Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü, okul çağı çocukları için beslenme ikazları hazırladı.
Buna nazaran, fizyolojik, ruhsal ve toplumsal gelişimleri süratli olan okul çağı çocukları, ömür uzunluğu devam edecek davranışların ve alışkanlıkların büyük kısmını 6-12 yaş aralığında kazanıyor.
Fakat bu periyot, yetişkin hastalıklarının gelişimi açısından kıymetli riskleri de barındırıyor. Yetersiz ve istikrarsız beslenen çocuklarda, büyüme ve gelişim geriliği, sık hastalanma, okul muvaffakiyetinde, algılama, dikkat ve bilişsel yeteneklerinde azalma üzere sıkıntılar ortaya çıkabiliyor.
Okul muvaffakiyetini arttırmak, bilişsel yetenekleri geliştirmek, gelecek kuşakların daha güçlü ve sağlıklı olmalarına temel hazırlamak için çocukların sağlıklı ve istikrarlı beslenmesi büyük ehemmiyet taşıyor.
GÜNDE 3 PORSİYON SÜT VE SÜT ESERLERİ TÜKETİLMELİ
Bunun için çocukların günlük beslenmesinde süt ve süt eserleri, et, yumurta, kuru baklagiller ve yağlı tohumlar, zerzevat, meyve ile ekmek ve tahılların yer aldığı besin kümelerine istikrarlı halde yer verilmesi gerekiyor.
Süt, yoğurt, peynir, kefirin yanı sıra dondurma, sütlü tatlılar ve süt tozu üzere sütten yapılan eserler, kalsiyumdan varlıklı olmaları nedeniyle bilhassa çocuk ve ergenlerde kemik ve dişlerin sağlıklı gelişmesinde değerli rol oynuyor.
Çocuklarda 4-6 yaş kümesinde günlük 2,5, 7-18 yaş kümesinde ise 3 porsiyon süt ve süt eserleri tüketilmesi öneriliyor.
Süt, yoğurt, kefir ve ayranda bir kupa (ortalama 200-240 mililitre), beyaz peynirde 3 parmak kalınlığı (2 kibrit kutusu), kaşar peynirde ise 2 parmak kalınlığı bir porsiyona denk geliyor.
ÇOCUKLAR HER GÜN BİR YUMURTA YEMELİ
Et, yumurta, kuru baklagiller ve yağlı tohumlar kümesinde, et, tavuk, balık, yumurta, kuru fasulye, nohut, mercimek üzere yiyeceklerin yanı sıra ceviz, fındık, fıstık üzere sert kabuklu yemişler yer alıyor.
İyi kaliteli proteinin yanı sıra demir, çinko, fosfor, magnezyum üzere mineraller ile B1, B6, B12 ve A vitamini kaynağı olan bu besinler, büyüme ve gelişmeyi, hastalıklara karşı direnç kazanılmasını sağlıyor.
Çocukluk periyodu beslenmesinde ayrıyeten, protein kalitesi yüksek olduğu için her gün bir adet yumurta tüketilmesi tavsiye ediliyor.
Et ve yumurtayı tüketemeyen çocukların beslenmelerinde ise belli oranda tahıllarla karıştırılıp, âlâ pişirilerek protein kalitesi yükseltilen kuru baklagillere yer verilmesi gerekiyor.
SEBZE VE MEYVE TÜKETİMİNİ RENKLENDİRİN
Meyve ve sebzeler de çocuklarda büyüme ve gelişme, hücre yenilenmesi, doku tamiratı, deri ve göz sıhhati, diş ve diş eti sıhhati, kan üretimi, hastalıklara karşı direnç oluşumunda tesirli.
Besin ögeleri farklılık gösterdiği için meyve ve zerzevat tüketiminde çeşitlilik sağlanması ehemmiyet taşıyor. Bu nedenle her gün havuç, patates üzere koyu sarı renkli, ıspanak, marul, kıvırcık, brokoli üzere koyu yeşil yapraklı, bezelye üzere nişastalı sebzelere beslenmede istikrarlı formda yer verilmesi gerekiyor.
Meyvelerde ise turunçgiller, çilek, karadut üzere üzümsü meyveler ve öteki üzümler C vitamini ile çeşitli antioksidanlardan, elma, muz, kayısı üzere meyveler ise potasyumdan güçlü özellikleriyle ön plana çıkıyor.
4-6 yaş kümesinin günde 2 porsiyon zerzevat, 1,5-2 porsiyon meyve, 7-10 yaş kümesinin 2,5 porsiyon zerzevat, 2 porsiyon meyve, 11-14 yaş kümesinin 2,5-3 porsiyon zerzevat, 2-2,5 porsiyon meyve, 15-18 yaş kümesinin ise 3,5 porsiyon zerzevat, 2,5 porsiyon meyve tüketmesi öneriliyor.
Sebzenin bir porsiyonu ortalama 5-6 yemek kaşığına denk geliyor. Meyvelerde ise porsiyon açısından bir yumruk büyüklüğü yahut bir küçük kase baz alınıyor.
KARBONHİDRATLAR TEMEL GÜÇ KAYNAĞI
Ekmek, pirinç, bulgur üzere tahıllar ve makarna, erişte, kuskus üzere besinler, karbonhidrat içeriğinin yüksek olması nedeniyle bedenin temel güç kaynağını oluşturuyor, hudut, sindirim sistemi ile deri sıhhati ve hastalıklara karşı direnç oluşumunda değerli vazife üstleniyor.
Çinko, bakır, demir üzere mineral emilimleri daha kolay olduğu için mayalı ve tam tahıllı ekmeklerin tüketilmesi, mayasız yufka, bazlama üzere eserlerden kaçınılması, günlük beslenmede, toplam tahıl tüketiminin en az yarısının tam tahıllardan oluşması, pirinç yerine buğdaydan yapılan bulgurun tercih edilmesi öneriliyor.
Ekmek ve tahıllar için 4-6 yaş kümesinde günlük 2,5-3, 7-10 yaş kümesinde 3-3,5, 11-14 yaş kümesinde 4,5-5, 15-18 yaş kümesinde ise 7-8 porsiyon tüketim tavsiye ediliyor.
Besin kümelerinde önerilen günlük tüketim porsiyonları, kız ve erkek çocuklarda küçük değişiklikler gösteriyor. Çocukların beslenmesinde çok şekerli, yağlı ve tuzlu yiyeceklerden uzak durulması gerekiyor.
HER GÜN 60 DAKİKA AÇIK HAVADA OYUN
Okul çağı çocuklarında sağlıklı ve istikrarlı beslenmenin yanında fizikî aktivite de gelişim açısından kritik kıymete sahip.
5-18 yaş aralığındaki tüm çocukların her gün 60 dakika orta şiddette yürüyüş, bisiklete binme, paten kayma, parkta, sokakta ip atlama yahut sokak oyunlarını oynaması gerektiği belirtiliyor.
Ayrıca haftada 3 gün tempolu koşma, bisiklete binme, süratli dans, futbol, basketbol, yüzme üzere yüksek şiddette aktiviteler, haftada 3 gün ip atlama, imtihan, mekik üzere kas ve kemik yapısını güçlendiren çalışmaların yapılması sağlıklı gelişimi destekliyor.
Televizyon, bilgisayar başında geçirilen hareketsiz vaktin ise günde 2 saati aşmaması gerektiğine işaret ediliyor.