Kırgızistan’ın başşehri Bişkek’te Cumhurbaşkanı Sadır Caparov’un başkanlığında Yüksek Avrasya Ekonomik Kurulu toplantısının ana oturumu gerçekleştirildi. Toplantıda ortak gaz piyasası oluşturulması, güç alanında kurul kurulması ve Birleşik Arap Emirlikleri ile hür ekonomik bölge muahedesi için görüşmelerin başlatılması ele alındı.
“Entegrasyon süreci hızlandı”
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin yaptığı konuşmada, bu yıl Avrasya Ekonomik Birliği’nde gümrük ve idari manilerin kaldırılmasına yönelik bir kadro kararlar alındığını söyledi. Putin, “Karşılıklı ödemelerde ulusal para ünitesine geçme, ortak ödeme altyapısının oluşturulması ve ulusal finansal bilgi iletim ulusal sistemlerinin entegrasyon süreci hızlandı” diyerek, AEB çerçevesinde birtakım entegrasyon altyapı projelerinin uygulandığını lisana getirdi. Ayrıyeten toplantıda sanayi finansmanı sistemi geliştirilmesi konusunda karar aldıklarını söz eden Putin, “Enerji bölümündeki iş birliği de giderek daha faal bir halde ilerlemektedir. Mevcut toplantının sonuçlarına nazaran Avrasya Ekonomik Birliği devletlerinin güç dalındaki yetkili organlarından oluşan bir liderler kurulu kurulması kararı alınacak. Kapalı oturumda hayli açık ve net konuştuk. Karşılıklı anlayış var, tüm planlarımızın uygulanması istikametinde ilerleyeceğiz. Rusya, bu türlü bir uyum yapısının oluşturulmasını destekliyor. Rusya, ülke ekonomilerine uzun vadeli olarak kilit güç kaynaklarının sağlanması ve birlik için ortak güç pazarlarının oluşturulması ile ilgili mevzuları profesyonelce ele alacak bu türlü bir uyum yapısının oluşturulmasını destekliyor. Uygun planlarımız var ve bunları gerçekleştirmek için gayret göstereceğiz” dedi.
“Birliğimizin faaliyetinin ilgi coğrafyasının genişlemesi sevindiriyor”
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Avrasya Ekonomik Birliği ülkelerindeki durumun nispeten makro ekonomik istikrarlı olarak değerlendirildiğini belirterek, “Makro ekonomik istikrar, ekonomik sürdürülebilirliğin sağlanmasına yönelik ortak tedbirlerin alınması sayesinde elde edildi” dedi.
Caparov, Kırgızistan’ın AEB ülkeleriyle olan karşılıklı ticaret hacminin bu yılın 9 ayında yüzde 30, bu ülkelere ihracatın yüzde 40 arttığını söyledi. Bu yıl İran ile özgür ekonomik bölgesinin oluşturulması protokolünün yürürlüğe girdiğine işaret eden Caparov, Endonezya ile özgür ekonomik bölge mutabakatının sağlanması için müzakere sürecinin başlatıldığını aktardı. Caparov, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile hür ekonomik bölgesinin oluşturulması mutabakatı teşebbüsünün de desteklendiğini söz etti. Caparov, “Birliğimizin faaliyetinin ilgi coğrafyasının genişlemesi sevindiriyor ve bu AEB’nin dünya iktisat mimarisinde dinamik bir formda gelişmekte olan örgüt olarak kabul edildiğinin göstergesidir” dedi.
“Bizim için ortak doğalgaz pazarının oluşturulması hassas bir mevzu olmaya devam ediyor”
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ise son yıllarda AEB’nin ekonomik gelişmesinin sıkıntı şartlarda gerçekleştiğine dikkati çekerek, mevcut durumun tüm üye devletlerin temel ekonomik göstergelerini etkilediğini söyledi. Mevcut duruma karşın karşılıklı ticarette büyüme dinamiğinin gözlemlendiğini söz eden Paşinyan, “Ermenistan’ın AEB ülkeleriyle ticareti bu yılın Ocak-Eylül ayları ortasında 3 milyar doları geçti ve 2021’ye nazaran yüzde 80 arttı” dedi.
Paşinyan, ortak güç piyasalarının oluşturulmasına yönelik mutabakatların dengeli bir halde uygulanmasını öncelik olarak gördüğünü belirterek, “Özellikle ortak doğalgaz pazarının oluşturulması hassas bir mevzu olmaya devam ediyor” sözlerini kullandı.
“İran ve Mısır ile hür ekonomik bölge görüşmeleri sona erme aşamasında”
Belarus Devlet Lideri Aleksandr Lukaşenko da bugün BAE ile özgür ekonomik bölge mutabakatı için müzakerelerin başlatılması kararın alacaklarını lisana getirerek, “İran ve Mısır ile hür ekonomik bölge görüşmeleri sona erme, Endonezya ve Moğolistan ile görüşmeler başlama aşamasında” diye konuştu.
Lukaşenko, AEB 2023 periyot başkanlığını devralacak Rusya önderi Putin’e muvaffakiyetler diledi.
“Tüm kargo geçiş kısıtlamaları kaldırılmalı”
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ise konuşmasında, bu yılın dünya iktisadı için son derece sıkıntı olduğunu kaydederek, “Dış faktörlerin baskılarına karşın Kazakistan’ın AEB ülkeleriyle ticaret hacmi Ocak-Ekim devrinde yüzde 7 artarak 23 milyar dolara çıktı” dedi.
Karşılıklı mutabakatlarda ulusal para ünitelerinin hissesinin arttığına dikkati çeken Tokayev, “Böyle bir olumlu dinamik entegrasyon iştirakimizin etkileşim seviyesini ve kıymetli potansiyelini gösteriyor” diye konuştu.
Tokayev, üye ülkeler ortasında tüm kargo geçiş kısıtlamalarının kaldırılması gerektiğini vurgulayarak, “Ortak gümrük noktalarımızdan Kazak mallarının ve öbür malların geçişi ve kotaları üzerindeki tüm kısıtlamaları kaldırmamız gerektiğine inanıyorum. Bu tıp kısıtlamalar, Avrasya Ekonomik Birliği içindeki ekonomik iş birliğinin amaçlarına ve ruhuna terstir. En değerlisi ekonomik entegrasyon potansiyelimizin kullanımını sınırlıyorlar” sözlerini kullandı.
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov, toplantının akabinde yaptığı basın açıklamasında alınan kararlar hakkında bilgi verdi. AEB’nin 2023 yılı için milletlerarası faaliyet alanlarını onayladıklarını tabir eden Caparov, “BAE ile özgür ekonomik bölge mutabakatı için görüşmeleri başlatma kararı aldık” dedi. Caparov, AEB mutabakatının dolaylı vergiler kısmında değişikliklerin yapılmasına ait protokolü de imzaladıklarını aktardı.
Cumhurbaşkanlığı rezidansında düzenlenen toplantıya Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Belarus Devlet Lideri Aleksandr Lukaşenko ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile Özbekistan Başbakanı Abdulla Aripov katıldı.