Yaptırımlar nedeniyle dolar ve Euro kullanımından uzaklaşmak zorunda kalan Rusya, rezervlerini güçlendirmek için Türk lirası, yuan ve rupi üzere dost ülkelerin para ünitelerini kıymetlendirmek istiyor.
Batılı ülkeler, Rusya-Ukrayna savaşının başlamasının akabinde Rusya Merkez Bankası’nın yaklaşık 600 milyar dolar pahasındaki milletlerarası rezervlerinin yabancı bankalarda bulunan 300 milyar dolarlık kısmını dondurmuştu.
Kremlin, rezervlerinin değerli bir kısmına erişiminin durdurulması nedeniyle ülkede kapsamlı sermaye denetimleri uygulamaya başlarken, ihracatçılara döviz gelirlerini rubleye dönüştürme talimatı vermek durumunda kaldı.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ise ülkesine yaptırım uygulayan tüm ülkeleri “dost olmayan ülke” olarak tanımlayarak, bu ülkelerin başta doğal gaz olmak üzere çeşitli Rus eserlerini artık sadece rubleyle alabileceklerini söyledi.
Yaptırımlar nedeniyle iktisadı krize giren Rusya’da dolar/ruble paritesi yüzde 70 artışla 120 düzeyine kadar çıkarken, Moskova idaresi, sermaye denetimleri ve Putin’in açıkladığı yeni rubleyle ödeme sistemi sayesinde dolar/ruble paritesini tekrar 60 bandına düşürmeyi başardı.
Rusya Merkez Bankası, dolar ve Euro kullanımının artık riskler barındırdığını, bu nedenle kelam konusu dövizlerden uzaklaşma sürecini hızlandırmaya yardımcı olacak ve bu çeşit para ünitelerinde bankacılık süreçlerini azaltmaya yönelik ek tedbirler getirileceğini duyurmuştu.
Ancak Rus yetkililer ve uzmanlar, kapsamlı yaptırımların yanı sıra kelam konusu müdahalelerin Rus şirketlerin iç ve dış piyasalardaki rekabetçiliğine kıymetli ölçüde ziyan verdiği gerekçesiyle tahlil yolu arıyor.
RUSYA İÇ PİYASADA EURO VE DOLARDAN UZAKLAŞMAK İSTİYOR
Rus iktisadını tekrar rayına oturtabilmek için dolar ve Euro’nun kullanımına alternatif dost ülkelerin para ünitelerini kullanma fikri son periyotta popülerlik kazanıyor.
Rusya Merkez Bankası tarafından ağustosta yayımlanan raporda, yabancı ülkelerin para üniteleriyle ruble üzerinde tesir yaratabilmek için dost ülkelerin para ünitelerinin rezervlerde daha fazla kullanılması konusunun incelendiğine vurgu yapıldı.
Rapora nazaran, Rusya Maliye Bakanlığı, Ulusal Refah Fonu’nun yenilenmesi ve harcamaları için dost ülkelerin Türk lirası, yuan, rupi üzere para ünitelerine yönelik bütçe kuralı sistemine ait bir işletim sistemi uygulanması üzerine çalışmalara başladı.
Rusya’nın Ulusal Refah Fonu’ndaki rezervleri temmuzda 1,4 trilyon ruble artarak 12,1 trilyon rubleye (yaklaşık 201 milyar dolar) çıkarken, fonun yarısı dost olmayan ülkelerin para ünitelerinden oluşuyor.
Fonda dolar rezervi bulunmazken, yüzde 40’ı İngiliz sterlini, yüzde 10’u Japon yeni, yüzde 30’u yuan ve kalan kısmı altın ve ruble cinsinden koruma ediliyor.
KREMLİN, DIŞ TİCARETTE DE ULUSAL PARA KULLANIMINI ARTIRMAYI PLANLIYOR
Rusya memleketler arası rezervlerini yine yapılandırmak, ticarette de dolar ve Euro’dan uzaklaşmak istiyor.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, 18 Nisan’da yaptığı açıklamada, ulusal para üniteleri üzerinden ticarete geçiş sürecinin hızlandırılması gerektiğini belirterek, “İş dünyasına, sağlam ticaret ortaklarıyla ulusal para üniteleriyle ticarete geçişin hızlandırılması dahil azami dayanak vermeliyiz.” sözünü kullanmıştı.
Söz konusu süreçte atılan en somut adım ise Rusya’nın Avrupa’ya sattığı doğal gazda artık dolar yahut Euro yerine rubleyle ödeme kabul etmesi olarak görülüyor.
Uluslararası Ödeme Sistemi SWIFT’in ağustosta yayımladığı raporda, Rusya’nın yüzde 4 hisseyle memleketler arası ödemelerde en çok yuan kullanan üçüncü ülke pozisyonuna yükseldiği bildirildi. Rusya daha evvel en çok yuan kullanan ülkelerin yer aldığı listede bulunmuyordu.
Öte yandan, Rusya ve Çin ortasındaki ticaret hacmi artarken, kelam konusu ticarette yuanın hissesi 2014’te yüzde 3,1 düzeyindeyken 2021’de 17,9’a çıktı.
Hindistan basınında yer alan haberlerde ise Batılı ülkelerin yaptırımları nedeniyle bilhassa Rus petrolünün rupi ile ödenmesine yönelik müzakerelerin yürütüldüğü bildirilmişti.