Türkiye’den yurt dışına vize müracaatlarında yaşanan gecikmeler krize dönüştü. Türkiye’den yapılan ABD ve Schengen vize müracaatlarında artan ret oranları ve uzayan onay müddetleri gündem oldu.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu bu hafta yaptığı açıklamada, vize ret sayılarındaki artışı “planlı ve kasıtlı” olarak nitelerken; gelişmeleri “seçim öncesi AKP iktidarını zorda bırakmak için yapılan adımlar” olarak değerlendirmişti.
Reuters’ın haberine nazaran, bölüm temsilcileri ve vatandaşlara nazaran vize problemlerinde Türkiye’ye yönelik siyasi motivasyonlar ve berbatlaşan iktisat nedeniyle Avrupa’ya gidecek Türklerin geri dönmeyeceği kaygılarının yanı sıra, vize süreçlerini yürüten aracı şirketlerin pandemi devrinde eleman azaltması ve güvenlik soruşturmasında uzayan süreçlerin de tesirli olduğuna dikkat çekti.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Batılı ülkelerin vize müracaatlarında randevuyu 6-7 ay sonraya verdiğini, ret oranının da yükseldiğini belirterek “Eylül başında bu Batı ülkelerinin büyükelçilerini bakanlığa arkadaşlarımız çağıracak, gerekli ikazları yapacaklar. Şayet bundan sonra da düzelmezse biz de karşı önlemler alacağız” dedi.
SİYASİ TEMELLİ DEĞERLENDİRİLMİYOR
AB Türkiye Delegasyonu Lideri Nikolaus Meyer-Landrut
“Siyasi değil objektif temellere dayalı olarak karar alınır” diyen Meyer-Landrut, Türkiye’ye ait ret oranının geçen yıl yüzde 13-14 düzeyindeki global ret ortalamasına yakın olduğunu belirtti.
Uluslararası seyahatin azaldığı koronavirüs salgını öncesi son yıl olan 2019’da Türkiye’den 9 binden fazla vize başvurusu alan Schengen bölgesi geçen sene ise yaklaşık 270 bin müracaat aldı. Schengenvisainfo.com bilgilerine nazaran 2016’da yüzde 4.4 olan müracaatlarda ret oranı her yıl artarak 2020’de yüzde 12.5’e, 2021’de yüzde 16.5’e yükseldi.
İnternet sitesinin editörü Shkurta Januzi, öbür ülkelerle karşılaştırıldığında Türkiye’deki vize ret oranlarının daha süratli ve istikrarlı arttığını belirtti.
Buna nazaran, Almanya Türkiye’den yapılan vize müracaatlarının 2016’da yüzde 6.7’sini reddederken, bu oran 2018’de yüzde 11.9’a, 2021’de yüzde 22.2’ye yükseldi. Fransa’nın ise 2016’da yüzde 3.2 olan ret oranı 2018’de yüzde 5.8’e, 2021’de yüzde 13.1’e yükseldi. 23’ü AB üyesi olmak üzere toplam 26 Avrupa ülkesini kapsayan Schengen vizeleri hakkında 2022 dataları bulunmuyor.
Eşine Schengen vizesi almak için aracı kurum önünde yaklaşık üç saat sırada beklediklerini belirten Türk ve Hollanda ikili vatandaşı 60 yaşındaki Yavuz Yabaş, “24 Mayıs’ta Hollanda’ya tatil gayeli vize müracaatımızda bugüne (24 Ağustos) randevu verilmişti. Ben hem Türk hem Hollanda vatandaşlığına sahibim. Eşim yalnızca Türk vatandaşı olduğu için vize almak zorundayız. 35 yıl Hollanda’da yaşadık ona karşın randevumuz lakin bugüne verildi. Vize almak şu anda çok sıkıntı” diye konuştu.
“İLK DEFA YAŞIYORUM”
Spor spikeri olan 32 yaşındaki Sinem Ökten de, Schengen başvurusu iki kez reddedildiği için mağduriyet yaşayanlardan biri.
“Vize için evvel Almanya’ya sonra Fransa’ya başvurmuştum. İkisinden de ret geldi. Evvelki vizem Almanya’dan üç yıllıktı. O yüzden yeniden Almanya’dan başvurdum lakin büyük bir hayal kırıklığı” diyen Ökten ret kararlarından birinin münasebetinin “geri döneceğinizden emin olamadık” formunda tabir edildiğini belirtti.
Pasaportundaki onlarca giriş-çıkış damgasını gösteren Ökten, “Spor spikeri olduğum için maçları takip etmek, röportaj yapmak, çekim yapmak için 50-60 defa yurtdışına çıktım. Birinci sefer bu türlü bir sorun yaşıyorum” dedi ve ekledi:
“Belgeleri eksiksiz topladım, yalnızca rezervasyon yapmakla kalmadım, bir sorun yaşamamak ismine bileti de aldım fakat hepsi yandı. Yaklaşık 8-10 bin TL maliyeti oldu. Bunu iki sefer yaptığım düşünülürse acı oldu.”
TURLAR İPTAL
İstanbul merkezli Çeşit Andiamo İdare Konseyi Lideri Cem Polatoğlu, evvelden haftada bir düzenledikleri İtalya çeşitlerini evvel 15 günde teğe düşürdüklerini, akabinde vize meçhullüğü nedeniyle onları da iptal ya da erteleme yoluna gittiklerini söyledi.
Polatoğlu, “Büyük ıstırap yaşıyoruz, cinslerimiz iptal oluyor. Evvelden tek başımıza bu cinsleri kaldırırken artık dolmadığı için birkaç acenta birleşip tıp kaldırmaya başladık” dedi.
Schengen bölgesindeki düşünceler nedeniyle vize sorunu olmayan destinasyonlara yöneldiklerini belirten Polatoğlu, “Turlarımızı Uzakdoğu’ya kaydırmaya başladık lakin en ucuz Uzakdoğu çeşidi bin euroya yaklaşıyor. Meğer 329 euroya 7 gece 8 gün Avrupa çeşitleri satıyoruz. Bu durumda beşerler bin euro verip gitmekten imtina ediyor.”
Antalya merkezli Arya Seyahat’in sahibi Gürsel Tarba ise Almanya’ya düzenlenen bir çeşitte olağanda bir yahut iki hafta içinde çıkan Schengen vizesi için altı hafta öncesinden başvurduklarını, tekrar de vize yetişmediği için binlerce euro ziyana girdiklerini söyledi.
Tarba, “Vizeleri yetişmediği için tipe katılamayanlar nedeniyle onların da bizim de mağduriyetimiz oluştu. Hem vize fiyatı vermiş hem de belirli bir ön ödeme yapmışlardı” dedi ve ekledi:
“Uçak bileti olmadan vize başvurusu yapamıyorsunuz. Biz de onlar için uçak bileti almıştık, otel rezervasyonu yapmıştık. Son dakikaya kadar vize çıkar diye bekledik. Çıkmayınca yaklaşık 5 bin euro ziyanımız oluştu.”
İsveç’te yaşayan oğlundan aldığı davetiye ile Schengen başvurusu için sıra bekleyen 57 yaşındaki emekli Hikmet Doğan, daha evvel birkaç sefer gittiği İsveç için yaptığı müracaat sürecinin bu defa çok daha kuvvetli olduğunu belirtiyor.
“Daha evvel de davetiye ile 2-3 sefer gittim ancak bu sefer daha da zorlanıyorum. Maliyet de çok arttı, 2 bin 120 lira ödedim, maliyet üçe katlandı” dedi ve ekledi:
“Saat 8’den itibaren sıradayım, saat 11 oldu hâlâ bekliyorum. Türkiye’nin iktisadı berbata gittiği için gençler ülkeden gitmeye çalışıyor maalesef. Bu kalabalığın manası budur.”
Vize müracaatları reddedilenler ise, farklı ülkeler üzerinden tekrar başvurarak Schengen umutlarını sürdürüyorlar. Evvel Almanya, akabinde da Fransa tarafından reddedilen Ökten de, denemeye devam edeceğini belirtiyor:
“İşimi yapmak için gitmem gerekiyor. Kendi özel hayatım için de birkaç seyahat planım vardı. O yüzden tekrar başvuracağım. Bu sefer de Yunanistan’ı deneyeceğim.”