Radyo ve Televizyon Üst Konseyi (RTÜK), “şiddet olaylarının özensizce gösterimi konusunda medyadan azami hassasiyet beklendiğini” belirterek, haberlerin de “Akıllı İşaretler” uygulaması kapsamına alınacağını duyurdu.
RTÜK’ten yapılan açıklamaya nazaran Konsey, yayıncı kuruluşlara “Haber bültenleri başta olmak üzere şiddet içerikli yayınlara dair son uyarı” başlıklı yazı gönderdi.
‘ŞİDDET HABERLERİ ÖNE ÇIKIYOR’
Yazıda Üst Kurul’un meslek uzmanlarınca yapılan içerik tahlillerinde, gazetelerde “üçüncü sayfa haberi” olarak isimlendirilen haber bahislerinin televizyon haberlerinde de ön plana çıktığı, haber bültenlerinin birçoklarının “Whatsapp İhbar Hattı”na gelen içeriklerden derlendiği ve şiddet içeren imajların ekranlarda çok fazla yer aldığı tespitine yer verildi.
Şiddet içerikli yayınlara, yalnızca haber bültenlerinde değil dizi sinemalarda de yer verildiği belirtilen yazıda, fizikî, ruhsal, ekonomik ve cinsel şiddetin değişik kanallarda farklı içeriklerle yayınlandığı tabir edildi.
‘CİMER’E ŞİKAYET GİTMİŞ
Uyarı yazısında, televizyon aracılığıyla legalleşen ve yaygınlaşan şiddetin, toplumsal yapıyı tehdit ettiği, ekranların her türlü şiddetten arındırılması beklentisinin de farklı kanallar aracılığıyla değişik ortamlarda yüksek sesle lisana getirildiği hatırlatıldı.
Şiddet içerikli yayınlara ait Üst Kurul’un İrtibat Merkezine şikayetler geldiği, Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Merkezi (CİMER) aracılığıyla yapılan müracaatların da gereği için Üst Kurul’a iletildiği kaydedildi.
‘ŞİDDETİ ÖZENDİRİYOR’
Uyarı yazısında şu sözlere yer verildi:
“Reyting telaşıyla medya hizmet sağlayıcılar tarafından şiddet içerikli yayınlar yapıldığı lakin bu usul yayınların izleyicilere yaşattığı olumsuz sonuçların göz arkası edildiği, radyo ve televizyonlar tarafından uygulanan yayın siyasetlerinin şahıslarda önemli ruhsal travmaya neden olduğu, toplumda şiddetin kanıksanmasına ve çocuklarda berbat dünya sendromuna yol açtığı hepimiz tarafından bilinmektedir. Bu şekil yayınların şiddeti özendirici olduğu ve şiddete eğilimli bireyleri adeta teşvik ettiği gözden kaçırılmamalıdır. Bu üslup yayınların önlenmesi konusunda başta Üst Konseyimiz olmak üzere yazılı ve görsel-işitsel medya kuruluşlarına, haber ajanslarına, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına, üniversitelere, basın meslek örgütlerine ve sivil toplum kuruluşlarına değerli sorumluluklar düşmektedir.”
RTÜK’ün ekranları şiddetten arındırmak için sadece cezalandırma tekniğiyle sonlu kalmayacak biçimde hareket ettiği, her türlü şiddete karşı kararlı gayretinin bilindiği belirtilen ikaz yazısında, “Milletimizin son zamanlardaki en büyük şikayetlerinden olan şiddet olaylarının özensizce gösterimi konusunda medyamızdan azami hassasiyet bekliyoruz” sözlerine yer verildi.
‘HEM ÜLKEMİZE HEM MİLLETİMİZE BÜYÜK HAKSIZLIK’
Yazıda, şiddet içeren imgelerin ekrana hangi hedefle, ne kadar ve nasıl yansıtıldığı üzerinde durulması, reyting tasasının asla insanlık onurunun önüne geçmemesi gerektiği vurgulandı.
“Çeşitli bağlantı kanalları üzerinden ya da toplumsal medyadan elde edilen amatör kayıtları yahut MOBESE imgelerini hiçbir süzgeçten geçirmeden yayınlamak hiçbir etik pahaya sığmaz” sözlerinin yer aldığı yazıda, “Cinayet, hengame ve karamsar olayları haberleştirmek ve bu imgeleri elemeden geçirmeden olduğu üzere yayınlamamak hem ülkemize hem de milletimize büyük bir haksızlıktır” değerlendirmesinde bulunuldu.
Televizyonlardaki şiddetin toplumun tamamını kuşatmış üzere gösterdiği ve güvenlik algılarını değiştirdiği kaydedilen açıklamada, bilhassa sıhhat çalışanlarına yönelik şiddetin fütursuzca haber bültenlerinde yer almasının kabul edilemez olduğu belirtildi.
Yazıda, “Hizmet ortamının güvenliği ve hasta-hekim irtibatı aleyhinde algı oluşturan yayınların gündelik hayatın bir parçasıymış üzere sunulmasını anlayışla karşılamamız mümkün değildir” ibaresi kullanıldı.
‘OLUMLU GELİŞMELER DE HABER KIYMETİ TAŞIYOR’
RTÜK, “Haber genelde aksilikleri içerir” olgusuyla hareket edilmemesi gerektiğini belirterek, olumlu gelişmelerin de haber bedeli taşıdığını medya kuruluşlarına hatırlattı.
Uluslararası medyanın çok daha evvelden standarda bağladığı mevt, kaza ve şiddet olaylarının ekrana getirilme biçimine ait yayıncıların gerekli tedbirleri almamasından ötürü haber programları ve bültenleri için yeni bir uygulama başlatılacağını kaydeden RTÜK şunları kaydetti:
“Bugüne kadar genel izleyici kategorisinde görülen ve özel bir uyarıcı Akıllı İşaret kullanılmayan haberlerde, son vakitlerde şiddet imgelerinin sıklıkla yer alması, ne yazık ki, ailece izlenen bültenlerde, şiddet imgelerini içeren haberlerin tartı kazanması yeni bir düzenlemeyi mecburî kılmıştır. Haberlerin de Akıllı İşaretler uygulaması kapsamına alınması kaçınılmaz hale gelmiştir. Çalışma tamamlandığında artık yayıncılar, haber bültenlerinde Akıllı İşaretler kullanmak ve izleyicileri bilgilendirmek zorunda olacaklar. Şiddetle alakalı bilhassa haber bültenlerindeki bu özensiz yayınlar, 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un yayın unsurlarının sıralandığı 8. unsurunda yer alan ‘Yayınlar, şiddeti özendirici yahut kanıksatıcı olamaz’ prensibi çerçevesinde titizlikle takip edilecektir.”
RTÜK’ün yazısı “Üst Konsey olarak daha evvel tekraren yaptığımız hatırlatmalarımızın akabinde yayıncılarımıza son ikazımızdır” tabirleriyle son buldu.