Mithat Sancar, bugün TBMM’deki küme toplantısında konuştu. 10 vilayette büyük yıkıma neden olan Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların birinci saatlerinde hükümetin bölgeye müdahale konusunda geç kaldığını belirten Sancar, özetle şunları söyledi:
“Toplumsal tesirleri ve onarılması uzun yıllara yayılacak ve asla unutulmayacak bir yıkımla karşı karşıyayız. Türkiye’nin zelzele gerçeğini ve tüm yaşananları bütün boyutlarıyla konuşmaya, sorgulamaya, hesap sormaya devam etmek zorundayız. İktidarlar eliyle örülmüş tesirleri onlarca seneye yayılacak bir felaketle karşı karşıyayken susmak asla kelam konusu olamaz. Konuşmaz zorundayız. Sarsıntıda yıkılmayan bir ülke olabilmenin yollarını bulmak için daha fazla konuşmalıyız.
İktidarın, iktidar medyasının, yandaşlarının sarsıntıdan sonra yaptıklarını yapmamanın, bunları yaptırmanın yollarını bulmak için de konuşmak, sormak, sorgulamak, hesap sormak zorundayız. Zelzeleden sonra iktidarın ısrarla ve istikrarla yaptığı bir şey var; bunu engellemek için konuşmak, sormak, sorgulamak, hesap sormak zorundayız. Nedir bu? Toplumun dayanışma ve yardımlaşma gücünü büyütmek ve tesirli kılmak yerine bastırmak, etkisizleştirmek ve gasp ya da müsadere etmek. Devletin, iktidarın toplumun gücünü bastırması, müsaderesi elbette yeni bir şey değil ancak burada bu devirde yeni bir durumla karşı karşıyayız.
“AMAÇ AŞİKÂR; ‘AMAN TOPLUM KENDİ GÜCÜYLE AYAĞA KAKTI’ DENİLEBİLECEK BİR GÖRÜNÜM OLUŞMASIN”
Toplumun dayanışma gücü bastırılmayıp hakikat yönlendirilse tahminen de binlerce can enkazdan sağ çıkabilecekti. Tahminen birkaç kişi biraz daha erken yemek, binlerce kişi barınma üzere imkanlara kavuşacakken bunu engelleyen bir iktidarla, bir devletle karşı karşıyayız. Evet, bu iktidar, bunu sistemli, istikrarlı ve kötücül bir biçimde yapmaktadır. Maksat belirli; ‘Aman toplum kendi gücüyle ayağa kaktı’ denilebilecek bir görüntü oluşmasın. Devlet ya da iktidar tarafından ayağa kaldırılmış, hiç olmazsa devletin yönlendirmesiyle ayağa kalkmış bir toplum yaratmak istediler.
“ÖYLE ‘ASRIN DEPREMİ’ DİYEREK GEÇİŞTİRİLECEK, ÜZERİ ÖRTÜLECEK, SIRADANLAŞTIRILACAK BİR DURUM DEĞİL BUNLAR”
Bizler, sarsıntı yaşandıktan çabucak sonra bütün birimlerimizle alandaydık. Bizim üzere binlerce, on binlerce, yüz binlerce insan, tahminen milyonlarca insan tıpkı halde birebir hassaslıkla hareket etti. Yaşanan bu büyük yıkımı, insani krizi, büyüyen öfkeyi ve iktidarın devlet kurumlarının acizliği, çürümüşlüğü, yetersizliği ve de oluşan büyük dayanışmayı engellemeye yönelik teşebbüslerin hepsi gözlerimizin önünde cereyan etti. Zelzelenin sonraki günü Hatay bölgesine gittiğimizde gördüğümüz görünüm bütün bunları çok çıplak bir biçimde ortaya koyuyor. Karşılığı verilmesi gereken temel soru şu; bu kadar ağır bir yıkım, bu kadar büyük bir felaket neden yaşandı? On binlerce insanın vefatına yol açan sorumluluklar zinciri nedir? O denli ‘Asrın depremi’ diyerek geçiştirilecek, üzeri örtülecek, sıradanlaştırılacak bir durum değil bunlar. Ülkeyi yönetenlerin birinci dereceden sorumlu oldukları bir siyasal ve toplumsal felaket kelam konusu.
“UYARILARIMIZA KARŞIN İMAR AFLARIYLA BU BÖLGEDEKİ YIKIMA VE KIYIMA ADETA DAVETİYE ÇIKARILDI”
Depremden öncesine bakalım; Maraş bölgesinin sarsıntı jenerasyonu olduğu biliniyor. Uzmanlar, meslek kuruluşları, devlet kurumları, halkımız, siyasetçiler bu gerçeği tekraren lisana getirdiler. Teknolojinin ve bilimin geldiği bu basamakta fay sınırları üzerinde gerçekleşebilecek bir büyük zelzelenin aşağı üst vaktini, yerini bile söyleyen bilim insanlarımız oldu. Bu ihtarlar neden dikkate alınmadı? Neden önlem alınmadı? Kontrolsüz ve tehlike arz eden binalara dair neden envanter tutulmadı? Bu binalar için neden bir çalışma yürütülmedi? Bunların hiçbirisi hayata geçirilmedi, üstüne üstelik itirazlarımıza ve ikazlarımıza karşın imar aflarıyla bu bölgedeki yıkıma ve kıyıma adeta davetiye çıkarıldı.
“BU İKTİDARIN EN BÜYÜK İCRAATI, HER ALANDAKİ KONTROLÜ ORTADAN KALDIRMAK, HER ALANA KEYFİLİĞİ YAYMAK OLMUŞTUR”
Yıkılan binaların çürük ve dayanıksız yapılar olduğu ortada. Bu iktidar, yapı kontrol uygulamasını fiilen ortadan kaldırdı, böylesi değerli ve kamusal bir uygulamayı özel bölüme devretti. Uzman meslek kuruluşlarının kontrol yetkisini elden aldı. Binaların gerecinden çalarak inşaat yapan müttehitlere kontrol şirketi kurma imkanı verildi. Bu iktidarın en büyük icraatı, her alandaki kontrolü ortadan kaldırmak, her alana keyfiliği yaymak olmuştur. Kontrole, istikrar ve denetlemeye ve bunları sağlayan kurumlara savaş açtı iktidar. Keyfilik, bu rejimin temel özelliği haline geldi. Bunun en acısı sonucunu daima birlikte büyük kayıplar vererek yaşıyoruz.
“DEVLET KURUMLARI, ÇÜRÜK BİNALAR ÜZERE ÇÖKTÜ, LAKİN HALKIMIZIN ÜZERİNE ÇÖKTÜ”
Bilim insanları ve TMMOB’a bağlı Jeoloji Mühendisleri Odası yıllardır rapor hazırlıyor, uyarıyor. Jeoloji Mühendisleri Odası, en son 24 ilin 18’i ile ilgili raporlarını 2022 yılında, birkaç ay evvel hükümete, Cumhurbaşkanlığı’na, devlet kurumlarına sundu. Bu raporda somut tespitler, ikazlar ve alınması gereken tedbirler yer alıyor. Bu ikazları dikkate alan, gereğini yapan, toplumu ve kamu kurumlarını muhtemel bir zelzeleye hazırlayan rastgele bir faaliyet ve efor olmadı. 2011’de yayınladıkları Strateji Aksiyon Planı’nda, 2017’ye kadar tüm kamu binaları, 2022’ye kadar tüm kırsal bölgelerdeki ve kentlerdeki binaların denetiminin yapılacağını belirtiliyor, yapılmadı. İktidar ne yaptı? 2003’te çıkartılan bir torba kanunla mimar ve mühendislerin yapı kontrol sürecinden dışlanmasına imkan verecek ve kontrolleri özel kesime havale edecek düzenlemeler yaptı. Sarsıntı öncesinin önlemlerini almayan, raporların ve risk planlarının gereğini yerine getirmeyen iktidar ve liyakatsizlikle yönettiği devlet kurumları, çürük binalar üzere çöktü, lakin halkımızın üzerine çöktü. Bu ülkenin, bu toplumun üzerine çöktü.
“BİNLERCE, MİLYONLARCA İNSAN DEVLETE, DEVLETİN ELİNDEKİ KAMU İMKANLARINA BU KADAR GEREKSİNİM DUYARKEN DEVLET ORTADAN KAYBOLDU”
Cumhurbaşkanı’nın İskenderun’da 6 mahallenin riskli bölge sayıldığı kararı bir imzayla 1 yıl evvel yürürlükten kalktı. 20 yıldır plansız, programsız, bilimden uzak ve hayatı hiçe sayan bir anlayışla durmadan beton döküyorlar. Tabiat talanına dayalı rant alanları oluşturuyorlar. Bunu da kamuoyuna şatafatlı merasimlerle ‘hizmet’ diye sunuyorlar. Pekala devleti yönetenler nerede? Sorunun karşılığı açık; devleti yönetenler burada, bu siyasetlerde, bu anlayışta. ‘Devlet nerede deme periyodu geçti’ diyenler nerede? Binlerce, milyonlarca insan devlete, devletin elindeki kamu imkanlarına bu kadar muhtaçlık duyarken devlet ortadan kayboldu. Sarsıntı anından itibaren 72 saat boyunca organize olamayan, uyumu sağlayamayan, tek adamın talimatı olmaksızın bir vinç dahi hareket ettiremeyen, inisiyatif alamayan, maharetsiz, basiretsiz, liyakatsiz, darmadağın bir devlet idaresi gördük. Bu devlet idaresi halkın kaynaklarıyla işliyor.
“BÜTÜN YETKİLERİ ELİNDE BULUNDURAN CUMHURBAŞKANI OLMAK ÜZERE HİYERARŞİK YAPIDAKİ HERKES BU SORULARIN CEVABINI VERMEK ZORUNDADIR”
Şu soruların karşılığı verilmek zorundadır; soracağız, yine ve yine soracağız. Sarsıntıdan sonraki birinci saatlerde neden süratle harekete geçilmedi? Bunun önündeki mahzur neydi? Bütün devlet kurumlarının imkanları ve kapasitesi neden devreye sokulmadı? Sivil ve resmi arama-kurtarma takımlarının hemen bölgeye sevki neden gerçekleştirilmedi? Kamunun ve özel dalın elindeki iş makineleri, vinçler, kurtarma araçları neden devreye sokulmadı? Neden 72 saat geç kalındı? Ne beklendi? Uzmanların dediği çok açık; ‘Gerekli hazırlıklar vaktinde yapılmış olsa harekete geçmek için 4 saat yeterliydi’. Bütün yetkileri elinde bulunduran Cumhurbaşkanı olmak üzere hiyerarşik yapıdaki herkes bu soruların cevabını vermek zorundadır. Yalnızca cevap değil, elbette hesabını da vermek zorundadır.
“BU SORUMLULUKLAR ZİNCİRİNİ HİÇ KİMSE YAZGI PLANI OLARAK YUTTURAMAZ, ÖTEKİ MERCİLERE HAVALE ETME HADSİZLİĞİNDE BULUNAMAZ”
Bu yıkım, o denli ‘Ufak tefek eksikliklerimiz vardı. Biz İstanbul sarsıntısı için hazırlandık’ diyerek, hakaretler yağdırarak, tehditler savunarak geçiştirilemez. On binlerce mevte, yüz binleri aşan yaralamaya neden olan, milyonlarca insanın bugününü ve geleceğini karartan, hayvanların ve tabiatın altüst olmasına sebebiyet veren bu sorumluluklar zincirini hiç kimse ‘kader planı’ olarak yutturamaz, öteki mercilere havale etme hadsizliğinde bulunamaz.
“BU NASIL BİR AYMAZLIK, BU NASIL BİR PİŞKİNLİK, NASIL BİR UTANMAZLIK”
AKP’nin bir yetkilisi, evvelki gün bir açıklama yapıyor ve diyor ki ‘İlk saatlerde bir karışıklık oldu’. Birinci saatler dediğimiz, birinci 72 saat, sarsıntıdan sonraki en kritik dakikalar. Kurtarma faaliyetlerinin ağır olması, anında başlaması hayati kıymet taşıyor. Binlerce insanın canının kurtarılması manasında değer taşıyor. Bu nasıl bir aymazlık, bu nasıl bir pişkinlik, nasıl bir utanmazlık. Diyelim ki o denli bir karışıklık oldu, pekala nedir bu karışıklığın sebebi? Kim sebep oldu bu karışıklığa, açıklayın. Bunların yanıtını alana kadar her alanda sorularımızı da soracağız, sorgulamayı da yapacağız, hesabın peşine de düşeceğiz.
“HATAY’A BU HELİKOPTERLERLE EN GEÇ 8 SAAT İÇERİSİNDE TAM DONANIMLI EN AZ 4 BİN KİŞİLİK ARAMA-KURTARMA GRUBU GÖNDERİLEBİLİRDİ”
Depremden çabucak sonra sarayla devlet kurumları ortasında ne yaşandı? Bu beceriksizliğin, basiretsizliğin, AFAD’ın son derece yetersiz işçiyle ve gecikerek gönderilmesinin sebebi nedir? Bu sorulara karşılık vermek zorundasınız? Askeri kurumların envanterinde 400’ü aşkın taşıma niyetli helikopter, Türkiye’nin farklı bölgelerinde bulunuyor. Mesela Hatay’a bu helikopterlerle en geç 8 saat içerisinde tam donanımlı en az 4 bin kişilik arama-kurtarma grubu gönderilebilirdi. Neden yapılmadı? Arama-kurtarmada en fazla tecrübeye sahip ve bölgeye gitmek için bekleyen madenciler neden günlerce bekletildi, neden günlerce sevk edilmedi?
“BU YIKIMDA DA SORUMLULUK ZİNCİRİNİN BAŞI VE BİRİNCİ HALKASI, ŞAHSEN CUMHURBAŞKANI’DIR”
Değerli halkımız, ölümlerin sorumlusu muhakkaktır; bu çürük, yozlaşmış enkaz zihniyetidir. Bu rant, talan, palavra ve savaş üzerine varlığını kurmuş iktidarın kendisidir. Tüm kurumlar Cumhurbaşkanı’nın ve kendilerinin imajı ve menfaati için çalışıyor. Bu sistemde devletin tüm kurumları halka sorumlu olmaktan azade kılınmış, Cumhurbaşkanı’na karşı sorumlu hale getirilmiş. Bu nedenle bu yıkımda da sorumluluk zincirinin başı ve birinci halkası, şahsen Cumhurbaşkanı’dır. Sarsıntının büyük felakete dönüşmesinin nedenlerini tek tek bir sefer daha sıralıyorum; vurgunculuktur, talancılıktır, yalancılıktır, rantçılıktır, denetimsizliktir, tedbirsizliktir, öngörüsüzlüktür, plansızlıktır, organizasyonsuzluktur, koordinasyonsuzluktur, çürümüşlüktür, merhametsizliktir, vicdansızlıktır. Bütün bunları hepimiz gördük, görmeye devam ediyoruz.
“PAZARCIK HASANKOCA KÖYÜNDE CEMEVİ İLE BİRLİKTE YÜRÜTTÜĞÜMÜZ KRİZ UYUM MERKEZİMİZE KAYMAKAM TARAFINDAN KAYYUM ATANDI”
Olağanüstü Hal ilan edildi. Buna ne gerek vardı? Eldeki imkanlarla bütün bu çalışmaları yürütmek mümkündü. Zati afet bölgesi ilan ettiğinizde de pek çok çalışmayı yürütme imkanı veriyor size o mevzuat. Neden? Zira olağan biçimde yönetme beceresi yok bu iktidarın. Rastgele bir olağanlığı kabul etme iradesi yok. Olağanlık, kendileri için bir tehdit. O nedenle her şeyi fevkalâde kurallara havale edip toplumu sindirmenin, bastırmanın ve susturmanın yollarını buradan çıkarmaya çalışıyorlar. Bir sefer daha hatırlatayım; Pazarcık Hasankoca köyünde cemevi ile birlikte yürüttüğümüz kriz uyum merkezimize kaymakam tarafından kayyum atandı. Bu türlü bir kötülük, vicdansızlık nasıl olabiliyor? Niçin? Zira devletin bütün çürümüşlüğü ve bu sistemin yozlaşmışlığı, bizim orada yürüttüğümüz çalışmalarla halkın gözleri önüne serilecek, bundan korkuyorlar.
RTÜK’ün Tele 1 için verdiği ceza yarından itibaren uygulamaya konulacak. Neden? Gerçekler öğrenilmesin diye. Bunun vebali ağır, hesabı da verilecek. Her türlü karartmanın, her türlü yasağın, engellemenin hesabı sorulacak.
“BİR HAFTA EVVEL GÖSTERİYLE TOPLANAN O YARDIMLAR ÇADIRA HARCANSAYDI, DÜN HAYATLARIMIZIN BİR KISMINI KAYBETMEYECEKTİK”
Bir de televizyonlarda utanmazca bağış gösterileri yapıyorlar. Bu arsız gösteriyle toplanan yardımlar nerede, nereye gitti? Epey gündür, bir haftadır bu yardımlar ne kadar ve nereye harcandı? Tek tek açıklamak zorundasınız. Herkes feryat figan çadır istiyor, çadır bile göndermediniz. Zelzeleden 15 gün sonra Hatay merkezli bir sarsıntı oldu, yeniden can kayıpları, yeniden yaralanmalar yaşandı. Sebep, insanların çadır bulamadıkları için hasarlı binalara girmek zorunda kalmalarıdır. Bu sarsıntıdan sonra çadır gereksinimi karşılansaydı kimse canını riske atıp o hasarlı binalara girmezdi. Bir hafta evvel gösteriyle toplanan o yardımlar çadıra harcansaydı, dün hayatlarımızın bir kısmını kaybetmeyecektik. Bunun sorumlusu da iktidardır.
“EN BÜYÜK SORUMLU CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİ’DİR DİYECEĞİM ANCAK BUNUN İSMİ ‘CUMHURBAŞKANLIĞI ENKAZ VE YIKIM SİSTEMİ’DİR”
Tek tek müteahhitleri tutuklayarak, tüm sorumluluğu üzerlerine yıkarak kendilerini paka çıkarabileceklerini sanıyorlar. Evet, müteahhitlerde hatalıdır fakat hatalılar yalnız müteahhitler değildir; imar affı çıkaranlar, tabanın uygunluğuna bakmadan ruhsat verenler, binaları denetlemeyenlerdir. Yolsuzluk, rüşvet ve rant çarkı yaratan iktidarın kendisidir ve en büyük sorumlu Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’dir diyeceğim ancak bunun ismi ‘Cumhurbaşkanlığı Enkaz ve Yıkım Sistemi’dir. ‘Yıkılan binalar AKP iktidarın evvel yapılmış’ diye çetele tutacaklarına, bu kadar yıkıma mal olan kaç evraka imza atmışlar, onu açıklasınlar.
“PİŞKİN, SORUMSUZ, HALKINI ZERRE DÜŞÜNMEYEN BU İKTİDAR GİDECEK, GİTMELİ”
Deprem ve afet, Türkiye’nin birinci ve acil gündemidir. Yapmamız gereken, bu aciliyete uygun öz örgütlülüğümüzü şimdiden inşa etmemiz ve büyütmemiz; bunu büyük bir toplumsal dayanışmaya dönüştürmemiz gerekir. On binlerce insanın canı gitti, milyonlarca insanın geçmişi yok oldu, geleceği elinden alındı. Bu ülkenin, bir gün bile bu iktidarla yürümeye tahammülü yok. Pişkin, sorumsuz, halkını zerre düşünmeyen bu iktidar gidecek, gitmeli. Bu iktidarı göndermeliyiz. Bu yalnızca siyasi değil, bu birebir vakitte insani ve tarihi bir vazifedir, bir sorumluluktur. Kendi yurttaşlarının canını hiçe sayan, yalnızca kendi bekasını düşünen bu türlü bir iktidarı dünya üzerinde görmeniz bile zordur. İşte bu yüzden gidecekler, gitmeliler; daima birlikte göndermeliyiz.
“AFAD BAŞTA OLMAK ÜZERE ARAMA-KURTARMA ÇALIŞMALARINDA KÜRTÇE VE BAŞKA KİMİ ANADİLLERİNİN DIŞLANMASI ASLA KABUL EDİLEMEZ”
Bugün, birebir vakitte 21 Şubat Dünya Anadili Günü’dür. Başta Kürtçe olmak üzere bütün anadiller üzerindeki yasakçı uygulamalarla yüzleşmenin günüdür. Sarsıntıda de gördük; acılarımız, feryatlarımız bütün anadillerde haykırıldı. AFAD başta olmak üzere arama-kurtarma çalışmalarında Kürtçe ve öbür kimi anadillerinin dışlanması asla kabul edilemez. İnsani değildir, vicdansızlıktır. Enkaz altında kalan ve ‘Türkçe bilmediğim için yardım gelmez diye Arapça konuşmaktan korktum’ diyen bir Suriyeli göçmenin dramı yıllarca unutulmayacak.”
Odatv.com