Avrupa’da en fazla derinliğe sahip Hollanda merkezli sanal doğalgaz ticaret noktası TTF’de süreç gören mart vadeli kontratların fiyatı 24 Şubat’ta 128,31 Euro idi. Dün megavatsaat başına 272 Euro’dan açılan eylül vadeli kontratların fiyatı, günü megavatsaat başına 292,15 Eurodan tamamladı. Böylelikle, savaşın başından bu yana dün en yüksek kapanış düzeyine ulaşan doğalgaz fiyatı, 6 ayda yüzde 127,6 artış gösterdi.
Fiyatların yükselişinde, AB’nin savaş sonrası uygulamaya başladığı yaptırımlar ile Rusya’dan ithal ettiği fosil yakıtları azaltması ve Rusya’nın doğalgaz akışında kesintiye gitmesi tesirli oldu.
Rus güç şirketi Gazprom, 14 Haziran’da yaptığı açıklamada, Kuzey Akım sınırı üzerinden Avrupa’ya gaz sevkiyatının 167 milyon metreküpten 100 milyon metreküpe düşürüldüğünü bildirmişti. Şirket, 16 Haziran prestijiyle ise sınır üzerinden günlük 67 milyon metreküpe kadar doğalgaz sağlanabileceğini duyurmuştu.
Kuzey Akım boru sınırı üzerinden Avrupa’ya günlük doğalgaz sevkiyat kapasitesini 27 Temmuz’da yüzde 20’ye düşürdüğünü açıklayan Gazprom, son olarak 19 Ağustos’ta kelam konusu sınır üzerinden yapılan doğalgaz teslimatlarının 31 Ağustos-2 Eylül tarihlerinde ??bakım sebebiyle askıya alınacağını bildirdi.
AB, doğalgaz ithalatını yıl sonuna kadar üçte iki oranında azaltmayı hedefliyor.
FİYATI 2 KATINA ÇIKTI
API2 Rotterdam Kömürü Vadeli Süreçler Piyasası’nda süreç gören mart kontratlı kömürün tonu ise 24 Şubat’ta 192,35 dolardan süreç görürken, dün 376,95 dolara yükselerek 6 ayda yüzde 96 artış gösterdi.
Kömürün ton fiyatı, savaştan bu yana en yüksek kapanış düzeyini 398,45 dolarla 2 Mart’ta gördü.
Rusya’dan kömür ve başka katı fosil yakıtların ithalatı, 10 Ağustos’ta yürürlüğe giren yaptırımlar kapsamında külliyen durduruldu. Savaş öncesinde AB’nin kömür ithalatında Rusya’nın hissesi yüzde 45 düzeyinde bulunuyordu.
Dünyanın en büyük kömür üreticisi ülkeleri ortasında yer alan Rusya’nın Ukrayna’ya girmesiyle piyasalarda oluşan tedarik telaşı fiyatların yükselişini destekledi.
PETROL FİYATLARINDA DALGALANMA
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın birinci gününde 99,08 dolardan süreç gören Brent tipi ham petrolün varili dün kapanışta 101,75 dolardan süreç gördü. Bu eserin fiyatında 6 ayda gerçekleşen artış yüzde 2,7 oldu. Birebir periyotta Batı Teksas çeşidi (WTI) ham petrolün varil fiyatı ise yüzde 1,7 yükseldi.
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın başından beri AB ülkeleri tarafından kabul edilen en büyük yaptırımlardan biri olan 6’ncı yaptırım paketi geçen ayın başında onaylandı. AB, bu paket kapsamında Rusya’dan deniz yoluyla ham petrol tedarikini 5 Aralık, rafine eser tedarikini ise 5 Şubat prestijiyle büsbütün kesmeyi planlanıyor.
AB’nin Rusya’dan ham petrol ithalatı günlük ortalama 2,2 milyon varil, petrol eserleri alımı ise 1,2 milyon varil düzeyinde bulunuyor.
Geçen yıl ithal ettiği günlük yaklaşık 11 milyon varil ham petrol ve petrol eserlerinin yaklaşık yüzde 30’unu (3,4 milyon varil) Rusya’dan sağlayan AB ülkelerinin, yeni tedarikçi arayışı devam ediyor.
ABD ve Avrupa ülkelerinin Rus petrolüne yönelik ambargo uygulamasının akabinde arzın daralacağı telaşları artarken, Rus petrol üretimine dair belirsizlikler ve OPEC+ kümesinin kısıtlı üretim artışları son 6 ayda petrol fiyatlarında varil başına ortalama 45 dolar civarında dalgalanmaya neden oldu.
TEMMUZ 2008’DEN BU YANA EN YÜKSEK SEVİYEYİ GÖRDÜ
Brent çeşidi petrolün varil fiyatı 3 Mart’ta 139,13 dolara kadar çıkarak Temmuz 2008’den bu yanaki en yüksek seviyeyi görürken, 17 Ağustos’ta 91,50 dolara kadar düştü. WTI ham petrolün varili ise 7 Mart’ta 130,50 dolar düzeylerindeyken 16 Ağustos’ta 85,75 dolara geriledi.
ABD’nin başı çektiği kimi batılı ülkelerin stratejik petrol rezervlerinden nisan-ekim aylarında toplamda 240 milyon varil ham petrolü piyasaya sunma planları fiyat artışlarını süreksiz de olsa kısıtladı.
Yüksek güç fiyatlarıyla artan enflasyon baskısı talep görünümünü olumsuz etkilerken, Çin’in sıkı salgın önlemleri dünyanın ikinci büyük petrol tüketicisi ülkenin petrol talebinde önemli azalışa neden oldu.