22 yaşındaki Mahsa Amini, 13 Eylül’de, zarurî başörtüsü maddelerini uygulayan ve ‘ahlak polisi’ olarak isimlendirilen İrşad devriyeleri tarafından saçının bir kısmı göründüğü gerekçesiyle gözaltına alındı. Gözaltında gördüğü şiddet sonucu hastaneye kaldırılan Amini, 16 Eylül’de ömrünü yitirdi. Amini’nin vefatıyla başlayan ve ülke geneline yayılan hareketler bugün 26. gününe girdi. Rejim güçlerinin sert müdahalesi sonucu şu ana kadar 201 kişi hayatını yitirdi, yüzlerce kişi yaralandı ve üç binden fazla kişi gözaltına alındı.
Psikoloji merkezleri
Gözaltına alınan hareketçilerin hayatından tasa edilirken, İran Eğitim ve Öğretim Bakanı Yusuf Nuri, gözaltına alınan öğrencilere ait açıklama yaptı. İran’ın Şark gazetesine konuşan Eğitim ve Öğretim Bakanı Nuri, aksiyonlarda gözaltına alınan liseli öğrencilerin hapishane yerine “psikoloji merkezlerine” gönderildiğini söyledi. Bakan öğrencilerin, “anti-sosyal kişilikler hâline gelmesini önlemek” için bu önleme başvurduklarını kaydetti.
‘Islah etmek istiyoruz’
İranlı Bakan açıklamasında, “Cezaevinde öğrencimiz yok. Gözaltına alınanlar da ıslah ve eğitim için gözaltına alındılar. Psikoloji merkezindeler ve uzmanlar okul ortamına dönebilmeleri için çalışmalarını yapıyorlar. Bu kurallarda ve etapta, anti-sosyal karakterlere dönüşebilecek bu öğrencileri ıslah etmek istiyoruz” tabirlerini kullandı. Kaç lise öğrencisinin gözaltına alındığına ait de bilgi vermeyen Nuri, “Onların sayısı çok değil, lakin tam sayısını veremem” diye konuştu.
Hamaney ‘düşmanın tasarımı’ olarak nitelendirdi
Öte yandan, İran devlet televizyonunun haberine nazaran, İran başkanı Ali Hamaney, anayasal bir kurum olan Nizamın Maslahatını Teşhis Kurulu üyelerini kabulünde, ülke geneline yayılan protestoları kıymetlendirdi. Hükümet zıddı şovları, “düşmanlar tarafından organize edilen dağınık ayaklanma eylemleri” olarak niteleyen Hamaney, “Son olaylarda, düşmanın rolü ve müdahalesi herkes için hatta tarafsız yabancı uzmanlar için bile aşikardır. Bu olaylar zaten ortaya çıkan bir iç sorun değil, elbette düşmanlar kimi alanları kullanmış olabilir lakin propaganda yapmak, zihinleri etkilemeye çalışmak, heyecan yaratmak, yakıcı unsurları teşvik etmek hatta onları yapmanın yollarını göstermek üzere düşmanın hareketleri artık büsbütün görülmektedir” diye konuştu. Hamaney, “İran’ın büyük ve yenilikçi gelişimi ve hareketlerine karşı düşmanın pasif ve maharetsiz tasarımı” olarak değerlendirdiği idare aksisi protestolarda ABD ve Avrupa’dan siyasetçilerin da rol aldığını öne sürdü.
‘Güvenlik makamları misyonu yapmalıdır’
Gösterilere katılanların ve kamu nizamını bozanların ayrılması gerektiğini söyleyen Hamaney, “Bu insanların bir kısmı, düşmanın casusu ya da casus değilse düşmanla tıpkı istikamette olan heyecanlı insanlardır. Birinci kategoride isimli ve güvenlik makamları üzerine düşen vazifesi yapmalıdır. İkinci kategoride ise kültürel çalışmalar yapılmalıdır” dedi. Kamu güvenliğinden taviz verilmemesi gerektiğine işaret eden Hamaney, “Bazıları güvenlik atmosferi oluşturulmaması gerektiğini söylüyor. Biz de buna katılıyoruz. Mümkün olduğunca güvenlik atmosferi oluşturulmamalı fakat kültürel çalışmalar kendi yerinde, güvenlik ve isimli çalışmalar da kendi yerinde olmalıdır” tabirlerini kullandı.