Kaygı beşerler üzerinde hayli olumsuz tesirleri olan bir his halidir. Dert ile başa çıkmak ise hayata konforlu bir biçimde devam etmenin en uygun yoludur. İnsan bedeninin korku halinde yaşadığı önemli fizyolojik tesirler vardır. Kalp ritminin yükselmesi, terleme, iştahsızlık yahut tam aksisi iştah artışı üzere tesirler korku sorunu olduğuna işaret eder. İnsan bedeni zihnen rahatsızlık duyduğu, baskı altında hissettiği durumlarda bu cins yansılar verir. Kaygılı olmak ve uzun müddetli bu duyguyu taşımak hem fizikî hem de zihinsel olarak yorucu olduğu için bu durumla baş etmek gerekir. Dert ile başa çıkmayı öğrenmek hayat kalitesini arttırmanın yanı sıra daha hakikat kararlar almayı, gayeler doğrultusunda daha emin adımlar atmayı mümkün kılar. Bu yazımızda tasayla nasıl baş edebileceğinize dair birtakım ipuçlarını bulabilir ve daha kaliteli bir hayat için ufak adımlar atmaya başlayabilirsiniz.
Kaygı herkesin vakit zaman yaşadığı bir his. Bu kadar yaygın görülen bir his ile baş etmek ise öğrenilebiliyor.
Kaygı (Anksiyete) nedir?
Kaygı, herkesin vakit zaman yaşadığı olağan bir histir. Beynin gerilime reaksiyon verme ve kişiyi potansiyel tehlikelere karşı uyarma formudur. Günümüzün potansiyel tehlikeleri ortasında yırtıcı hayvan taarruzları üzere şeyler olmasa da öteki ögeler da derde neden olabiliyor. Biriyle birinci defa randevuya çıkmak, işini kaybetme riski, yaklaşan değerli bir sunum ve daha pek çok şey kişinin dertli hissetmesine yol açabiliyor.
İnsanlar çoğunlukla etraflarında olup bitenleri denetim etmek ister. Dertli hissetmenin temelinde birçok vakit bu denetimi elde tutamama hali vardır. Bilhassa belirsizlik devirlerinde telaş artar.Herkesin korku yaşadığındaki yansıları farklıdır. Kalp çarpıntısı, boğazda kuruluk, nefes almada zahmet, avuç içlerinin terlemesi en yaygın görülen korku belirtileridir.
Kaygı ile nasıl başa çıkabilirsin?
Kaygılı hissetme durumuyla baş etmenin kolay olmadığı bir gerçek, lakin telaşın yarattığı rahatsız edici hislerle başa çıkmak için birtakım yollar var.
Kaygının tetikleyicilerini belirle
Herkesin dert yaşamasının ardında farklı tetikleyiciler yer alır. Telaş ile baş etmenin en uygun yolu, bu tetikleyicileri belirlemektir. Tetikleyicilerini, yani bir manada düşmanlarını, ne kadar düzgün tanırsan onları yenme talihin da o kadar yükselir.
Bu tetikleyiciler neler olabilir? İşverenin, ailenden biri, gireceğin değerli bir imtihan, işte/okulda seni rahatsız eden birilerinin varlığı yahut rastgele diğer bir şey senin tetikleyicilerin ortasında yer alıyor olabilir.
Kendini gerilimli ve dertli hissettiğinde o anki niyetlerini, hislerini, dertle bir arada yaşadığın fizikî belirtileri bir deftere yazmayı dene. Sende telaş ve dert üzere hisleri neyin tetiklediğini, vücudunun ve zihninin bundan nasıl etkilendiğini fark ettikçe bu mevzuların zihninde kapladığı yer azalacak ve tahminen eskisi kadar dert yaratmayacak bir hale gelecektir. Sorun yaratan fikirlerin aslında o kadar da değerli ve kaygılandırıcı olmadığını fark etmen de muhtemel.
Olumsuzluk yaratan faktörleri olabildiğince hayatından çıkar
Her olumsuzluk yaratan faktörü hayatından çıkarman mümkün olmasa bile, kimilerinin vazgeçilebilir olabileceğini fark etmeye çalış.
Seni kaygılandıran şeyler en kolayından belirli bir diziyi seyretmek, haberleri okumak yahut makul bir arkadaşınla sohbet etmek olabilir. Bu dert yaratan faktörlerin farkında olup kendini o alanlardan uzaklaştır. Büsbütün hayatından çıkaramasan bile, olumsuz faktörleri kendinden uzak tutmak için elinden geleni yap.
Eşit nefes tekniğini dene
Kaygı yaşadığın bir durumun içindeysen ve bunu değiştirmek için hiçbir şey yapamıyorsan, yogik bir nefes idmanı olan “eşit nefes” tekniğine bir baht ver.
Nefes alma ve verme müddetlerinin eşitlendiği bu idmanda nefes alırken 4’e kadar say. 4’e ulaştıktan sonra hiç orta vermeden nefes vermeye başla ve bu esnada içinden tekrar 4’e kadar say. Nefes alış ve verişlerini sayarken 4’e ulaşman mümkün olmuyorsa bu sayıyı azaltabilir yahut muhtaçlığına nazaran artırabilirsin. Kıymetli olan, nefes alıp verme müddetlerinin birbirine eşit olması. İdmanı yaparken, dikkatini saymakta olduğun sayılara yönlendir ve en az 5 dakika boyunca bunu yapmayı sürdür. 5 dakikanın sonunda canın devam etmek istiyorsa idmanını uzatmaktan çekinme.
Egzersizi yaparken kendini rahat ettir, oturur ya da yatar konumda olabilirsin. Nefes alış ve verişler sırasında saydığın sayılara daha yeterli konsantre olabilmek için gözlerini kapatabilirsin. Bu nefes idmanının sonunda kalp atış suratının yavaşladığını, telaş hissin ve onun yarattığı fizikî semptomların azaldığını hissedebilirsin.
Doğada vakit geçirin
Kendi kendinize kaldığınız vakit derdinizin arttığını, kanılarınızın sizi daha çok sarıp sarmaladığını kesinlikle fark etmişsinizdir. Kişi, konfor alanından ayrılmadığı sürece de bu farkındalık yanlışsız kabul edilebilir. Tabiatta yalnız başına sakin yürüyüşler yapmak kan basıncının düşmesine ve tasanın azalmasına yardımcı olur. Yalnız yapılan tabiat yürüyüşlerinin telaş üzerinde olumlu tesirleri olduğu gözlemlenmiştir.
Hareket edin
Anksiyete ile başa çıkmanın en yeterli yollarından birisi de hareket etmektedir. Yürüme, koşma, yüzme yahut yoga üzere aktiviteler sayesinde durup düşünmek ve daha fazla gerilim yaşamak yerine zihni boşaltmak tasa ile başa çıkmaya yardımcı olur. Hareket halinde olmak, nizamlı antrenman yapmak endorfin salınımını olumlu tarafta tesirler. Bu sayede insan bedeni ağrıya yahut gerilime daha az reaksiyon verir.
Uykunuza ihtimam gösterin
Uyku ve dert ortasında çift istikametli bir bağlantı vardır. Tasa hali kişinin uyku problemlerine yol açabildiği üzere kâfi ölçüde kaliteli uyku uyumamak tasa halini kötüleştirebilir. Bu nedenle günlük uyku mühletine dikkat etmek ve kaliteli uyumaya ihtimam göstermek gerekir. Her gün birebir saatte uyumak ve uyanmak yeterli bir uyku nizamı elde etmeye yardımcı olur. Uyku öncesinde sıcak bir duş almak, ekranlardan uzaklaşmak, kafein tüketimini uykudan 4-6 saat öncesinde bırakmış olmak kaliteli bir uyku için yardımcı olacaktır.