George Orwell’in cihanını uyarlamak kolay değil… Bugüne kadar 1984’ü çeşitli kitap kapaklarıyla ve Michael Radford’un eksiksiz sinema uyarlaması üzerinden okuduk, izledik.
Şimdi Fnac-France Inter ödüllü Xavier Coste’nin çizgileriyle Orwell’in distopyası Türkçe’de.
1949’da George Orwell’in ‘1984’ kitabı birinci defa yayınlandığında The New York Times’ın kitap eleştirmeni, bir kehanet ve bir ikaz olarak harika olduğunu yazmıştı.
‘Büyük Birader’in yarattığı kaygının tesirindeki Okyanusya toplumunda teknolojinin üst düzeyde olduğu distopik bir dünyadayız… Yıl 1984…
Tek parti idaresinde dehşet, propaganda ve beyin yıkama ile halk ve hayat manipüle edilmekte.
Parti’nin onaylamadığı niyetler hata… Onları cezalandıran bir ‘düşünce polisi’ var.
Parti’nin sloganları şöyle: “Savaş barıştır”, “Özgürlük köleliktir” ve “Cehalet güçtür”…
Romanda halk, daima tehlikede olduğunu düşünmektedir, kendi fikirlerinden dahi korkmakta ve sorgulamadan öndere tapmaktadır.
Sürekli ‘düşman’ korkusu yaratmak… Kaosa hamile bir ortamda yaşamak…
Bu kaygı size bir yerden tanıdık geldi mi? Korkan beşerler daha kolay yönetilir!
Sizin kanılarınızın artık hiçbir değeri kalmamıştır. Birer robota dönüşmüş, inançta olmak için önderin her dediğini onaylar hale gelmişsinizdir. O denli ki yeni bir lisan yaratılmıştır, özgürlük artık sizin bildiğiniz manaya gelmiyordur.
Yeni lisan, yeni bir tarihin kurulmasında başrol oynamaya başlar.
Romanın kahramanı Winston Smith, yalnız biridir, üstelik bu ortamla uyumsuzdur. Ona nazaran bu baskı tertibi akıl dışıdır. Muhalefet etmeye başlar… Yanında bir de sevgilisi Julia vardır.
Baskı sistemine karşı çıkan her ‘muhalif’ üzere akıl almaz azaplar görürler.
Malum roman, internetin ve akıllı telefonların olmadığı bir vakitte yazıldı. O yüzden bütün yurttaşlar tele-ekran ismi verilen alet marifetiyle izlenir. Niyet polisi de işini bu aletle yapar.
Hayatın tüm nimetleri İç Parti üyelerine layıktır…
Orwell, ‘Büyük Birader Sizi Gözetliyor’ cümlesini bize ‘armağan’ ederken diktatörlerin rejimini sürdürmek için nasıl bir nizam kurduklarını da gözümüze sokuyor. Daima tutuklanma, hatta öldürülme korkusu yaşayan ve baskı altında ezilen halkın nasıl köleleştirildiğini ortaya koyuyor.
Bugün yaşadığımız kontrol ve nezaret düzeneğini 1949’da okurla buluşturan bir ayna ‘1984’… Son yıllarda daha çok okunmasının altında yatan sebep de bir tıp kehanet üzere okunuyor olması…
Xavier Coste, bu distopya klasiğini süper bir halde çizgi romana uyarlayarak adeta imkansızı başarmış… Gökçe Yavaş’ın çevirisiyle bu yapıtı Türkçe’ye kazandıran Can Yayınları’na teşekkür etmek gerek. Ne okuyayım diyenlere, 1984’ü bir defa de çizgiler üzerinden okuyun derim… Ürpertici bulacağınızdan eminim.