Prof. Dr. Hasan Sözbilir, İzmir ve Ege Bölgesi’nin sarsıntı açısından riskini ve hazırlık durumlarını kıymetlendirdi. Türkiye’de sarsıntıya ait bilimsel çıktıların dikkate alınmadığını söyleyen Sözbilir, “Türkiye ölçeğinde 20 başka yerde zelzele üretme vakti gelmiş faylar var”
İzmir’in Seferihisar ilçesi açıklarında 30 Ekim 2020’de meydana gelen ve merkez üssü Yunanistan’ın Sisam (Samos) adası olan 6,9 büyüklüğündeki zelzelede 117 kişi hayatını kaybetti. Yaklaşık 85 bin kişinin meskenini kaybettiği sarsıntıda onlarca kişi de yaralandı. Sarsıntının ikinci yıldönümünde de yaralar sarılmazken, depremzedeler hala meskenlerine kavuşabilmiş değil. İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Sarsıntı Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir ile ikinci yıldönümü yaklaşan İzmir sarsıntısı hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Gazete Duvar’dan Namık Alkan’ın sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Sözbilir, “Türkiye ölçeğinde istatistiki olarak 6 yılda bir yıkıcı sarsıntı oluyor. Her sarsıntıdan sonra, gitgide azalan bir ivme ile çalışmalar yapılıyor” dedi.
‘”İzmir sarsıntıya hazır’ demek için çok erken”
“30 Ekim zelzelesinden sonra TÜBİTAK, AFAD ve başta DEÜ olmak üzere birçok üniversite sarsıntı araştırmalarına yönelik proje davetlerine çıktı. Sarsıntıların sismik kaynaklarını oluşturan canlı fayları anlamaya yönelik çalışmalara sürat verildi. Bu çalışmalar hem karada ve hem de denizlerimizde yürütülüyor. Mikro bölgeleme çalışmalarına da sürat verildi. Lakin memleketler arası seviyede 1970’li-80’li yıllarda tamamlanan mikro bölgeleme çalışmaları, İzmir’de yeni başladı. Bu türlü olunca, alışılmış ki ‘İzmir zelzeleye hazır’ demek için çok erken.”
“Yerleşim yerlerinden geçen 1001 civarında canlı fay var”
Sözbilir, İzmir bölgesi özelinde şu bilgileri aktardı:
“Ege Bölgesi dünyanın sismik istikametten en faal alanlarından birisi. Büyük çoğunluğu yerleşim yerlerinden geçen 100 civarında canlı fay var. Bu fayların yalnızca 10 tanesi son 100 yılda kırılarak can ve mal kayıplarının yaşandığı yıkıcı sarsıntılara neden oldu. Bu 10 adet fayın tekrar zelzele üretebilmesi için yüzlerce yıl geçmesi gerekiyor. Ancak geriye kalan 90 adet fay 1900 yılından evvelki tarihi periyotlarda kırılmış. Bölgede 1000-5000 yıldır zelzele üretmeyen faylar var. Balıkesir, Manisa, Denizli, Afyon, Kütahya, İzmir, Aydın, Muğla üzere vilayetlerimizde bu faylar mevcut. Türkiye ölçeğinde 20 başka yerde zelzele üretme vakti gelmiş faylar var.”
“Hâlihazırdaki mahallî idare anlayışı ile zelzeleye karşı dirençli bir toplum olma talihimiz çok zayıf”
Sözbilir, “Yapılması gereken; mevcut durumumuzu çok uygun tahlil etmemiz gerekiyor, İRAP ve TARAP planlarında belirlenen aksiyonların öncelik sırasına nazaran süratlice uygulanması, toplumun zelzele öncesi, sırası ve sonrasında neler yapması gerektiği konusunda daima bilinçlendirilmesi, bilhassa lokal idarelerin sarsıntı ve öbür afetlerden en az ziyanla çıkmak için siyaset üstü bir yapılanmaya gitmesi gerekiyor. Hâlihazırdaki mahallî idare anlayışı ile sarsıntıya karşı dirençli bir toplum olma bahtımız çok zayıf” diyerek uyardı.