Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Karadeniz’de bulunan 540 milyar metreküp doğal gaz rezervinin tekrar değerlendirilmesinin akabinde mevcut rezervin 652 milyar metreküp olarak revize edildiğini ve Sakarya Gaz Sahası’nda ‘Fatih’ sondaj gemisinin evvelki aylarda sondaj yaptığı ‘Çaycuma-1’ kuyusunda 58 milyar metreküp doğal gaz rezervinin keşfedildiğini açıkladı. Gelişmelerden memnunluk ve gurur duyduğunu belirten Sakarya Gaz Sahası Müdürü Murat Uçar, “Karadeniz’de sismik araştırmalar devam ediyor. Sonuçta doğal gaz rezervinin olduğu bir coğrafyada farklı farklı lokasyonlarda olma ihtimali var. Araştırmalar devam ediyor, inşallah tekrar hoş muştular olur; gayemiz o. Projemiz, 4 ana kümeden oluşuyor. Birinci küme kuyubaşı işleri, ikinci küme denizin 2 bin 200 metre altında büyük bir yerleşke var. 7 kilometreye 12 kilometrekarelik. Buradan çıkan doğal gazın yerleşkeye ulaştığı boru sınırı var. Her bir çizgi 180 kilometre aralıkta ve 3 tane farklı çizgiden oluşuyor. Toplam 540 kilometrelik bir sınır döşenmesi var aslında. Dünyada sayılı örnekleri var. Kara tesisi, fiili olarak görünen tek yapı bu. Bir de BOTAŞ’a giden ana hatta bağlanan boru sınırı var. Kara tesisi dışındaki tüm yapılar denizin altında yapılar. Bir tek kara tesisi inşaatı yer üstünde” dedi.
BORU ÇİZGİSİ TAMAMLANDI
Doğal gazı karaya ulaştırma çalışmalarının süratle sürdüğünü kaydeden Uçar, “Denizdeki operasyonlar yüzde 70 düzeyine ulaştı ve süratlice devam ediyor ağır bir halde. 65’e yakın gemi çalışıyor. Bunun 15 tanesi TPAO envanterinde olan gemiler. Geri kalanlar ise farklı özelliklerde muhtaçlık duyulan gemiler. Taşıma gemisinden montaj gemisine kadar birçok özellikte gemi var. Yağmur, çamur, fırtına demeden çalışıyoruz. 540 kilometrelik boru çizgisinin tamamı bitti. Şu anda devreye alma testleri devam ediyor. Kara tesisi ise yüzde 80 üzerinde tamamlanmış durumda. Bu tesisi biz, belli etaplarla devreye alacağız ve inşallah kısa müddette tamamlayacağız. Ana boru sınırı da tamamlanmış durumda orada da test devreye almalar devam ediyor. Bunların bütün gayesi tesisin gaz gelmeden evvel her şeye hazır olmasını sağlamak” diye konuştu.
DENİZ ALTINDA ROBOTLARLA ÇALIŞMA
Türkiye’nin birinci kere kendi doğal gazını işleyeceği tesis yaptıklarını belirten Uçar, “Denizdeki imalatlar çoklukla platform üslubu bilinir lakin bizim bu yapımızda ‘subsea’ diye bahsettiğimiz deniz altına yerleştirilen ekipmanlarla sağlanıyor. Her bir geminin farklı misyonu var. 2 bin 200 metre su derinliğine bir insanın girmesi mümkün olmadığı için bu çalışmalar büsbütün robotlar ile yapılıyor. Her bir robotun da gemide denetimini yapan teknik elemanı var. Bütün bu imalatlar vinçler yardımıyla deniz içine indiriliyor ve robotlar yardımıyla yerine yerleştirilerek imalat tamamlanıyor. Proje toplamında 10 bin civarı işçi çalışıyor. Önümüzdeki ay biraz daha artış olacak son evre olduğu için. Deniz ve kara olarak böldüğünüzde 7 bin civarı karada 3 bin civarı denizde işçi var” dedi.
Uçar, Filyos Doğal Gaz Sürece Tesisi’nde karşılaşılan zorlukları ise şöyle anlattı:
“Projenin her evresi farklı zorluklar içeriyor lakin bizim zorlukları alt alta koyduğumuzda üç kıymetli zorluk gördük. Bunun bir tanesi 2 bin 200 metre derindeki imalatlar. İkincisi de kara tesisindeki yer düzgünleştirme işleri. Tesis alanı 355 futbol alanı büyüklüğünde bir alan ve 1,2 milyon metrekareye oturuyor. Buradaki taban mühendisliği nitekim sayılı bir iş. Bunun gerisinden da pandemi periyodu geçirdik ve savaş ortamı var. Bu çeşit bahisler sebebiyle lojistik, satın alma zira birçok eser dünyanın farklı ülkelerinden geliyor. Kısa vakitte alma muhtaçlığı olduğu için hepsini yerelden tedarik edemiyorsunuz. Bunların lojistiği de başka bir operasyon. Üçüncü zorluğumuz lojistik diyebilirim.”
Uçar, kara tesisinde taban uygunlaştırma çalışmalarının en kuvvetli süreçlerden biri olduğunu da belirterek, “Bu arazi geçmişte içerisinden ırmak geçen bir arazi olduğu için kendi kendine bir oturma düzeyine ulaşılıyor. Doğal gaz santrallerinde bu oturma ölçüsü istenmediğinden biz oturmasını güya oluyormuş üzere tamamlamak ismine modelleme yaptık. Bütün üniteler alanda, yığın formunda doldurulması, oturma derinliğinin her gün ölçülmesi sonra inşaata başlanması gerektiği oluştu. Bu uygulamadan ötürü önemli bir vakit kaybettik. Burada 72 ana ünite var ve her bir ünitenin kendine has bir alanda doldurulması, ölçülmesi, denetim edilmesi, oturmanın tamamlanması sonra temizlenmesi ve inşa faaliyetlerine başlaması üzere bir adım olduğu için bu bizde vakit açısından 1 yıldan fazla mühlet aldı” dedi.