İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından “Geleceğin Türkiyesi’ni inşa ediyoruz” sloganıyla Şubat 2023’te İzmir’de düzenlenecek İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi hazırlık çalışmaları kapsamında yapılan son paydaş buluşmasının akabinde sonuç bildirgesi açıklandı. İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer, sanayi, ticaret ve esnaf odalarının temsilcilerinin katıldığı toplantının akabinde 25 unsurluk deklarasyonu kamuoyu ile paylaştı.
KARARLAR ORTAK ALINDI
Başkan Soyer, iştirakçilere teşekkür ederek “Bu kararların Türkiye’nin geleceğine ışık tutmasını diliyorum. Türkiye’nin gelecek yüz yılında ortaya çıkacak meselelerin konuşulduğu ve ortak akılla tahlil arandığı verimli bir toplantı yaptık” diye konuştu.
İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin Endüstrici, Tüccar ve Esnaf Buluşması deklarasyonu birinci taslak metni şu halde oluştu:
“Bizler, Türkiye’nin farklı bölgelerinde faaliyetlerini sürdüren sivil toplum örgütleri ve meslek kuruluşlarının temsilcileri olarak İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin Endüstrici, Tüccar ve Esnaf Buluşması için İzmir’de bir ortaya geldik.
Pandeminin çabucak akabinde, dijitalleşmenin giderek hızlandığı, birçok mesleğin ortadan kalktığı, yeni meslek alanlarının doğduğu ve dünyanın iklim kriziyle yüzleştiği çağımızda sanayi ve ticaret hayatı yine yapılanıyor. Hayatın içinden süzülen her yeni bilgi, yanlışsız bildiklerimizi yine tanımlıyor.
İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi hazırlık toplantısında, memleketler arası alandaki saygınlığının daha da büyüdüğü, tabiatla uyumlu, değişime açık, refahın büyüdüğü ve adilce paylaşıldığı, ortak akıl ve uzlaşı temelinde bir Türkiye hasretimizi tanım eden kararlar aldık.
Bu kararlar, 23 Ağustos 2022 ve 5 Ekim 2022’de yapılan ön toplantılara katılan sanayi, tüccar ve esnaf örgütlerinin teklifleri doğrultusunda şekillenmiştir.
Alınan kararlar kongrenin dört uzman masası ve öteki paydaşların da görüşleri alındıktan sonra, Şubat 2023’te İzmir’de gerçekleşecek İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin gündemine sunulacaktır.”
25 PRENSİP AÇIKLANDI
1. Demokrasi yalnızca ticaret ve endüstrideki gelişmenin değil, birebir vakitte refahın adil bir biçimde dağılmasını sağlayan temel ögedir.
2. İktisadın sağlıklı bir halde gelişimi için her cinsten ayrımcılığı reddeden toplumsal cinsiyet eşitliğinin tesis edilmesi temeldir. Geleceğin Türkiyesi’nin inşasında bayanların karar düzeneklerinden başlamak üzere eşit inisiyatif ve sorumluluk alabilmesinin önündeki tüm mahzurlar kaldırılacaktır.
3. Geleceğin Türkiyesi’nin toplumsal ve ekonomik sistemi dünya genelindeki yapısal değişimin kavranması üzerinde inşa edilecektir. Bu kavrayış, tüm dünyayı etkileyen ekolojik, politik, sosyolojik, kültürel, teknolojik ve demografik gelişmelerin idrakiyle mümkündür.
4. Sanayi ve ticarette sırf büyüme odaklı bir iktisadi model kabul edilemez. Sürdürülebilir bir ekonomik model inşa edilmelidir. Geleceğin Türkiyesi’nin iktisat siyaseti toplumun tüm moral ve ekonomik kıymetlerini geliştiren bir kültürel yenilenme atağıdır.
5. Geleceğin iktisadının tabiatıyla, günlük ve popülist siyasi kararlarla gelişmesi beklenemez. Türkiye’nin ikinci yüzyılının sanayi ve ticaret şartlarının daha düzgün olması için sistematik ve uzun vadeli bir iktisat siyaseti inşa edilecektir. Güçlü bir kavrayış içinde uygulanan tüm aksiyonların sonuçları ölçülecek ve yarattığı tesirler nizamlı olarak izlenecektir.
6. İktisadi planlama kültürü, tabiatı gereği bütüncül, kapsayıcı ve stratejik olmalıdır. Geleceğin sanayi ve ticaret siyaseti toplumsal, siyasal, ekonomik ve ekolojik olmak üzere birbiriyle alakalı dört ana ıslahat üzerinde yükselecektir.
7. İnsan tipinin yerküre ve atmosfer üzerinde bıraktığı ayak izi, modülü olduğumuz ekosistemin kendini yenileme eşiğini ileri derecede aşmıştır. İklim krizi de bunun sonuçlarından biridir. Tabiatın ekolojik döngüleri ve insan cinsinin ekonomik sistemi ortasındaki bu mütekabiliyet dışı şartlar, bizatihi insan da dahil tüm canlıların geleceğini tehdit etmektedir. Geleceğin Türkiyesi, ekoloji ve iktisat ortasında ayrılmaz bir bağlantı olduğunu kabul eden yeni bir iktisadi yaklaşım üzerinde inşa edilecek, ticaret ve sanayi siyasetlerinin bu istikamette gelişimi sağlanacaktır.
8. Tüm dünyada, istikrarsız büyümenin yerelde ve global ölçekte sürdürülemez olduğu anlaşılmış ve bu iktisat anlayışının sonuna gelinmiştir. Ticaret ve sanayi, denetimsiz sermaye modeli yerine çalışanların, ekonomik aktörlerin, paydaşların, toplumun ve nihayet tabiatın da memnunluğunu temel alan hassas bir anlayışa evrilmek zorundadır.
9. Sanayi ve ticaretin istikrarlı gelişimi için yeni bir toplumsal mutabakat kurulması temeldir. Bu mutabakat, kültürel farklılıkların ve yenilikçiliğin iktisadın temel girdilerinden biri kabul edilmesiyle oluşacaktır.
10. Geleceğin Türkiyesi’nin iktisadı, teknolojiyi yalnızca tüketen değil, birebir vakitte üreten ve kullanan bir ruha sahip olacaktır.
11. Kurumsal, ferdî ve işbirliklerine dayalı girişimciliğin gelişmesi için “ekonomik demokrasinin” gerektirdiği ortam sağlanacaktır.
12.Ölçekten bağımsız olarak Türkiye’deki endüstrici, tüccar, esnaf ve teşebbüsçüler ülke iktisadı için pahalı aktörlerdir. Esnaf, sanatkar ve KOBİ’lerin korunmasına yönelik önlemler güçlendirilecektir.
13.Kamu, temel stratejiyi belirleyen, kuralları koyan, denetleyen, yatırım ortamını kolaylaştıran, geliştiren ve gerektiğinde paydaş olan bir rol oynayacak ve bu sayede bölümlere yapan istikamet verme fonksiyonu kolaylaşacaktır. Kamunun bu fonksiyonları tam şeffaflık, hesap verebilirlik ve katılımcılık unsurlarıyla gerçekleşecektir.
14.Teknolojinin kendi ahlakı ve normlarının insan yaratıcılığı üzerindeki dayatması kabul edilemez. Teknolojinin insan üzerindeki olumsuz tesirlerinin bertaraf edilmesi için Teknoloji Etiği Konseyi oluşturulacaktır.
15.Teknolojinin dönüşümü için entelektüel sermayenin gelişmesi temeldir. Kamuya açık bilgiye erişim temel insan hakkı kabul edilecektir. Entelektüel insan sermayesinin, temel bilimlerin ve araştırma çalışmalarının gelişmesine yönelik her türlü kaynak artırılacaktır.
16.Bölgeler ortası gelişmişlik farklarını giderecek sınai ve ticari yatırımlar teşvik edilecektir. Bölgelerin coğrafik karakterine ve ekonomik potansiyeline uygun sektörel kümelenmeye imkân veren bölgesel kalkınma siyasetleri geliştirilecektir.
17.Sektörlerin güç gereksiniminin karbon salımına neden olmayan tabiatla uyumlu kaynaklardan sağlanması temeldir. Türkiye’nin sanayi ve ticaret dünyası karbon nötr dünya maksadına hizmet edecektir.
18.Ülkenin milletlerarası teknolojik gelişime uygun, stratejik ehemmiyeti haiz kesimlerinin mukayeseli üstünlük, kozmik rekabet gücü ve katma kıymeti yüksek üretimini sağlayan sektörel gelişme planları oluşturulacaktır.
19.İktisadi gelişim için dallar ortası entegrasyon zaruridir. Lokal, ulusal ve global ekonomik dinamikler ile dallar ortasındaki sinerjinin çoğalması teşvik edilecek, kesimler ortası ahenk planları geliştirilecektir.
20.Geleceğin Türkiyesi’nde doğrusal iktisat anlayışı terk edilerek döngüsel iktisat hanelerden makro üretim alanlarına kadar geliştirilecek sektörel ve endüstriyel simbiyoz her ölçekte geliştirilecektir. Böylece hammadde tedarik zincirleri güçlendirilecek ve kısaltılacaktır.
21.Geleceğin Türkiyesi’nde ülkemizin yeni kalkınma anlayışını gerçekleştirebilmesi için 21. Yüzyıl’da uygun yetkinlikler ve hünerleri önceliklendiren teknik bilginin yanı sıra insanın biyolojik yetkinliğini toplumsal kıymete dönüştüren, yaratıcılığı ve müteşebbis ruhu teşvik eden, sorun çözme, dijital yetkinlikler, yabancı lisan, sosyo-duygusal marifetlerini kazandıran bir yaşayarak öğrenmeyi temel alan eğitim anlayışı benimsenecektir.
22.Düşünce ve bilgi üretimi ekonomik bir pahadır. Geleceğin Türkiyesi’nde fiziki sermayeye dayalı dallar kadar beşeri sermayeye dayalı bölümler de desteklenecektir. Bunun için hayal gücü ve meslek ortasındaki ahengi güçlendiren önlemler alınacak, katma kıymetli ve inovatif üretim teşvik edilecek, girişimciliğin önü açılacak, yetenek idaresi ve ustalaşma sistemine öncelik verilecektir.
23.Değişim, iktisadın kaçınılmaz temel dinamiklerinden biridir. Geleceğin Türkiyesi, yeni meslek alanlarının gelişimi için daima öğrenen üniversal bir kuluçka merkezi olarak inşa edilecektir.
24.Geleceğin iktisadı ve iş dünyası eğitimde, istihdamda ve hayatın her alanında gençlere fırsat eşitliği sağlanmadan inşa edilemez. Gençlerin geleceğin en düzgün temsilcileri oldukları şuuruyla, yenilikleri yakından izleyen, ömür uzunluğu öğrenen, teknolojiyi üreten ve geliştiren vizyoner ve tesir yaratabilen jenerasyonların oluşması desteklenecektir.
25.Türkiye endüstrisinde girdi temininde lokal ve bölgesel orta eser üretimi sağlayan zincirler güçlendirilecektir. Bu doğrultuda ticaret ve endüstride yenilikçilik, yaratıcılık ve tasarım kabiliyeti geliştirilecektir.