Sabah Gazetesi Muharriri Yavuz Donat, bugünkü köşesinde bayram tatili öncesinde yaşanan fiyat artışlarından yakındı.
Donat, “Bayram gelmiş neyime” başlıklı yazısında otobüs firmaları işverenleri ile bir ortaya geldiğini belirterek onların şikayetlerini aktardı.
Yavuz Donat’ın yazısı şöyle:
“Ankara Şehirlerarası Otobüs Terminali İşletmesi’ne (AŞTİ) giderken, yaklaşan Kurban Bayramı’nın coşkusuna şahit olacağımızı sanıyorduk.
Öyle ya… Bayram tatili uzatıldı… 9 gün… Az mı?
Millet ya Akdeniz’e, Ege’ye… Antalya, Bodrum, Kuşadası’na akacak.
Ya da ana/baba ocağına… Erzurum, Kars, Sivas, Van, Trabzon’a…
Otobüsler dolup taşacak… Kesim temsilcileri, ikili bayram yapacak.
Yanılmışız… Terminalde bayram havası yok.
Gördüğümüz, “Bayram gelmiş neyime” havası.
***
YAKIT PARASI
Terminalde… 80 yazıhane… 220 otobüs firması.
Otobüs İşletmecileri ve Acenteleri Dernek Lideri Mustafa Özbakır dedi ki:
Sektörün belini büken yakıt parası… Biliyoruz, yalnızca Türkiye’nin değil, dünyanın sorunu… Lakin bu fiyatlarla, otobüsçünün yüzünün gülmesi imkânsız.
Son günlerdeki akaryakıt fiyatlarında yapılan indirim, bir nebze de olsa masrafımızı azalttı. Buna da şükür.
***
YIKICI REKABET
Hacı Barış… Metro… Siirt Petrol Turizm.
Akif Turan… Varan Turizm.
Ahmet Dağdeviren… Nilüfer Turizm.
Adnan Serdar… Sakarya VIP Turizm.
Dursun Canpolat… Star Batman Turizm.
Hepsini dinledik… Söylediklerinden bir demet:
Ankara-Konya 130 lira… Yüksek Süratli Tren varken, Konya çizgisi para kazanmıyor… Konya otobüsü, Alanya’ya kadar devam etmezse ziyanda.
Dalın asıl rakibi, kesimin içindekiler… Birbirimizi yiyoruz.
“Otobüs boş gitmesin” diye fiyat kıranlar var… Ankara-Bursa bilet fiyatı, 250-280 lira ortasında… Lakin gece 100 liraya bilet satılıyor. Bu anlamsız rekabet büyük zahmet yaratıyor. Taban fiyat uygulanmalı. Ucuz bilet satana ceza kesilmeli.
***
DOLULUK
Otobüsler artık yeni kuşak… 36 kişilik… 41 kişilik… 54 kişilik.
Yolcudan alınan paranın kıymetli kısmı yakıta gidiyor.
Örneğin… Van… Gidişdönüş, 650 litre mazot… Yaklaşık 17 bin 500 lira… İki sürücü ve muavinin yol masraflarını ekleyin… Masraf yükseliyor.
Mustafa Özbakır’ın özetle söylediği:
– 50 kişilik otobüs en az 35 şahısla gidip gelecek ki, bölümün yüzü gülebilsin… Bugün, bu doluluk nerede?
***
TEK TARAF KURTARMIYOR
Ankara-Bodrum 500 lira… Mardin 600 lira, Diyarbakır 550 lira.
Hatay 400 lira… Adana 250 lira… Van 600 lira… Trabzon 400 lira… Siirt 450 lira.
Bayramda otobüsler büsbütün dolu gideceğine nazaran… Mazot fiyatına karşın, yeniden de otobüsçü güzel para kazanmayacak mı?
Hacı Barış… Dedi ki:
– Hakikat söylüyorsunuz… Ama bayramda dolu gidecek otobüsün, boş döneceğini unutuyorsunuz.
– Geçmişte… Mazot ucuz iken de, bayramda boş dönmüyor muydunuz?
– Evet lakin… Yakıt ucuz olduğu için yeniden de para kazanıyorduk… Artık o denli değil ki.
***
GÜNÜN FIKRASI
Bir vakitler Türkiye… Otobüs, kamyon ne gezer… Nakliyat kervanla…
Köylü… Bir yere mal taşıyor… Katırla.
Yolda… Dere kenarında mola… Katır suyunu içmiş, arpasını yemeye başlamış… Köylü, katırına seslenmiş:
– Ey katır… Kendin kazanıp kendin yiyorsun… Beni de arkan sıra dolaştırıp duruyorsun.
Fıkrayı, otobüsçülerden dinledik.
***
KALABALIK ÇOK, İŞ YOK
Terminal kalabalık… Otobüs sahipleri… Market… Lokantacı… Emanetçi… Yazıhane çalışanları… Belediye çalışanı… Müşavere… Temizlikçi… İkramlık eşya satıcısı… Güvenlik vazifelisi… Kitapçı… Taksici… Yaklaşık 3 bin kişi.
Gelen-giden yolcuyu da eklerseniz… Ana-baba günü.
Ama… Esnafın kelamları tıpkı:
– İşler sakin… Millet, terminalde para harcamıyor… Pandemi öncesinin canlılığı nerede?
***
SİYASETÇİ
Otobüs terminalinde sorduk:
– Siyasetçilerden gelengiden, sizleri dinleyen oluyor mu?
– Bugünlerde gelen-giden yok… Seçim yaklaşıyor ya… Sonbahardan itibaren gelmeye başlarlar.
YÜKSEK SÜRATLİ TREN
Otobüs terminalinden çıktık… İstikamet, Yüksek Süratli Tren Garı.
Asıl yolcu kalabalığı burada… Trenler dolu gidiyor, dolu dönüyor.
Ankara-İstanbul… Günde karşılıklı 11 sefer… 195 lira… Biletler, günler öncesinden satılıyor, tükeniyor.
Ankara-Konya… Karşılıklı 7 sefer… 87 lira… Boş koltuk yok.
İstanbul-Konya çizgisi… Karşılıklı 4 sefer… 4 saat 50 dakika… Konforlu bir seyahat… 235 lira.
Keşke, YHT ağı bütün yurdu sarsa.
Ankara-Sivas sınırı… Bir an evvel açılsa.
***
UÇAK TARİFESİ
İsterseniz… Otobüs yerine uçağı tercih edebilirsiniz.
Para da sizin, karar da.
Ankara-İstanbul Havalimanı… 800 lira… 990 lira.
Ankara-İstanbul Sabiha Gökçen… 630 lira.
Ankara’dan Diyarbakır… Batman… Van… Adana… Trabzon… Bodrum… 990 lira.
***
YAMAN ÇELİŞKİ
Anlamakta zorluk çektiğimiz bir husus var… Paylaşmamız kural.
Ekonomi sıkışık… Akaryakıt fiyatı… Uçuşta.
Otobüsçü darda, zorda… Para kazanmamaktan şikâyetçi.
Ama… Otobüs filoları daima yenileniyor.
Yeni kuşak otobüs… Mercedes… 5.5 milyon lira… 6 milyon lira.
Ve… Mercedes fabrikası, siparişleri karşılayamıyor, otobüs yetiştiremiyor.
Ne diyelim?
Bir oburdur benim memleketim.”