Tiyatro Mitos bu dönem iki oyunuyla seyirci karşısına çıkıyor. Bunlardan biri Kemal Uçar’ın yazıp oynadığı “Dublörün Hikâyesi”, başkası ise Deniz Madanoğlu’nun yazdığı, Merve Polat’ın oynadığı “Yan Rol.”
Her iki oyunun direktörlüğünü ise Tiyatro Mitos’un kurucusu Şenol Lider üstleniyor. Sorularımızı yönelttiğimiz Lider ile oyunların nasıl ortaya çıktığını, gerçek dünyada yan rol olma sorununu ve yeni çalışmalarını konuştuk.
‘DÖNGÜNÜN İÇİNE GİRMEK ÇOK ÖNEMLİ’
“Yan Rol” nasıl ortaya çıktı? Bu türlü bir oyunu yönetmeye nasıl karar verdiniz?
Oyuncumuz Merve Polat ile biz uzun vakittir oyun arayışındaydık. Sonrasında Merve 2018’de izlemiş ve çok etkilenmiş olduğu “Yan Rol” oyununu yapmak isteğini lisana getirdi. Çabucak müellifi Deniz Madanoğlu ile bağlantıya geçtik. Merve esasen metni çok seviyordu, biz de Mitos olarak çok etkilendik. Kendi gücünün farkına varan, en yakınlarını karşısına alarak kendini tabir eden Canan’ın umut dolu seyahatini sahnelemek bu türlü bir periyotta hepimize yeterli gelecektir diye düşündük.
Merve Polat’ın oyunculuğu da hayli beğeniliyor. Kendisiyle yollarınız nasıl birleşti?
2010 yılında Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Bilimler Enstitüsü Sinema ve Drama kısmında direktörlük yüksek lisansı okurken Merve de benden bir sonraki devir oyunculuk yüksek lisansına başladı. Yolumuz birinci orada kesişti. Daha sonra 2019 yılında eşim Dilek Lider ile bir arada Tiyatro Mitos’u kurduk. Birinci oyunumuz da Murat Mahmutyazıcıoğlu’nun yazdığı “Aynur Hanım’ın Bebeği” isimli oyun olacaktı. O oyunda Hacer karakterini oynaması için Merve ile anlaşmıştık. Oyunu oynamak pandemi hasebiyle mümkün olmadı fakat Merve ailemizin küçük kızı olarak Mitos’a girdi.
Oyunda mesleği boyunca yanda kalmış, kıymeti anlaşılamamış bir oyuncunun yaşadıklarını izliyoruz. Bu durum, piyasada kendine yer edinmeye çalışan onlarca yetenekli oyuncu için de geçerli. Bir direktör olarak neler söylemek isterisiniz?
Döngünün içine girmek çok değerli. Şayet yetenekli, şanslı, disiplinli ve çalışkansan sistem her vakit sana baht tanıyor. Kimisi bu bahtı hakikat kullanıyor, kimisi oralara gelemiyor. Bence rolün yanı, başı, sonu olmaz. Oyuncu oyuncudur. Mevcut sistemin tüm şekilsel baskılarına karşın inat edip, başkaldırıp, bu mengeneden oyunumuzun kahramanı Canan üzere çıkmamız gerekiyor.
Tabii yan rol olma hali yalnızca mesleksel manada işlenmiyor. Toplumsal manada, arkadaşlar ortasında da bir yan rol olma hali mevcut. Sanırım bu meslekten daha acı verici.
Tabii içine girdiğimiz toplumsal ortamlardaki bireylerle ilgili bir durum bu. Mümkün mertebe bu insanları ya ehlileştirmeliyiz ya da hayatımızın eksenini onlardan öbür bir yörüngeye yerleştirmemiz gerekir. Bu aslında “hayır” demekle mümkün oluyor. Bunu da büyüdükçe öğreniyoruz.
‘BİZİM DE YÜREK GÖSTERMEMİZ GEREKİYOR’
Bir yan rol olma hali de ailevi münasebetlerde karşımıza çıkıyor ki burada işin içine bir de bayan sorunu giriyor. Bayanlar toplumun her alanında ısrarla yan rolde tutulmaya çalışılıyor diyebilir miyiz?
Tüm toplumlarda gücün erkekte toplanma sorunsalı üzerinde yüksek bir farkındalık var ve bilhassa içinde bulunduğumuz yüzyılda kıymetli adımlar atılmaya çalışılıyor. Ama coğrafik olarak bu her yerde birebir anda olmuyor maalesef. Bizim coğrafyamızda da toplumsal olarak değişim başladı, lakin daha çok yolumuz var. Bayanın ailede başlamak üzere toplumun her alanında eşit bahta sahip olduğu bir dünya hayalimiz var. Oyunumuzdaki bayan karakterimiz tüm sorumluluğunu alıp yetişkin bir bayan üzere davranıyor ve ailesi ile ilgisini yine düzenleme hamasetini gösteriyor. Bizim de bu toplumsal değişimi hızlandırmamız için her birimizin ondan feyz alıp bu hamaseti göstermemiz gerekiyor.
Her türlü olumsuz duruma rağmen oyundaki umudu canlı tutmayı bir halde başarıyorsunuz. Kendi hayatının başrolü olmak için en değerli şey de bu olmalı.
Ben umutla yaşıyorum; beşere, tabiata, özgürlüğe, demokrasiye olan inancım ve umudum beni ayakta tutuyor. Seyirciyi de umutla konutuna göndermek boynumun borcu üzere.
‘HAYATINIZIN BAŞROLÜ MÜSÜNÜZ YOKSA DUBLÖRÜ MÜSÜNÜZ?’
Yönetmenliğini yaptığınız “Dublörün Hikâyesi” isimli bir oyun daha var. Biraz da bu oyundan bahsedelim mi?
“Dublörün Hikâyesi”, seyahatine 24 Kasım 2020 tarihinde İKSV Tiyatro Şenliği ile başladı. Kemal Uçar yazdı ve oynuyor. Oyundaki karakterimiz oyunculuk mezunu olmasına karşın dublörlük yapıyor. Son dublörlük vazifesinde başına gelenleri anlatırken herkesi hayatına ve konutuna davet ediyor. Kıssa boyunca da size, “Hayatınızın başrolü müsünüz yoksa dublörü müsünüz?” diye soruyor. Planladığımız bir şey olmamasına karşın Tiyatro Mitos olarak iki oyunumuzda da ülkemizde oyuncu olmayı anlatıyoruz, bunu yaparken de hayatta hepimizin başına gelebilecek olayları paylaşıyoruz.
Bir direktör olarak tiyatrocu olmak isteyen gençlere neler tavsiye edersiniz?
Okuyun, oyun izleyin, izlediğiniz oyunları tekrar okuyun, tekrar izleyin. İnanın, şayet inanmazsanız limon bile satamazsınız.
Son vakitlerde neler yapıyorsunuz? Masanızda bizim için neler var?
Yeni oyunlar düşünüyorum, düşünüyoruz. Bunun da ipuçlarını aslında oyunumuzda gösteriyoruz, subliminal iletiler veriyoruz. Bugünden yarına değil lakin; sahnelenmeye devam eden başka oyunumuz “Dublörün Hikâyesi”nin müellifi ve oyuncusu Kemal Uçar’la birlikte yeni bir oyun üstünde çalışıyoruz.