Efnan Atmaca – Gökçe Çelikel yılladır Paris’te yaşayan, üreten bir sanatçı. Bilhassa kendini çizdiği otoportreleriyle dikkat çeken bir isim. Pek çok alanda ‘beyin göçü’ yaşayan ülkemizin tahminen de sanatta bilakis göçü gerçekleştiren örneklerden. Çelikel, Bodrum Konacık’ta kendine bir ‘sanat vaha’sı yaratıyor. Bodrum’da sanayi ile iş merkezlerinin olduğu bir bölge burası ve potansiyeli açısından bir dönüşüme hazır. Atelier Gökçe Çelikel üzere pek çok sanat yeri yerini almaya başladı bile. Geçen haftalarda Bodrum Açık Atölye Günleri’ne katılıp ziyaretçilerine bu vahayı açan Çelikel ile bu bilakis göçün nedenlerini ve elbette ‘ikon’ fotoğraflarını konuştuk.
Uzun yıllar Paris’te yaşadıktan sonra Bodrum’a gelme kararını nasıl aldınız?
Uzun vakitten beri Türkiye’de daha çok vakit geçirmek ve bir atölye kurmak hayalim vardı. Paris-Bodrum-İstanbul üçgeninde bir sanatçı olarak yaşayıp, etkileşimde olmak ve üretmek çok heves edip, hayal ettiğim lakin tam olarak gerçekleştiremediğim bir hayat haliydi. Pandemi ile herkes hayatlarını değiştiren birtakım radikal kararlar aldı. Benim için de bu süreç, hayalimi gerçekleştirmek için adım atmama sebep oldu.
Bu ay içinde açılacak serginizden de kelam edebilir misiniz? Konsepti ne olacak?
Atölyemin açılışını en geriye dönük işlerimden, “Desen”lerimden yola çıkarak kurguladım. Stant bir sanat öğrencisinin aldığı eğitimin temeli olan desen etrafında şurası. Sanatçı adayının dünyasında görülebilecek natürmort, portre, nu üzere her şeyi, bitmek bilmeyen bir açlıkla, sevgiyle gözlemleme ve kâğıda aktarma sürecini anlatıyor.
Andy Warhol yansımalarından beslenen post-pop bir ruhla, kendinizi bir ikon olarak sunduğunuz fotoğraflar yapıyorsunuz. Bir manada kadınsı kimliğinizi keşfetmek için kendi imajınızın hudutlarını kullanıyorsunuz…
Kendi portrelerimi birinci Paris Beaux-Arts’daki öğrenciliğim son yıllarında yapmaya başladım, o vakit hâlâ dijital dünyaya geçiş yapmamıştık ancak yapmak üzereydik. Sinemaları tab ettirerek, onlarca pozdan birinin bile istediğimiz sonucu veremediği kazalar yasadığımız devirlerdi, yeni dünya sistemine geçiş periyodunu içten içe hissediyordum. O günlerde Christopher Lasch’in “Narsizm Kültürü” kitabı elime geçti ve görsel olarak anlatmaya çalıştığım sosyolojik fenomenin açılımını o kitapta buldum. Aslında selfie’ler daha yoktu lakin yakın vakitte geleceğine dair ipuçları ortadaydı. Bayan imgesinin görsel olarak bir pazarlama aracı olarak tarih boyunca erkek egemenliğinde kullanılmasına karşı kendi portrelerimi hem bir ressam, hem de bir model olarak resmetmek fikri bana çok keyifli geldi. Aslında birinci derece ciddiyeti barındırmayan hicivli işler, bir anda bayan imgesine yüklenen manaların tarihi yükünden ötürü izleyiciyi de ikilemde bırakan bir duruma dönüştü. Sıradan bir bayan niçin bu kadar devasa tuvaller üstünde bir ikon olarak resmedilmişti!
Kendi kimliğinizin sonlarını zorlarken hemcinslerinizin toplumsal dayatmalara hapsolduğunu düşünüyor musunuz? Sanatın buradaki kilit rolü nedir?
Artık feminizmin de birçok kolu var, bayanlar özgürlüklerini elde etmek ismine çok daha mert ve hatta daha sert tavırları da benimsiyorlar. Örneğin bayan rapçiler erkek meslektaşlarının bayanları aşağılayıcı lisanını dönüştürüp kullanıyor. O silahı zekice bilakis çeviriyorlar. Bayanlar çalıştıkları ortamda kendilerine uygulanan şiddet yahut taciz olaylarına sessiz kalmaktansa bunu deşifre etmeyi ve kolektif bir şuurla örgütlenmeye yöneliyorlar. Sanatın rolü herkes için farklı tahminen fakat bu bağlamda sanatçı, yaşadığı çağın hassaslığını yansıtıp ütopik bir hayat hayalini izleyiciye hissettirebilmeli.
Sanayi ve iş bölgesine ilgi
Atölyeniz Bodrum’un sanayi diyebileceğimiz bir bölgesinde. Bu bölgeyi neden seçtiniz?
Atölyemin bulunduğu yer hem sanayi bölgesini kapsıyor hem de bir iş merkezi olarak oradan kısmen ayrılıyor. Atölye arayışına başladığımda tesadüfen gördüğüm bir ilanla, mekâna bakmaya gittiğimde birinci evvel boyutları ilgimi çekti ve sunduğu potansiyel çabucak gözümde canlandı. Sanat atölyesi, sergileme yeri ve sanatçı rezidansına dönüşebilecek olması beni bu bölgeye yönlendirdi. Benim hissettiklerimi diğer sanatkarlar da hissetmiş olacak ki, hâlihazırda birkaç sanat atölyesinin buraya kurulmuş olduğunu sevinerek gördüm.
Burasıyla ilgili planlarınız neler? Paris’ten sanatçı dostlarınızı da davet edecek misiniz?
Paris’te büyük beğeni ile izlediğim sanatkarlar ve küratörlerle iş birliklerim olacak. Sanatçı olarak gözüme ve kalbime dokunan sanatkarların işlerinden bir seçki yapıp temalı stantlar hazırlamak hayalim var.