Vücuttaki en değerli biyolojik ögelerden biri olan melatonin hormonunun salgılanmasını engelleyen durumlara değinen İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ali Kutlu, “Şehir hayatı ve çağdaş ömür şartlarına bağlı daima aydınlık geceler, elektromanyetik dalga kirliliği, gece mesaileri ve uyku bozukluğuna yol açan hastalıklar melatonin hormonu salgılanmasını engellemektedir” halinde konuştu.
Prof. Dr. Kutlu, biyolojik ritmimizi bozan ve melatonin salgısının geceleri yükselmesine mani olan aydınlık gecelerin, yıllar içeresinde hücrelerde kalıcı hasara neden olarak kanser olma riskini artırdığını söyledi.
GECELERİ PENCEREDEN IŞIK SIZMAMASINA DİKKAT EDİN
Geceleri perdeler örtülü olsa dahi pencereden sızan ışıkların melatonin salınımını engellediğini lisana getiren Prof. Dr. Ali Kutlu, “Melatoninin halk ortasında tanınan ismi memnunluk hormonu olsa da aslında bu bilinen manada bir hormon değildir.
Hormonlar için tanımlanan birçok özelliği içermez. Ebediyen karanlıkta sentezlenir ve kana salgılanır. Karanlık dönem rastgele bir nedenle sekteye uğradığında (aydınlıkta uyumak, uykudan uyanıp aydınlığa maruz kalmak, karanlıkta bile olsa televizyon seyretmek vs.) pineal bez derhal melatonin üretimini durdurur ve kandaki melatonin seviyeleri düşer.
İnsanoğlunun melatonin salgısı günlük saatle alakalı olmayıp biyolojik saate bağlıdır. Biyolojik saat ise büsbütün aydınlık-karanlık döngüsüne bağlıdır. Karanlık döneme ne vakit girerseniz, o vakit melatonin üretilmeye başlanır ve karanlık sürdükçe de üretimi devam eder. Perdeler örtülü olsa bile pencereden sızan ışıklar yahut kullandığımız dijital aygıtların ekranlarından yansıyan yapay ışık (mavi ışık) melatonin salınımını engeller” diye konuştu.
KANSERE KARŞI KORUYOR
Melatoninin insanoğlunda beynin uykuya geçiş kapılarını açan bir araç olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Ali Kutlu, şu bilgileri paylaştı:
“Melatonin uyku ile uyanıklık ve uyanıklık ile uyku ortasındaki geçişin organizatörüdür, onlarca sistem ile insanları kanserin her çeşidinden korur. En büyük koruyuculuk göğüs kanserinde gösterilmiş olup bu hususta yüzlerce yayın vardır. Melatonin yalnızca kanserden değil, diyabet, hipertansiyon, damar sertliği, karaciğer yağlanması üzere medeniyet hastalıkları olarak sınıflanan tüm uzun periyodik hastalıklardan korur. Bilhassa Covid-19 salgınında antiviral aktifliğiyle immün sistem için çok değerli bir casus olduğu anlaşılmıştır.”
FAZLA AYDINLIK HÜCRE HASARINA YOL AÇIYOR
Melatoninin keyifli olmanın altyapısını oluşturan en kıymetli molekül olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ali Kutlu, “Melatonini eksik olan insanın memnunluğu da eksiktir. Tıbbın ve ilaç firmalarının uzun müddet yüz çevirdiği melatonin, şimdilerde Batı dünyasının en güzel antidepresanı haline gelmiştir. Gündüzleri kan melatonin düzeylerimizin düşük olması, en az gece yüksek olması kadar kıymetlidir. Yani melatoninin kendisi kadar değerli bir öbür konu kan ritminin olmasıdır. Çağdaş insan zati gecelerini fazlaca aydınlatarak, kendine bir manada kötülük yapmıştır. Biyolojik ritmimizi bozan ve melatonin salgısının geceleri yükselmesine pürüz olan aydınlık geceler, yıllar içeresinde hücrelerde kalıcı hasara neden olarak kanser riskini artırmaktadır” diye konuştu.
SAĞLIKLI ÖMÜR İSTİKRARLI BİR UYKU İLE MÜMKÜN
Bazı küçük tedbirlerle bedenimizdeki melatonin salınmasını kolaylaştırarak daha sağlıklı ve memnun olabileceğimizi vurgulayan Prof. Dr. Ali Kutlu, açıklamalarında şu bilgilere yer verdi:
“Özellikle çocuklarınızın odasında gece lambalarının solgun kırmızı ışık olması tercih edilir. Bu ışık melatonin salgısını en az etkileyen dalga uzunluğuna sahiptir. Tıpkı durum ebeveynlerin yatak odaları için de geçerlidir. Gece rastgele bir nedenle kalktığınızda, mümkün olan en az düzeyde ışık kullanın, odanızı fazla aydınlatmayın. Televizyon karşısında ahenge alışkanlığınız varsa bu alışkanlıktan kurtulun. Gece cümbüşlerinden hoşlanıyorsanız, en azından üst üste olmasına müsaade etmeyin.
Aynı saatlerde yatıp kalkmaya ihtimam gösterin. Sistemli bir hayat sürmeye çaba edin. Gece çalışmak zorundaysanız, bunu mümkün olduğunca gündüze taşıyın. Mümkün değil ise en az ışık kullanılan ortam yaratın. Uzun hayatın sırlarını araştıran bilim insanları, ortalarında 100 yaşını devirmiş çok sayıda insan olan Kafkas köylülerini incelediklerinde sabah güneş doğmadan çok erken saatlerde başlayan, çok ağır olmayan antrenmanlarla devam eden (tarlaya gitme ve gelme, ziraî faaliyetler formunda gün içinde hafif egzersizler) ve gece erken saatlerde yatağa gidilerek sonlanan bir hayat üslubuyla karşılaşmışlar.
Kim bilir, bu hayat stili tahminen de sağlıklı melatonin salınmasının bir yansımasıdır. O denli anlaşılıyor ki, sağlıklı bir ömür istikrarlı bir uykuyla mümkün olmaktadır. Sağlıklı ve kâfi bir uyku viral enfeksiyonlarla uğraşta çok kıymetli bir rol oynamaktadır. Uykusuzluk, virüslerle gayret eden immün sistem hücrelerinin sayısını düşürür ve işlevlerini bozar. Uykusuz kalınan yorgun günler sonrası daha kolay gribe yakalanırız. Melatonin birebir vakitte antiviral ve antiinflamatuvar özellikleriyle immün sistemini takviyeler. Uyku sorunu yaşayanlar son derece inançlı melatonin destekleri kullanabilir.”