Yaklaşık 2 yıldır Kovid salgını ve tedbirleri nedeniyle tüm dünyada neredeyse hiç görülmeyen influenza (grip), rinovirüs, adenovirüs, parainfluenza üzere teneffüs yolu enfeksiyonuna neden olan virüsler bu yıl eskisinden daha süratli ve mevsiminden de evvel görülmeye başlandı. Güney yarım kürede bilhassa Avusturalya, grip dönemine çok şiddetli bir giriş yaparken geçtiğimiz hafta İngiltere’de ülke vatandaşları bu kış beklenen virüs fırtınasına karşı uyarıldı. Birleşik Krallık Sıhhat Güvenliği Ajansı (UKHSA), İngiliz vatandaşlarını kendilerini bekleyen ‘zor kış’ konusunda uyardı ve hem Kovid hem de gribin bu kış ölümcül tehdit olduğuna dair güçlü belirtiler olduğunu kaydetti.
KLİMİK Lideri ve İstanbul Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, her yıl evvel Güney yarım küreyi etkileyen grip (influenza) salgınının bu yıl Avustralya’da patlama halinde yaşandığına dikkat çekerek grip aşısı çıkmış olanların beklemeden aşılarını yaptırması gerektiğini belirtti.
“DİĞER VİRÜSLER AÇISINDAN BU YIL DAHA ŞİDDETLİ GEÇEBİLİR”
Prof. Dr. Yavuz, “Kovid başladığından beri aldığımız birçok tedbir vardı. Aşının yanında en başından itibaren aldığımız şahsî tedbirlerimiz, öbür teneffüs yoluyla bulaşan virüsleri de epey azaltmıştı. Geçen yıldan itibaren bu tedbirler azaltıldı ve bu yıl da büsbütün kaldırıldığı için, aslında bu virüslerin yine ortaya çıkacağını bekliyorduk. Geçen yıl kısmen tedbirler devam ettiği için bir ‘patlama’ formunda olmadı lakin bu yıl ölmemler büsbütün kaldırıldığı için biraz daha şiddetli yaşayacağımızı ön görüyoruz, bilim çevirileri de bu türlü düşünüyor. Grip açısından bakarsak, Güney yarım kürede bilhassa Avustralya’da, süratli başladı grip. Onlar dönemin sonuna gelmiş durumdalar şu anda. Bir müddet süratli gittikten sonra, tekrar evvelki yılların altında bir düzeyde bitti grip dönemi. Lakin tıpkı şey burada da olursa, süratli bir giriş olabilir hakikaten garip açısından. Zira şu an şahsî hami tedbirler, maske, kalabalıkların azaltılması vs bunlar büsbütün kalktı” dedi.
“KOVİD DIŞINDAKİ VİRÜSLERİN TAKİBİ DE AKSADI”
Acillerde Kovid müracaatlarında da ufak kıpırdanmalar yaşandığını lakin eskiye nazaran önemli bir artışın şimdi olmadığını kaydeden Prof. Dr. Yavuz, “Önümüzdeki süreçte grip, nezle etkeni öteki virüsler, ki onlar da rinovirüs, parainfluenza, insan metapnömovirüsü, adenovirüsler ile ilgili artış bekleniyor. RSV mesela geçen yıl erken bir pik yapmıştı. Lakin influenza en çok dehşet yaratanlardan biri. Biz ülke olarak grip sürveyans (takip) sistemine dahil olan bir ülkeydik dünyada. Lakin Kovid periyodunda aksadı sürveyans. Artık o sistemin tekrar çalışır hale geçmesi gerekiyor ki grip sürveyansı yapılırken, tıpkı vakitte öbür kelamını ettiğimiz virüs etkenlerini de gözlemleyebiliyorduk. Nezle yapan virüsler de bazen bağışıklığı baskılanmışlarda ya da yaşlılarda, hatta bazen çocuklarda Kovid üzere ağır tablolara neden olabiliyor zira. O yüzden bunların da takip edilmesi gerekiyor. Bizim şu an aslında ülke olarak yapmamız gereken en acil şey, bu sürveyansı güçlendirerek devam ettirmek. Zira biz bu bilgilerle hareket edebiliyoruz” formunda konuştu.
GRİP İÇİN AŞI, BAŞKALARI İÇİN HİJYEN VE MASKE
Geçtiğimiz hafta Sıhhat Bakanı Dr. Fahrettin Koca’nın grip aşısı tanımlananlara aşı daveti yapmasını da hatırlatan Prof. Dr. Yavuz, şu ikazlarda bulundu:
“İnfluenzada her dönem aşı olmak gerekiyor. O da bir RNA virüsü olduğu için, daima değişiklik gösteriyor. O yüzden mevsimi de geldi, bilhassa risk kümelerine tanımlanmış durumda ve grip aşısı çıkmış olanların hiç beklemeden aşılarını olmaları gerekiyor. Grip aşısı da motamot Kovid aşısında olduğu üzere, hastalansa bile kişiyi mevtten ya da hastaneye yatış gerektiren ağır tablolardan koruyor. Bu kesin olarak gösterilmiş durumda. Öbür virüsler içinse mesela rinovirüs, nezle etkenlerin üçte birinden fazlasına sebep oluyor; elimizde rastgele bir aşı ya da ilaç yok maalesef. Lakin bu virüsler için de şöyle bir hoşluk var, bilhassa el hijyenine dikkat edersek, yani ellerimizi sık sık yıkarsak ve yakın temaslardan kaçınırsak ya da kapalı ortamlarda maske takarsak; bunu da azaltma bahtımız var.”
“HASTA OLANLAR MUHAKKAK İŞE YA DA OKULA GİTMEMELİ”
Prof. Dr. Yavuz, kelamlarını şöyle noktaladı:
“Bu hastalıklar işgücü kaybına ya da hastanede iş yükü oluşturmada bizim Kovid’den evvelki devirlerde en çok uğraştığımız bahislerin başında yer alıyordu. Aslında toplum sıhhati açısından baktığımızda çok da hafife alınacak hastalıklar değil. Bu nedenle hasta olan bireylerin mutlaka işe ya da okula gitmemesi gerekiyor. Bu kış bu çok kıymetli olacak. Zira zati sürveyans yapılmıyor, Kovid için de yok. O nedenle bunların ne kadar yaygın olduğu anlaşılmayabilir bu yıl. Hasta olanların meskende kalması, birçok kişinin hastalanmasını da maniler. Tahminen de iş yerleri bunu teşvik etmeli, zira hasta bireylerin işe gitmesi, daha sonra daha fazla iş aksamasına neden olacaktır. Kovid’de de sayıların arttığına dair bilgiler geliyor dünyadan. Benim korkum, önümüzdeki süreçle ilgili, bilhassa önümüzdeki 1 ay içinde, Kovid’le ilgili. Yeni pik Ekim-Kasım üzere bekleniyor dünyada. O yüzden 65 yaş üstündekiler, bilhassa son aşılarının üzerinden 6 ay geçmiş olan bireyler, hatırlatma dozunu kesinlikle yaptırmalı. Kalabalıklarda, kapalı alanlarda da maske takmalarını katiyetle tavsiye ediyorum. Zira Kovid hala teneffüs yolu hastalıklarında vefata yol açan birinci patojen.”