Cumhuriyet müellifi ve Halk TV Programcısı Murat Ağırel, bugünkü “Sahte kanser ilacı, geçersiz raporlar ve sis bulutları” başlıklı yazısında geçersiz kanser ilacı skandalını dokümanlarla ortaya koydu.
“Nasıl uydurma ilaç olur demeyin. Hem de devlet kurumları eli ile hastalara verilen düzmece kanser ilacı ortaya çıktı” diyen Ağırel’in yazısı şöyle:
Rapor tarihi: 17.10.2019.
Rapor no: SA/13-FG/10.
Raporu düzenleyen kurum: Sıhhat Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu Müfettişliği…
Başlık: “İclusig” isimli düzmece ilaçlar hakkında hata duyurusu raporu…
Müfettiş raporunda kelam konusu uydurma ilacın SGK ve TEB’e satıldığı söz edildi.
“ICLUSIG”, lösemi yani kan kanserinin son etabında kullanılan “Ponatinib” etken unsurlu bir ilaç. Bu ilacın geliştiricisi ARIAD isimli bir firma. TAKEDA isimli firma ise bu şirketi 2017 yılında satın alıyor. Avrupa’ya INCYTE isimli firma aracılığı ile satılıyor. İlacın Türkiye resmi satıcısı ise GEN İlaç.
Türkiye’de sistem şu formda işliyor…
Doktor, Türkiye’de olmayan ilacı reçeteye müellif. Hasta bu reçeteyi TİTCK’nin yetkilendirdiği TEB (Türk Eczacılar Birliği) yahut SGK İbni Sina tedarik ünitesine sunar. Bu iki kurum reçete ve hastanın raporunu TİTCK’ye gönderir. TİTCK de ilacı araştırır, uygun görür ise yurtdışı ilaç tedarik listesine ekler.
İlacın alım süreçleri TEB ve İbni Sina Sıhhat Toplumsal Güvenlik Merkezi’nce yapılır. Hasta ilacı alınca geri ödeme süreci başlar.
Sonuçta bir ilacı tedarik ederken devreye giren resmi kurumlar bunlar.
İşte bahse mevzu ICLUSIG isimli ilaç, müsaade verilmiş ve geri ödeme listesinde olan bir ilaç.
Belki de yüzlerce insanın hayata tutunmak için kalan son umudu…
SGK, 2018’de “Yurtdışından İlaç Temini” kapsamında ICLUSIG isimli ilacı almak için çeşitli firmalardan fiyat teklifi istiyor. Lakin ilacı resmi dağıtıcısı olan GEN İlaç yerine çeşitli ecza depolarından tedarik ediyor.
SGK içerisinden bir kaynak, alınan ilaçların uydurma olabileceğini yetkili firmaya bildiriyor ve bu mevzuda fotoğraflar gönderiyor.
Firma, fotoğrafları inceliyor.
Hemen yazışmalar başlıyor.
SGK tarafından alınan ilaçların üzerindeki “Parti No: 25A19E09” ve “Parti No: PR072875” kodlu ilaçların düzmece olduğunu Kasım 2018’de SGK yetkililerine bildiriliyor.
Cevap alamayınca bu sefer 12 Aralık 2018 tarihinde TİTCK yetkilisi Fatih Tan, SGK Genel Sıhhat Müdürü Mustafa Özderyol ve İlaç Daire Lideri Dilek Yılmaz’ı ziyaret ederek durumu anlatıyorlar.
Firma yetkilileri 14 Aralık 2018 tarihinde mevzu ile ilgili bu sefer resmi müracaat yapıyor.
SGK ise verdiği cevapta, “Biz Sıhhat Bakanlığı laboratuvarında tahlil yapacağız. İlaçları karantinaya aldık” diyor. Firma da “İlaçları verin biz tahlil yapalım size” diyor.
Ancak kurum ilaçları vermiyor.
Bu sırada ilaçlar ile ilgili yurtdışında da gelişmeler yaşanmaya başlıyor. Türkiye’de faaliyette olan Kuzey Pharma isimli bir firma İsviçre’de ruhsatlı olan ecza deposuna bahse bahis ilacı satmaya çalışıyor.
Firma ilaç hakkındaki kuşkulu süreçleri bildiği için alımı yapmıyor, durumu İsviçre İlaç Denetleme Kurumu SWISSMEDIC’e bildiriyor.
30 Kasım 2018’de ise yeniden Türkiye’de faaliyette olan SEÇKİNE Ecza Deposu isimli firma İsviçre’deki FARMA MONDO isimli firmaya altı kutu uydurma ilacı satıyor.
İsviçre’deki firma satın aldığı ilacın bir kutusunu Arjantin’e satıyor. İlaç hakkında şikâyet oluşunca eseri geri çağırıyor. Bunun üzerine SWISSMEDIC ilaçlara el koyuyor ve tahlilini yapıyor.
İşte her şey burada anlaşılıyor…
Dedektif üzere çalıştı
SWISSMEDIC yaptığı tahlilinde ilacın etken unsuru PONATINIB içermesi gerekirken yalnızca PARASETAMOL içerdiğini tespit ediyor.
Yani kanserle uğraşta kullanılan direnç artırıcı ilaç aslında kolay bir ağrı kesici çıkıyor.
TAKEDA durumu Türk yetkili makamlarına bildiriyor. Ayrıyeten SWISSMEDIC, 10 Ocak 2019 tarihinde Sıhhat Bakanlığı’nı da bilgilendiriyor. Tüm bilgi ve evrakları de bakanlığa ulaştırıyor.
SWISSMEDIC birebir vakitte durumu WHO-Dünya Sıhhat Örgütü’ne de bildiriyor. Dünya Sıhhat Örgütü düzmece ilaç raporunu 31 Ocak 2019 tarihinde tüm üye ülkelere bildiriyor ve eser hakkında “acil küresel uyarı” yayımlıyor.
Dünya Sıhhat Örgütü ihtar yazısı yazdı.
TAKEDA dedektif üzere çalışıyor.
Türkiye’deki bu ilacı pazarlayan ve satan firmaların peşine düşüyor. Birebir firma, Tekiner Ecza Deposu isimli firmadan bahse husus ilacı alıyor. Kendisi de ilacı tahlil ediyor ve sonuç SAHTE!
Bu eseri satan 10 firma tespit ediyorlar. Durumu SGK ile görüşüyor. SGK’nin düzmece ilaçları RAD/SBA isimli ecza deposundan, onların da “Filamex” isimli bir İngiliz firmasından aldığı bilgisine ulaşıyorlar. Fakat bu bilgiyi emniyetli bulmuyor.
İlaç firması, firma sahiplerini ve adreslerini de araştırıyor. RAD ECZA Deposu’nun sahibinin Metin Hoş,
Sanera İlaç’ın sahibinin Barış Çetiner, şubeleri SBA’nın da Metin Hoş tarafından temsil edildiğini tespit ediyorlar.
Barış Çetiner 2011-2014 yıllarında “Ozay Ecza Deposu”nda çalışmış. Ozay Ecza Deposu 2014’te ABD’de geçersiz AVASTIN/ALTUZAN davasında yargılanan ve sahipleri ABD’de ceza alan firma.
2016’da Ozay Ecza Deposu’nun yüzde 60 payını de Ukrayna vatandaşı Bronyslava Kmhıl isimli biri alıyor.
Çok isim olduğunun farkındayım. Ancak hepsi işin göbeğinde duruyor.
Sonuç olarak…
Bahse bahis firmalar, Ümraniye/Şerifali’de, birebir adresteler.
SGK 1.3 milyon avro ödedi
Bu olaylar yaşanırken bizim kurumlar ne yapıyor diye merak ediyorsunuz değil mi?
Anlatayım.
Firmanın birçok kere yaptığı ikaz ve resmi müracaatlarından sonra bakanlık tarafından müfettiş görevlendiriliyor.
Yetkilendirilen müfettiş SGK’ye yazı yazarak uydurma ilaçların temin edilip edilmediğini, temin edildiyse firma bilgilerini ve evraklarını istiyor. Ayrıyeten ilaç hakkındaki tahlilleri, orjinal ilaç ve geçersiz ilaçlardan numune de istiyor. Bu yazışmalar ve karşılıklar 2019 Şubat ayına kadar sürüyor.
İbni Sina Sıhhat Toplumsal Güvenlik Merkezi Müdürlüğü 1 Şubat 2019’da müfettişlere karşılık veriyor. Düzmece diye nitelendirilen “25A19E09” ve “PR072875” parti no.lu ilaçları İlaç Kontrol Dairesi Başkanlığı Tahlil ve Denetim Laboratuvarı’na teslim ettiğini bildiriyor.
11 Şubat 2019’da tahlil yapılıyor. “İlaçlar düzmece değil” raporu veriliyor.
Müfettişler tahlillerin tamamlandığını lakin bahisle ilgili incelemenin devam ettiğini 15 Şubat 2019 tarihinde haber veriyor.
İlaçların soruşturma bitene kadar hastalara dağıtılmaması talimatı veriliyor.
TAKEDA İlaç ise bu sefer savcılığa ve Emniyet’e hata duyurusunda bulunuyor.
SGK aldığı ilaç hakkında bilgileri müfettişlere ulaştırıyor. Ancak bir şey eksik… Müfettişlerin ısrarla istediği tedarikçi firma bilgilerinin verilmediği ortaya çıkıyor.
Günler bir bir geçiyor.
SGK İbni Sina Sıhhat Toplumsal Güvenlik Merkezi Müdürlüğü, müfettişlerin istediği dokümanları 22 Şubat 2019 tarihinde, ilacı satın aldığı SBA Pharma isimli firmadan talep etmiş. 8 Mart’ta da müdürlüğe ulaşan dokümanları müfettişlere ulaştırmışlar.
Yanisi şu… SBA’dan kanser tedavisinde kullanılan ilaç alınırken mevzuata karşıt biçimde, alınması gereken hiçbir doküman alınmamış, istenilmemiş.
Müfettişler Kıbrıs’ta konseyi olan SBA Pharma isimli firmadan “25A19E019” ve “PR072875” parti numaralı ICLUSIG isimli ilaçların temin edildiğini, ilaçların kaynağı olarak da Kazakistan’da bulunan “KAZUNIONPHARM COM LTD” isimli firmanın gösterildiğini tespit etmiş.
Bu firma da Türkiye’de RAD Ecza Deposu tarafından temsil ediliyor. Yetkili olarak Barış Çetiner gözüküyor. Evrakların incelenmesinde SBA Pharma isimli firmanın SGK’ye ilaçları sattığı ve yetkilinin Onur Tokel gözüktüğünü tespit etmişler.
Peki… SGK, SBA Pharma ve RAD Ecza Deposu isimli firmalardan evrak ve doküman görmeden ne kadar uydurma ilaç almış dersiniz?
15 Mg olandan 120 kutu, 45 Mg olandan 160 kutu. Pekala ne kadar bedel ödemiş? 1 milyon 312 bin 500 Avro. Yani şimdiki kur ile 26 milyon Türk Lirası. Bu yalnızca iki ay içerisinde alınan ilaç bedeli.
Nasıl birebir isimler etrafında daima dönüyoruz. Heyeti nizam diye kastettiğim işte bu.
Devam edelim…
Bir de bunun TEB yani Türk Eczacılar Birliği kısmı var. TEB birebir firmalara 45 mg için 12 sefer, 15 mg için defa beş sipariş vermiş ve toplamda 62 kutu ilaç almış. Karşılığında da 508 bin 200 Avro ödemiş.
Bahse husus Kazakistan firmasını araştırdım. Şirket aktif bir firma değil. Üç kurucusu var. Jumanaliyev Talgat Orazbekoviç, Petrenko Roman Aleksandroviç ve Nurgaliev Nurlan Yermekbaeviç. Nurlan isimli kişi yetkili.
Emniyet Genel Müdürlüğü 27 Şubat 2019 tarihinde Sıhhat Bakanlığı’na yazı yazıyor. Kendilerine iletilen dilekçeye istinaden savcılık-kolluk görüşme tutanaklarını sunuyor ve dilekçede yer alan konular ile ilgili inceleme yapılması sonucunda düzenlenecek raporun iletilmesini istiyor.
TAKEDA firması ise tahliller yapılmış olmasına karşın ilaçların uydurma olduğu ile ilgili ısrarını sürdürüyor ve geçersiz ilaçları satan öteki firmaları da tespit ettiğini resmi yazı ile bildiriyordu.
Bu firmaların exporters.sg Facebook ve Linkedin üzere internet platformlarından bu ilaçları sattığını dokümanları ile ilgililere iletiyordu.
Müfettişler Mayıs 2019 tarihinde TAKEDA isimli firmadan iki yepyeni numune istiyor firma teslim ediyor. Müfettişler, İbni Sina’ya 30 Mayıs 2019 tarihinde yazıyı yazıyor ve “Merkezin deposunda mahfuz bulunan ilaçlardan birer kutu numunenin tahlil edilmek amacıyla müfettişliğe teslim edilmesini” istiyor.
İstiyor fakat dinleyen kim?
Yazının üzerinden 60 gün geçmesine karşın SGK olumlu yahut olumsuz yanıt vermiyor. Bunun üzerine 2019 yılı başında mevzu ile ilgili ayrıyeten tahkikat yürüten Ankara Emniyet Müdürlüğü ile irtibata geçiliyor ve kelamlı bilgi veriliyor. Bunun üzerine Ankara Vilayet Emniyet Müdürlüğü’nden polisler İbni Sina Sıhhat Toplumsal Güvenlik Merkezi Müdürlüğü’ne gidip ilacı alıyorlar.
Düşünün kıymetli okurlar. Çürüme işte tam da budur.
Müfettişler tutanak ile alınan ilaç numunelerini hem donanımı hem de bilgi birikimi açısından esaslı olan Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Laboratuvarı’na 5 Eylül 2019 tarihinde gönderiyor.
Üniversite altı gün sonra tahlil sonucunu açıklıyor. Yapılan tahlilde ilaçların Ponatinib isimli etken maddeyi hiç içermediği, yalnızca parasetamol içerdiği tespit ediliyor.
Yani TAKEDA isimli firmanın ve İsviçre Denetleme Kurumu’nun tahlil sonuçları ile birebir çıkıyor: İlaç uydurma.
O vakit bu durumda birinci tahlil raporunun uydurma olduğu durumu ortaya çıkıyor.
Müfettişler çabucak “İlaçlar düzmece değil” raporu düzenleyen bireyler hakkında açıklama istiyor. Bu hususta üç kişinin tabiri alınıyor ve tabirler birebir aynı.