‘Türk Alman Jinekoloji Kongresi’nin 14’üncüsü, Türk Alman Jinekoloji Eğitim, Araştırma ve Hizmet Vakfı (TAJEV) öncülüğünde Antalya’da düzenlendi.
Çok sayıda iştirakçinin bulunduğu kongrede ABD Yale Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kutluk Oktay, menopoz konusunda yapılan çalışmalara ait açıklamalarda bulundu.
MENAPOZ YAŞI YÜKSELECEK
Prof. Dr. Oktay, menopozu tedbire ve geciktirme konusunda yeni buluşlar ve ileri teknolojilerden bahsetti. Bir bayanın hayat uzunluğu yaklaşık 500 yumurtlama gerçekleştirdiğini aktaran Oktay, “Doğuştan 50 yaşına kadar ayda 2 bin yumurta boşa gidiyor. 35 yaşında overinizin üçte bir kısmını alıp dondurduğunuzu düşünelim; sonrasında menopoza yaklaştığınızda ekstra yumurta olacağı için onu kısım kısım nakledip, menopozu 50 yaşına değil 60’a çekeceğiz. Şu anda over dokusunu dondurmanın gittiği istikamet o” halinde konuştu.
“DOĞURGANLIĞIN KORUNMASINDA KISITLAMALAR VAR”
Türkiye’de doğurganlığın korunması konusunda kısıtlamalar olduğunu söyleyen Oktay kelamlarına şöyle devam etti:
“[Sağlık Bakanlığı tarafından uygulanan] düzenlemeler nedeniyle, menopozun geciktirilmesi için bir tıbbi neden ya da rezervde düşüklük olması gerekiyor. Rezervde düşüklük olması aktifliği de azaltmış oluyor. Hasebiyle o bahiste bir teşebbüste bulunulması lazım. Bayanlarımıza daha fazla özgürlük verip bedenlerini denetim etmeleri için milletlerarası standartlara muadil bir yönetmelik gelmesi lazım. O denli olduğu takdirde beşerler öbür ülkelere gitme gereksinimi duymaz, zira Türkiye’de her türlü teknoloji var.
– Diyelim ki bir bayanın kocasının hiç spermi yok. Tanımadığı bir erkekten sperm alırsa tüp bebek yapabilir. Bayan erken menopoza girerse ona yumurta bağışı yapamıyoruz. Maalesef ki Türkiye’de yasal değil. Tabi bu hususun siyasi boyutları da var.“
ÇOCUKLARDA SON DURUM
Menopozu geciktirmenin yanı sıra kanser tedavisi gören çocuklarda da yumurta nakli gerçekleştirdiklerini söyleyen Prof. Dr. Oktay, Cumhuriyet’in ‘Yumurta naklinin erişkinler de mi yoksa çocuklarda mı daha fazla olduğu’ sorusunu şu formda yanıtladı:
“Oransal olarak erişkinlerde daha fazla. 9 yaşında dokusu dondurularak blu çağına girmesine yardım etmek için transfer edilen hadiseler da var. Örneğin, anne ve baba, çocuklarının blu çağına doğal yoldan girmesini istediği için 9 yaşında kemoterapi almadan evvel yumurtalarını dondurmuşuz.“
KEMOTERAPİ YUMURTALARI ÖLDÜRÜYOR
Kanser tedavisi nedeniyle çocuklarda kemoterapi ya da radyoterapi almadan evvel yumurta dokusu alınması gerektiğinin altını çizen Oktay kelamlarına şöyle devam etti:
“Kemoterapi aslında daha yaygın bir tedavi. Yaptığımız çalışmalara nazaran, birtakım kemoterapi casusları DNA sarmalında kırıklara neden oluyor. Bu kırıklar da yumurtaların ölmesine yol açıyor. O yüzden kemoterapi radyasyondan daha fazla kullanıldığı için yumurtanın mevti de bir o kadar yaygın. Radyasyon verilmesi zati çok önemli bir hasar. Kemoterapi de onun gerisinde değil.“
MENOPOZUN GETİRDİĞİ HASTALIKLAR DA ERTELENECEK
Prof. Dr. Kutluk Oktay, menopoz yaşının yükseltilmesiyle birlikte menopozun getirdiği osteoporoz, yani kemik erimesi üzere hastalıkları da ertelemenin mümkün olduğunu aktardı.
Menopoza girmiş bayanlarda kemik erimesini sentetik hormonlarla engellemeye çalıştıklarını söyleyen Oktay, bu hormonların çok sayıda yan tesiri olduğunun altını çizdi. Oktay, “Her bayan, sentetik östrojeni tercih etmek istemiyor. Kan pıhtılaşmasının artması ve göğüs kanseri üzere çok sayıda yan tesiri var. Biz de hiç bunlara girmeden menopozu geciktirip bu hastalıkları da ertelemek istiyoruz” dedi.
MENOPOZ NEDİR?
Menopoz tıpkı bebeklik, ergenlik, cinsel olgunluk üzere hayatın bir devridir. Menopoz periyodunda yumurtalıklardaki (overler) folikül ölçüsü azalır ve buna bağlı olarak östrojen üretimi azalır. Vakitle östrojen üretimi kesilir ve yumurtalıklar küçülür. Buna bağlı olarak adet döngüsü kesilir ve üreme yeteneği kaybolur.
Menopoz devri Dünya Sıhhat Örgütü‘nün (DSÖ) sınıflandırmasına nazaran üç periyoda ayrılır:
Premenopoz: Birinci belirtilerin görüldüğü devirden menopoza kadar geçen süreyi kapsar. Yumurtalıklarda folikül aktivitesi yavaşlar. Adetler düzensizleşir. Bu süreç birkaç ay ya da yıl sürebilir.
Menopoz: En son adet kanamasının görülmesidir.
Postmenopoz: Menopozdan yaşlılık devrine kadar süren 6-8 yıllık süreyi kapsar. Bir bayanın postmenopoz olabilmesi için 12 aydır adet görmüyor olması gereklidir.
**Over denilen bayan yumurtalıkları, bayan üreme sisteminin bir modülüdür. Rahmin her iki tarafında alt karın bölgesinde bulunurlar. Menstural döngünün bir modülü olarak overler, her 28 günde bir yumurta hür bırakır. Bu yumurtlama olarak bilinen süreçtir.
**Kemoterapi, ‘ilaçla (Sitotoksik) tedavi’ manasına gelir ve daha çok kanser hücrelerini etkileyen kanser ilaçları kullanılarak yapılan tedavi için kullanılan tabirdir. Kanserin tipine nazaran kemoterapinin maksatları, yan tesirleri ve uygulama mühleti de farklılaşabilir.
**Radyoterapi kanser hastası şahıslar için kullanılan bir tedavidir. Yüksek dozdaki radyasyon gücünün tedavi emeli ile kullanılmasına ‘radyoterapi’ ya da ‘ışın tedavisi’ ismi verilmektedir.