Türkiye’nin sinema belleği niteliğinde olan 10 bine yakın yapıtın bulunduğu Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi Prof. Sami Şekeroğlu Sinema-TV Uygulama ve Araştırma Merkezi’ndeki sinema arşivinin bir kısmının bozulduğu, saklama şartlarının son derece ilkel olduğu ve arşivin bulunduğu binanın yıkılma tehlikesi taşıdığı ortaya çıktı.
Sayıştay’ın Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi’nde yaptığı kontrol bir skandalı ortaya çıkardı. Üniversitenin Balmumcu yerleşkesinde bulunan Prof. Sami Şekeroğlu Sinema-TV Uygulama ve Araştırma Merkezi’ndeki Türk sinemasının erken devrine ilişkin en kapsamlı sinema arşivinde tarihi ve sanatsal bedele sahip sinema, sinema makine ve ekipmanları, tarihi afişler, fotoğraf, slayt, senaryo ve direktör notlarının son derece ilkel şartlarda tutulduğu, bir kısmının bozulduğu ve arşivin bulunduğu binanın yıkılma tehlikesi taşıdığı tespit edildi.
“ESERLER DEFORME OLUYOR”
Merkezde, 10 bine yakın sinema bulunduğu belirtilerek “Bunların 6 bin 11 adedi yerli sinemadır. Nitratlı sinemalar 2 bin 335 adettir ve öteki sinemalara nazaran daha özel şartlarda saklanmaları gerekmektedir” denildi.
Yasal düzenlemelere nazaran gerek üniversitenin gerekse Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın kelam konusu yapıtların güvenliği ve tahliyesi ile ilgili sorumluluk altında olduğuna dikkat çekilen Sayıştay raporunda “Türkiye’nin sinema belleği niteliğindeki kelam konusu yapıtların tahliyesi geciktikçe eserler deforme olmakta, riskli bir yapı içerisinde tutulduğundan tamamının yok olması tehlikesi ortaya çıkmaktadır. Üniversitenin Sinema-TV Uygulama ve Araştırma Merkezindeki Türk Sinemasının hafızası niteliğindeki sinema arşivi ile başka eser ve taşınırların elverişli saklama şartlarında koruması ile uzman raporlarındaki tekliflerin acilen hayata geçirilmesi gerektiği değerlendirilmektedir” sözleri yer aldı.
UZMANLAR İNCELEDİ: KALORİFER DAİRESİ ÜZERE YERLERE YIĞILMIŞ
Sayıştay raporunda 2019 yılında sarsıntı riski taşıdığı tespit edilen yerleşkenin büsbütün boşaltılması ve arşivin taşınması öncesinde merkezin durumunun tespiti için Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü, RTÜK, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı ve İstanbul Üniversitesi’nden görevlendirilen 6 uzmanın 2021 yılı başında düzenlediği rapora da yer verildi. Bu raporda nitratlı ve öteki sinemaların saklama şartlarının elverişsiz olduğu, arşiv depoları dışındaki sinemaların toz ve atıklarla iç içe özensiz kalorifer dairesi üzere yerlerde yığıldığı, bir kısmının paslı kutularda bulunduğu ve ziyan görmüş olduğu belirlendi. Sinema dışı görsel arşiv gereçlerin bir kısmı tasnif edilmemiş halde ve çeşitli kutularda karışık formda koruma edildiği, uygun saklama şartlarının bulunmadığı, merkezde yer alan koleksiyonların kültürel ve eğitsel miras olarak araştırmacıların kullanımına sunmak emeliyle standartlara uygun bir kataloglama yahut arşivleme sisteminin ve bir koleksiyon idare programının bulunmadığı da kaydedildi.
İZİNLE GİRİLİYOR, KISA MÜDDETTE ÇIKILIYOR
Sayıştay raporunda Balmumcu yerleşkesinin can ve mal güvenliği açısından boşaltılması, bu süreçte akademik, idari işçi ile öğrencilerin binalara alınmaması ve uzaktan çalışması gerektiğinin 7 Temmuz 2021’de merkez müdürlüğüne bildirildiği kaydedildi. 30 Ağustos 2021 tarihinden itibaren merkeze girişlerin rektörlükten müsaade alınarak yapıldığı, arşiv çalışanının sinema arşivinin rutin bakımı için pazartesi günleri binaya girdiği ve asgarî müddette gerekli denetimleri yaparak binadan çıktığı anlatıldı.