiyor.
2 MİLLETVEKİLİNİN DOKUNULMAZLIĞININ KALDIRILMASI: Fezlekelerle ilgili birlikte hepsine süreç yapmak gerekir mi, gerekmez mi sorunu evvelce beri tartışıldı. Ben Karma Kurul başkanlığı da yaptım. Bu tıp dokunulmazlığın kaldırılması evrakları olmuştu. Devamsızlık sebebiyle milletvekilliği düşürülen milletvekilleri de oldu. Burada bahisle ilgili ayrıntılar, daha evvelki düzenlemeler, evrakların neye nazaran ele alındığına dair Anayasa Mahkemesi kararları var. Farklı düzenlemeler var. Burada bahis komite liderinin takdirindedir. Bu türlü bir durumda kurul lideri muhakkak kriterlerle hareket etmiş olmalıdır.
PARALEL DEVLET YAPILANMASI ÇALIŞTIRILIYOR DEMEKTİR: Parlamenter sistemde bir kabine vardı. Başbakan ve Bakanlar Şurası bir de Cumhurbaşkanı vardı. Birçok kararı Başbakan ve Bakanlar bir arada alıyorlardı. Bakanlar Şurası kararı vardı. Cumhurbaşkanına gidiyor ve Cumhurbaşkanı bunu imzalıyordu. Yeni sistemde kabine ve kollektif sorumluluk kelam konusu değil. Yürütme misyonu lider tarafından yerine getirilir. Cumhurbaşkanı isterse kendisi birkaç bakana imza yetkisi verebilir, isterse geri de alabilir. ABD’de bizdeki üzere bakan vermiyor, o misyonlarla ilgili sekreter deniyor. Burada Cumhurbaşkanının hazırlayacağı kararname ile birilerine imza yetkisi daha sonra geri alması kelam konusu olabilir. Anayasa’ya nazaran bütün yetkiler Cumhurbaşkanında toplanmıştır. Kendi ortalarında protokol imzalayabilirler. Burada Cumhurbaşkanının buna karar vermesi gerekiyor. Diyelim ki, halk tarafından seçildi. Yetkilerini kullanmaya başladı, buna ne diyeceksiniz? Anayasa’da ve bağlı olarak mevzuatta bir devlet mimari, bir devlet yapısı oluşturulmuş. Bu olursa Anayasa ve mevzuat dışında başka bir paralel devlet yapılanması çalıştırılıyor demektir. Bunun hukuken bir değeri, manası yok. Uygulanabilirliği problemi başka doğal. Önerilen sisteme baktığımızda Cumhurbaşkanı halk tarafından seçilecek lakin bu Cumhurbaşkanının dedikleri olmayacak. Bu halde devlet idaresi kelam konusu olamaz. Parlamenter sisteminde bile olmayacak biçimdir, pratiği de yoktur.
HDP’YE KAPATMA DAVASI: Anayasa Mahkemesi bu mevzuda karar verecektir. Natürel kendi işleyişi verecektir. Öngörebilmek mümkün değildir. Anayasa Mahkemesi’nin yürüttüğü süreç çerçevesinde bir Meclis Lideri olarak konuşmam hakikat olmaz. Tahminen milletvekili olsa söyleyebilirdim. Bu Anayasa Mahkemesi’nin değerlendireceği konu.
İSVEÇ’TEKİ SAVCININ AÇIKLAMASI: ( Savcı Eriksson’un belediye binası önündeki şova ait soruşturma başlatılmayacağı açıklaması) Uzun vakittir devam eden bir süreç var. Madrid’de imzalanmış İsveç ve Finlandiya’nın taahhütleri var. O çerçevede görüşmeler oluyor. Biz de daha evvel 3 defa İsveç ve Finlandiya Meclis Lideri ile görüştük. Bu hususta kararlılıklarını olumlu olarak söyleyebilirim. Somut gelişmelere bakmamız lazım. En son yaşanan olay Türkiye’nin niçin ve hangi münasebetlerle, haklı münasebetlerle karşı çıktığını göstermiş oldu. Sorun yapılan yalnızca hareket değil, bir terör örgütü var, hareket onun aksiyonu. Terör örgütünün hangi aksiyonlarının uygun, hangilerinin uyumlu olmadığını söyleyecek durumunda değilsiniz. Terör örgütünün bütün faaliyetlerini engelleyeceksiniz. Türkiye’de terör örgütünün aksiyonu sıcak iken. Bana ‘anlayışla karşıladığını’ söyledi. İğrenç bir aksiyon olduğunu söz etti. Bizim beklentilerimiz somut beklentiler. Bunların gerçekleşmediği takdirde Türkiye’nin adım atması mümkün değildir.” (HABER MERKEZİ)