Özbekistan’ın Semerkant kentinde düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) doruğunun ortak deklarasyonu yayınlandı. ŞİÖ’nün varlığının öbür ülkelere ve memleketler arası kuruluşların aleyhinde olmadığının belirtilediği deklarasyonda, üye ülkelerin kendi maddelerine uygun olarak, üye ülkelerin topraklarında yasaklanan terörist, ayrılıkçı ve aşırılık yanlısı örgütlere dair tek bir liste üzerinde çalışacağı belirtildi.
Sputnik’in aktardığı habere nazaran, deklarasyon metninde, örgütün varlığının öbür ülkelere ve milletlerarası kuruluşların aleyhine olmadığına işaret edildi.
Metinde, “ŞİÖ, öbür ülkelere ve milletlerarası kuruluşlara yönelik değil; BM tüzüğü, ŞİÖ tüzüğü ve memleketler arası hukukun gaye ve unsurlarına uygun olarak karşılıklı çıkar ve bölgesel ve global meselelerin tahliline yönelik yaklaşımların ortak noktasıdır” sözlerine yer verildi.
‘Üye ülkeler terörist kümeleri menfaat uğruna kullanmanın kabul edilemez olduğunu not eder’
Metinde ayrıyeten, “Üye ülkeler, terörizm ve aşırıcılıkla gayret mazeretiyle ülkelerin iç işlerine müdahalenin ve terörist, aşırılıkçı ve radikal kümeleri menfaat uğruna kullanmanın kabul edilemez olduğunu not eder” denildi.
Üye ülkelerin her türlü terör, ayrılıkçılık ve aşırıcılığın tezahürünün oluşturduğu güvenlik tehdidi konusunda derin kaygılarını lisana getirdiği vurgulanan metinde, dünya çapındaki terör hareketleri şiddetle kınandı.
Deklarasyonda, “2022-2024 ŞİÖ Üye Devletleri Terörizm, Ayrılıkçılık ve Aşırılıkla Uğraşta İşbirliği Programı’nın dengeli bir formda uygulanmasının ehemmiyetini vurgulandı” diye kaydedildi.
Savunma ve güvenlik alanlarında işbirliği
Öte yandan metinde, üye ülkelerin savunma ve güvenlik alanında işbirliğinin daha da geliştirilmesinde mutabık kaldığına işaret edildi.
İran nükleer anlaşması
Üyelerin İran’ın nükleer programına ait Kapsamlı Ortak Hareket Planı’nın (KOEP) sürdürülebilir bir biçimde uygulanmasının kıymetli olduğunu düşündüğüne dikkat çekilen metinde, “BM Güvenlik Kurulu’nun 2231 sayılı kararı uyarınca, tüm tarafları muahedenin kapsamlı ve faal bir biçimde uygulanması konusunda yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmeye çağırıyoruz” değerlendirmesi yapıldı.
Küresel ölçekli füze savunma sistemlerinin oluşturulmasının memleketler arası güvenlik ve istikrara olumsuz tesir ettiğine bir defa daha vurgu yapılan metinde, öbür ülkelerin güvenliği kıymetine kendi güvenliğini güçlendirmeye yönelik teşebbüslerin kabul edilemez olduğu belirtildi.
‘Bilişim kesiminin askerileştirilmesine karşıyız’
Bununla birlikte üye ülkelerin, bilişim kesiminin askerileştirilmesine şiddetle karşı çıktığı tabir edilen metinde, “Bu alandaki kozmik kuralların, unsurların ve ülkelerin sorumlu davranış normlarının geliştirilmesini destekliyor, ayrıyeten BM himayesinde, bilişim teknolojilerinin hata maksatlı kullanımıyla gayrete ait kapsamlı bir milletlerarası kontratın geliştirilmeye başlamasını memnuniyetle karşılıyoruz” sözleri kullanıldı.
Kimyasal silah kullanımı ve stoklanmasına karşı çağrı
Metinde ayrıyeten kimyasal silah kullanımı ve stoklanmasına karşı davet yapılarak, “Üye ülkeler, kimyasal silahların üretimini, stoklanmasını ve kullanımını yasaklayan Kimyasal Silahlar Mukavelesi’nin (CWC) silahsızlanma ve nükleer silahların yayılmasını tedbire alanında tesirli bir araç olarak tam olarak uygulanması davetinde bulunuyor ve bildirilen tüm kimyasal silah stoklarının erken vakitte imha edilmesinin değerini vurguluyor” denildi.
“Afganistan’da kapsayıcı bir hükümet kurulması son derece önemli”
Geçen yıl Taliban’ın denetimine geçen Afganistan’da kapsayıcı bir hükümet kurmanın değerli olduğuna dikkat çekilen metinde, “Üye ülkeler Afganistan’da Afgan toplumunun tüm etnik, dini ve siyasi kümelerinin temsilcilerinin iştirakiyle kapsayıcı bir hükümet kurulmasının değerli olduğunu düşünüyor” yorumu yapıldı.
Metinde ŞİÖ’nün, Afganistan’ın terör, savaş ve uyuşturucudan arınmış, bağımsız, tarafsız, birleşik, demokratik ve barışçıl bir devlet olarak kurulmasını savunduğu belirtildi.
DTÖ’de ıslahat talebi
Uluslararası ticaret gündemini tartışma ve çok taraflı ticaret sisteminin kurallarını garanti altına almada kilit rol üstlenen Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) daha tesirli olması gerektiğine işaret edilen metinde, ayrıyeten DTÖ bünyesinde ıslahata gidilmesi daveti yapıldı.
ŞİÖ üyeleri, ortak bir terör listesi oluşturacak
Bunun yanı sıra metinde, ŞİÖ ülkelerinin kendi maddelerine uygun olarak ve fikir birliği temelinde, üye ülkelerin topraklarında faaliyetleri yasaklanan terörist, ayrılıkçı ve aşırılık yanlısı örgütlere dair tek bir liste oluşturumasına yönelik ortak prensipler ve yaklaşımlar geliştirmeye çalışacakları kaydedildi.