Adı Roland Barthes’ın Camera Lucida’sından ilhamla konulan Punctum Mecmua, yayın hayatına başladı. Mecmua, makaleler, denemeler, Minyatür ismi verilen kısa değiniler, çeviriler ve söyleşilerin yanı sıra, Radyo Punctum başlığı altında sunulan çeşitli podcast programları ve ehemmiyet atfedilen kitap tenkitlerini içerecek.
Cana Bostan’ın Genel Yayın Direktörü olduğu mecmuanın yayın konseyinde ise Begüm Kovulmaz, Emine Ayhan, Cem İleri, Murat Erşen yer alıyor. Dergide iki aylık dönemlerle yayınlanacak evraklar dışında, haftalık dosya-dışı içeriklere ve birbiriyle söyleşme içindeki polemik dizilerine de yer verilecek.
“Eleştiri: Hayranlık’tan Linç’e” isimli birinci belgede yer alan yazılar ve isimler şöyle:
“Glenda’yı O Kadar Seviyoruz Ki: Dörtlü Seksek” Aslı Odman, “Eleştiri Ne Âlemde” Maurice Blanchot (çev. Eda Çaça), “J. M. Coetzee, ‘Romancının Romanı’: Hayranlığın Mübadele Bedeline Çevirisinin Edebi Eleştirisi” Emine Ayhan, “Punctum’un Pundu I: ‘Severance’ Dizisi ve Günümüz Çalışma Şartlarında Bölünmüş Benlik” Süreyyya Cihan, Selen Ansen ile Söyleşi: Şimdiki Sanat ile Edebiyat Ortasında Seçilmiş Yakınlıklar” Cem İleri, “Aydınlanma ve Tenkit: Şimdiki Vaktin Ontolojisi” Murat Erşen, “Adnan Benk’in Tenkit Eylemi” Fatih Altuğ, “‘Bir Milim Bile Olsa’: Adorno, Tenkit ve Umut” Elis Şimşon, “Kendrick Lamar: Gönülsüz Kurtarıcı I” Begüm Kovulmaz, “Edebiyat Eleştirisi ve Mizah” Cihat Duman, “Edebiyattaki Tenkit: Henry Fielding”, Hüseyin Deniz Özcan, “Yerli ve Ulusal Bir Spor Olarak Türkiye’de Linç “Barış Aydın, “Tarihsizleşme Üzerine” Abdurrahman Aydın, “Benjamin Filistin’de Konferansı İçin Notlar” Cana Bostan, “Yazının Kaçış Noktası: ‘Mikrogram’lar ve Haydut Romanı” Cemal Ener, “Punctum Olarak Okuma” Cem İleri, “Tereddütlü Müttefiklik: Umut Tümay Arslan ile Söyleşi” Cana Bostan, “Başka Diğer Dünyalar: Bilimkurgu” Begüm Kovulmaz / Murat Erşen, “Studium no.00” Utku Özmakas / Yasin Karaman, “Dilviran no.01” Abdurrahman Aydın, “Ses Süpürücü no.01” Mustafa Avcı.
NURDAN GÜRBİLEK: TÜRKÇEDE ‘EDEBİYAT YAPMAK’ DEYİŞLERİNDE DAİMA BİR BOŞ LAF VURGUSU VAR’
Derginin birinci sayısında Cana Bostan, Nurdan Gürbilek ile ‘Denemenin Etikleri’ üzerine söyleşti. Gürbilek, “Sanat, edebiyat, ideoloji üzere kutsiyet atfetme ile değersizleştirmenin birlikte işlediği bu alanlarda, ya da başka bir deyişle, “başka kimse yapamaz” ile ‘‘herkes yapabilir’’in dünyasında tenkit geliştirirken, bir düşünme ehliyetinden kelam edilebilir mi?” sorusuna şöyle karşılık verdi:
“‘Herkes yapabilir’de bir palavra var, zira bu dünyanın herkese eşit imkânlar, eğitim ve boş vakit sunmadığı gerçeğini gizliyor. Popülizm ‘herkes yapabilir’den çok ya da onun yanı sıra, ‘yapmasan da olur’ üzere bir değersizleştirmeyle de çalışıyor. Türkçede ‘edebiyat yapmak’, ‘felsefe yapmak’ ya da ‘entel dantel işler’ deyişlerinde daima bir boş laf vurgusu var. Lakin ‘kimse yapamaz’da da bir imtiyaz bariyeri var. Düşünmenin bir ehliyetinden kelam edilebilir kuşkusuz, fakat onun bir ‘ehliyet, ruhsat lütfen’e dönüşmemesi için fikirde bir Rancière uğrağı kesinlikle olmalı. Mülksüzlerin özgürleşmesinin ‘yukarıya’ karşı ‘aşağının’ bedele bindirilmesinden değil, üretimle niyet üretimi ortasındaki o bölme çizgisinin kesintiye uğratılmasından, fakirleri oldukları yere çivileyen zaman-mekân nizamının, o ‘herkes kendi işini yapsın’ın ihlal edilmesinden, fakirlerin yalnızca ekmek arbedesi üzerine değil, toplumsal gerçekliğin tabiatı ya da metafizik sorunlar üzerine de kelam almalarından geçeceğini söyler Rancière. Burada hem ‘herkes yapabilir’e hem de ‘az sayıda kişi dışında kimse yapamaz’a, yani hem popülizme hem de elitizme karşı geliştirilmiş bir tenkit var.
Politik doğruculuktan kelam ettiniz, birinci ortaya çıktığında bir doğruluk ânı vardı, kültürün ve lisanın dokusuna sinmiş ayrımcılığa karşı bir ikaz, lakin bugün güya hazır bir doğruluk kitine, ders çalışmadan sınıfı geçme prosedürüne dönüştü. Bir de birçok durumda nedense daima diğerlerinin yanlışını bulma kılavuzuna. Edebiyatta değerli olan yalansızlıktır, geçersizliği ya da yanlışı kendinde de yakalamak; yoksa hazır bir doğrunun illüstrasyonu olmaya gerçek meyleder edebiyat.”
‘KEŞKE ‘SİMİT SAT, ONURLU YAŞA!’DAN DAHA YETERLİ BİR SLOGAN BULABİLSEYDİK’
Gürbilek, “Eleştiri hangi güç karşısında kırılgan ya da hangi kırılganlık karşısında güçlüdür?” sorusuna ise “Bugün Gezi’yi, oradaki müsabaka anlarını, o çoğul itiraz ve dayanışma lisanını yine savunduğumuz günlerdeyiz. Keşke karın tokluğuyla başın dikliği ortasındaki o güç uğraşın hakkını veren, ‘Simit sat, onurlu yaşa!’dan daha âlâ, üzerinde daha çok düşünülmüş bir slogan bulabilseydik. Şayet bir ahlak geliştirilecekse, objesinin kırılganlığını, fakirlerin ekmekle utanç ortasında nasıl ikiye kırıldığını görebilen bir ahlak olması gerekir. Orhan Kemal haysiyet jandarmasının neden daima fakir mahallelerde gezdiği sorusunu, haysiyetin değersiz olduğunu söylemek için değil, aksine ne kadar sıkıntı bir çaba gerektirdiğini anlatmak için sorar. Haysiyetiyle oynanmış bütün halklar ve beşerler açısından geçerli bu” diye cevap verdi.
Söyleşinin tamamı buradan okunabilir. (KÜLTÜR SANAT SERVİSİ)