Altıncı ayı da geride bırakan Rusya-Ukrayna savaşında kıymetli bir sürece girildiğine ait kimi işaretler var. Geçen Salı günü Kırım’da bir Rus hava üssüne yapılan, bir kişinin vefatıyla sonuçlanan patlamalarda resmen üstlenmemekle bir arada Ukrayna’nın parmağı olduğuna dair tezler lisana getiriliyor. Rusya patlamaları “mühimmatın ezkaza ateş almasına” bağlamıştı bilindiği üzere.
Gerçekte Ukrayna, Rusya’yı Kırım’da vurabilir mi? Bilmiyoruz lakin vurursa ne olacağına ait kestirimler yok değil. The Washington Post’ta Sammy Westfall, Dan Lamothe ile Reis Thebault birlikte kaleme aldıkları yazıda Ukrayna’nın Kırım’da Rusya’ya yönelik rastgele bir atak gerçekleştirmesi durumunda bunun savaşta “dramatik bir tırmanışa” yol açacağını vurguladılar. (bkz: Deadly Crimea blasts are ‘just the beginning,’ Ukraine warns Russia – The Washington Post). Yazıda Ukrayna’nın bu cins bir saldırıyı başarmasının askeri yeteneklerinin gitgide arttığı manasına geleceği de ileri sürülüyor doğal. BBC de de Ukrayna’nın “çok yeterli kurumsallaşmış” olduğu bilinen Rus devlet yapılarına ya da tesislerine ulaşabilmesinin “Putin için büyük bir utanç” olacağı yorumuna yer veriliyor.
Ukrayna mı vurdu?
Gerçekten de Salı günü Rusya’nın Kırım’daki tesislerini vuran Ukrayna mıydı? Ukrayna Dfevlet Lideri Volodomir Zelenskyy’nin Danışmanı Mykhailo Podolyak, Kırım içindeki “direnişçi partizan savaşçılarının patlamadan sorumlu olduğunu “ima etti” (Zelenskyy says ‘we will return’ to Crimea after blasts rock Russian base – POLITICO) fakat Michael Schwirtz New York Times’ta yazdığı yazıda bu bilgiyi üst seviye bir Ukraynalı askeri yetkiliden öğrendiğini söyleyerek doğruladı. (Damage at Air Base in Crimea Worse Than Russia Claimed, Satellite Images Show – The New York Times (nytimes.com)
Rusya patlamanın gerçek nedenini araştırırken kimliği bilinmeyen bir Rus yetkilinin, patlamanın “sadece Ukrayna’da üretilen bir cihazdan” kaynaklandığını söylemesi dikkat alımlı. Şayet doğruysa, bu, Şubat ayındaki Rus saldırısından sonra birinci sefer Ukrayna akınlarının kıymetli ölçüde genişlediğini gösteriyor.
Schwirtz, The New York Times’daki makalesinde, Ukrayna’lı askerlerin Rus topraklarında “gerilla savaşçılarına dönüştüğünü” belirterek Kırım’a ulaşabilecek “birkaç silaha sahip olduklarını” da argüman ediyor. Kıymetli tabirler tüm bunların hepsi.
Şimdi, Kırım’a ait Ukrayna ataklarını Zelensky’nin Rusya ile savaşın fakat Kırım’ın geri alınmasıyla biteceği kelamları eşliğinde ele alalım. Ukrayna Devlet Lideri bu kelamları Salı günü Kırım’da Rusya’ya ilişkin mevzilere yönelik hücumlardan (belirttiğim üzere, Kiev bunu asla üstlenmedi) sonra yaptığı toplantıda lisana getirdi. Zelensky, bir görüntü konuşmasında da, “Kırım Ukrayna’dır ve bundan asla vazgeçmeyeceğiz” demiş, devam eden savaşın “Kırım ile başladığını ve Kırım’ın kurtuluşuyla bitmesi gerektiğini” tekrarlamıştı.
Rusya’dan sert yanıt
Ukrayna’nın Kırım’a ait niyetleri/planları konusunda Rusya’nın tavrını eski Rusya Devlet Lideri Dmitry Medvedev, Temmuz başlarında yaptığı bir açıklamayla vurgulamıştı. Medvedev, Ukrayna’nın Kırım’a saldırmaya teşebbüs etmesi halinde “Kıyamet Günü çok süratli gelecek” ikazında bulunmuştu.
“Rusya Kırım’ı verebilir”
Rus muhalif Aleksey Navalny’nin destekçisi Leonid Volkov ise devam eden savaşın eninde sonunda Moskova’yı, Kırım’ı Ukrayna’ya geri vermeye zorlayacağını ileri sürüyor. (bkz: Alexei Navalny’s chief of staff: “Putinism will now come to an end much sooner” – New Statesman) Alışılmış ki büyük bir argüman lakin Ukrayna’nın Kırım’da gerilla savaşı başlattığına ait yalanlanamaz tezler kesin konuşmayı zorlaştırsa bile soru işaretlerine yol açtığı üzere Volkov’un kehanetinin gerçekleşebileceği ihtimalini de dışlamıyor.
Ukrayna’yı kışkırtıp, Rusya’yı da savaşa çekerek bölgede kargaşa/kaos/kriz yaratan ABD/Batı bloğu, artık de Zelensky’ye “Kırım kurtulmadan savaş bitmez” dedirtmeye başladılar. Bunun savaşı çok uzatacağını bilikleri halde. Meğer Zelensky daha evvel aldığı tavra dönse, yani Kırım’ın statütüsünün müzakerelere bırakılarak Rus bilriklerinin çekilmesi halinde barışı kabul edebileceği noktasına gelse tekrar, tahminen de savaş uzamaz, kan dökülmez olur.
Ama Zelensky çapsızlığında birinden bunu beklemek de oldukça çocukça bir beklenti alışılmış.