Küresel ısınma nedeniyle tropikal hastalıklarda bir artış gözlendiğini belirten İTÜ İklim Değişikliği Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, 2080 yılına kadar sıtmanın tüm Avrupa’ya yayılması beklendiğini söz etti. Kadıoğlu, “Türkiye’de tropikal hastalıklar için polikliniklerin kurulması gerekecek” dedi.
Küresel ısınmayla birlikte Türkiye’de de farklı çeşit böcek ve sinekler görülmeye başladı. Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, iklim değişikliğine bağlı olarak kene, sivrisinek üzere hayvanlardan insanlara geçen sıtma gibisi tropikal hastalıkların arttığını söyledi.
Kadıoğlu, sel, orman yangınları, sıcak hava dalgaları nedeniyle hastalık taşıyan böceklerin daha uzun yaşadığını belirterek, şöyle konuştu:
“Küresel iklim değişikliğinin neden olduğu çok hava olayları var. Bu da afetlere neden oluyor. Sel, orman yangınları, sıcak hava dalgaları üzere. Bilhassa hava sıcaklığı arttıkça, daha erken havalar ısınıp daha uzun müddet sıcak kaldıkça, böcekler de daha erken ortaya çıkıyor. Bunların larvaları, yumurtaları daha uzun mühlet yaşıyor. Bunlarda değişim gösterenler de var. Mesela kene üzere. Olağanda kene süper bir hayvan.
Karbondioksit ölçmek üzere yetenekleri var. Fakat son yıllarda hayvanlardan insanlara geçen zooteknik hastalıklarda kenenin en önemli rolü oynuyor. Lyme hastalığı üzere hastalıklar bu kadar yaygın değilken, artık kene ile birlikte çok büyük artış var. Dünyanın en tehlikeli hayvanı olan, yılda 1 milyon insan öldüren sivrisinekler de tıpkı formda çok yağışlarda daha çok yayılıyor. Sıcaklıklar da uygun olduğu vakit daha uzun mühlet hayatta kalıyorlar. Bunlar insanlarda sıtma üzere hastalıklara neden oluyor.”
“DAHA FAZLA TROPİKAL HASTALIK, SITMADAN VEFATLAR, YILAN SOKMASI GÖRÜYORUZ”
Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, 2080 yılına kadar sıtmanın tüm Avrupa’ya yayılması beklendiğini söz ederek, “Türkiye’de tropikal hastalıklar için polikliniklerin kurulması gerekecek. Şu an Dünya Sıhhat Örgütü, Türkiye’nin güney bölgesini sıtma bölgesi olarak gösteriyor. Bu daha da kuzeye yanlışsız yayılacak. Havaların ısınması, böceklere, sineklere, çıyanlara, akreplere yarıyor. Artık insanların hiç görmediği böceklerle karşılaşıyorsunuz. Yalnızca böcekler değil, polenler de o denli. Evvelden ormanlarda olmayan böcekler ve çiçekler de ortaya çıktı. İklim değişikliği yalnızca sıcaklık ve yağış demek değil, iklimle bir arada her şey değişiyor. Daha fazla tropikal hastalıklar, daha fazla sıtmadan vefatlar, yılan sokması olaylar görüyoruz” formunda konuştu.
“SITMA VİRÜSÜ TAŞIYAN SİVRİSİNEK İKLİM DEĞİŞİKLİĞİYLE KOLAY YAYILMAYA BAŞLADI”
Enfeksiyon ve Tropikal Hastalıklar Uzmanı Doç. Dr. Şiran Keske ise, sıtma virüsünü taşıyan sivrisineğin, iklim değişiklikleri ve havaların ısınmasıyla birlikte daha kolay yayılmaya başladığını belirterek, “Yine bir diğer etken kenelerle bulaşan ve ülkemizde de görülen ‘Kırım Kongo Kanamalı Ateş’ virüsü de havaların ısınmasından, kenelerin hareketinden etkilenebilen virüslerden biri. Bu tip enfeksiyonlar, ortalama sıcaklıkların artmasıyla çok paralellik gösteriyor. Direkt tabiatın işgali ya da içine yayılmasıyla birlikte de burada daha evvel hiç karşılaşmadığı virüslerle müsabakaya başlıyor” dedi.
“HAYVANLARIN ÜSTÜNDEKİ VEKTÖRLERDEN DE İNSANLARA GEÇEBİLİYORLAR”
Doç. Dr. Şiran Keske, hastalıkların hayvanlardan insanlara ekseriyetle aracı bir vektörle (kene, sivrisinek, pire) bulaştığını belirterek, şunları söyledi:
“Bildiğimiz üzere son devirlerde hem Çin’de hem Güneydoğu Asya’da hem de öbür bölgelerde yeni yeni virüsler duymaya başlıyoruz. İnsanlarda daha evvel hastalık yaptığını bilmediğimiz virüsler. Bunlar global ısınmanın tesirleriyle bağlı. Öbür taraftan teknolojik gelişmelerle birlikte beşerler, virüsleri, enfeksiyonları daha yeterli tanımlamaya başlıyorlar. Bu da natürel ki hastalıkların tanımlanmasını arttıran bir faktör.
Bunların kimileri muhtemelen yıllar evvel de, geçmişte de hastalık yapmış virüslerdir fakat, o vakitler bunları şimdi bilmiyorduk. Hayvanlardan insanlara ekseriyetle aracı bir vektörle bulaşır. Bunlardan bir tanesi örneğin keneler.
Keneler sığırlar üzerinden bu virüsü alıp beşere bulaştırabiliyorlar. Yeniden sivrisinekler, tarihteki en kıymetli salgınları yaptı. Veba hastalığı da hayvanların üzerindeki pirelerden insanlara geçerek ortaya çıkan bir hastalıktı. Hayvandan direkt geçebileceği üzere, hayvanlarla birlikte yaşayan bu tip vektörlerden de insanlara geçebiliyorlar” diye konuştu. (DHA)