Üretimdeki maliyet artışları nedeniyle meyve ve zerzevat fiyatları her gün yükselirken Ziraat Mühendisleri Odası Antalya Şube Lideri Prof. Dr. Dursun Büyüktaş aktif kooperatifçilik teklifinde bulundu. “Girdi maliyetini düşürmeden fiyatlar inmez. ‘13 TL’ye değil 1 TL’ye satacaksın’ diyerek polisiye tedbirlerle sonuç almak mümkün değil. Örneğin domatesin maliyeti üreticide ortalama 5 lira. Bunun üzerine çiftçinin kazanması gerekiyor. Üretici ile tüketici ortasında ise çok fazla aracı var. Sistem bunun üzerine kurulmuş. Bu nedenle pazarda fiyat neredeyse 20 liraya çıkıyor” diyen Büyüktaş, tekliflerini şöyle özetledi:
SİYASİ TESİRLER OLUYOR
– Üretici eser bazında kooperatifleşebilir. Antbirlik, Çukobirlik, Fiskobirlik üzere kıymetli deneyimlerimiz var. Fakat uygulama sıkıntılı. Örneğin birliğin genel müdürünü iktidar atıyor. Bu da siyasi baskılara açık olabiliyor.
– Kooperatifle fide, tohum, gübre, ilaç vs. üzere girdilerde yüzde 30 civarında indirim olacağını düşünüyoruz. Pazarlama açısından da yararı var. Ortadaki fazla aracıyı ortadan kaldırarak fiyatlardaki şişme engellenir.
– Haldeki komisyonculuk sistemi de problemli. Temel misyonları üreticiden aldığı eseri aşikâr bir bedelle öteki yere göndermek. Ancak kimileri üreticinin muhtaçlığı girdileri karşılayarak onları kendine bağlıyor ve fiyatı etkiliyor.
– Bugün Antalya’da 200 civarında kooperatif var lakin yalnızca 10 kadarı aktif. Bunlar işler hale gelmeli.