Toplumsal farkındalık yaratmak hedefiyle 5-11 Eylül tarihleri tüm dünyada Kronik Migren Haftası olarak kabul ediliyor. Türkiye’de ise yaklaşık 13 milyon kişi migren hastalığından muzdaripken, dünya genelinde toplumun yüzde 10’undan fazlası hayatlarının bir döneminde migrenden etkileniyor. Sıklıkla baş ağrısıyla karıştırılan dünyada en sık görülen nörolojik hastalıklardan biri olan migren ile ilgili Küresel Migren ve Ağrı Derneği Lider Yardımcısı Prof. Dr. Derya Uludüz yaptığı açıklamada 274 baş ağrısı tipi olduğunu fakat migrenin tüm ağrılar içinde sıklığı ve şiddeti nedeniyle en değerli yeri almış durumda olduğunu söyledi.
DEPRESYON VE ANKSİYETEYE KAPI ARALIYOR
“Toplumda yüzde 16 sıklıkta görüyoruz ve şiddeti nedeniyle önemli iş gücü kaybı, sosyo-ekonomik maliyet ve toplumsal izolasyona sebep oluyor” diyen Prof. Dr. Uludüz, hastalığın genetik yatkınlıkla seyretmesiyle ilgili de değerli bir ayrıntı paylaştı. Annede migren varsa çocukta yüzde 70 olasılıkla migren görülebileceğinin altını çizen Uludüz, “Ancak genetik yatkınlık olmasına karşın çevresel faktörlerle ön plana çıkıyor. Bu nedenle her genetik yatkınlığı olan bireyde migren görülmeyebilir” tabirlerini kullandı.
Prof. Dr. Derya Uludüz migrenin baş ağrısından öte bir durum olduğunu vurgulayarak, “Migren ağrısı sık tekrarlaması ve şiddeti nedeniyle ilerleyen periyotta depresyon ve anksiyeteyi tetikleyebilir. Beraberinde birçok farklı hastalıkla bağlantılı bir durumdur. Kardiyovasküler hastalıklar, kognitif (bilişsel) etkilenme tablo kronikleştikçe karşımıza çıkabilir. Erken teşhis ilaç çok kullanıma neden olabilir.
Baş ağrılarının denetim edilmesi vakit geçtikçe daha zorlaşacağı ve beraberinde ek problemlere neden olacağı için erkenden tanımak ve tedavi etmek çok önemli” dedi. Migren hastalığından muzdarip bireylerin migrenin geleceğini çoğunlukla anladığını belirten Derya Uludüz, ‘migren krizi’nden birkaç saat evvel halsizlik, iştah kesikliği, sonluluk, boyun kaslarında sertlik, konstre olmakta zahmet ve esneme ihtiyacı üzere belirtiler görülebileceğini ekledi.
AĞRI GELMEDEN İLAÇ ALMAK ATAĞI SIKLAŞTIRIR
Migren krizinin geleceğini fark edip erkenden durdurulması için yapılacakları Prof. Dr. Derya Uludüz şöyle sıraladı: “Basit tedbirler kâfi olabilir. İş yerinde ise o gün bilgisayara mümkün olduğunca bakmamak, parlak ışıklar altında durmamak, bol bol su içmek, ortamın camlarını açıp havalandırmak oksijenin artmasını sağlamak, öğün atlamamaya dikkat etmek ve masa başı boyun gevşetme idmanları yapmak atağı önleyebilir. Fakat yapılan çok önemli bir yanlış var ki ağrı şimdi gelmeden geleceği korkusu ile ağrı kesici kullanmak, maalesef atakları sıklaştırır ve çok ağrı kesici bağımlılığına neden olabilir.”
“Migren aşısı şimdi ülkemizde geri ödeme kapsamında değil, lakin Avrupaya kıyasla daha uygun bir fiyat ile Türkiye piyasasına girdi. Aşı yaptırmak isteyenler öncelikle kesinlikle bir nörolog muayenesinden geçmeli ve aşı gerekip gerekmediği ve hastaya uygunluğu açısından değerlendirilmeli.”
Migren hastaları için atak ilaçları ve kollayıcı tedavi seçeneklerinin olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Uludüz, atak tedavisinde migrene spesifik ve hayli tesirli ağrı kesiciler mevcut olduğunu fakat çok yakında yeni ilaçların da kullanıma gireceğinin duyurusunu yaptı. Atak sırasında kullanılan ağrı kesicilerin ayda 3 sefer kullanılmasını öneren Uludüz, “Eğer ağrınız için ayda 4 ve üzeri ağrı kesici kullanma gereksinimi hissediyorsanız artık gözetici tedavi seçeneğini düşünmenin vakti gelmiş demektir” ikazında bulundu.
‘MİGREN AŞISININ AĞRI ATAĞINI YÜZDE 50 AZALTMASI BAŞARI’
“Son 3-4 yıldır ise migrene spesifik olarak tanımladığımız tedavi seçeneklerimiz mevcut. Migren aşısı olarak tabir edilen tedavi de bunlardan bir tanesi” diye aktaran Uludüz, migren aşısının, ayda dörtten fazla migren ağrısı yaşayan her hastaya ayda bir defa uygulanabildiğini, migren aşısında önceliğin sık atakları olan kronik hastalar olduğunu da ekledi. Hastalarında 6 aylık nizamlı aşı kullanımı sonrasında ağrılarının sıklığını gözlemleyerek aşının devamına ya da tedavinin kesilmesine karar verdiğini lisana getiren Prof. Dr. Derya Uludüz, “Aşının muvaffakiyetini belirlemede en kıymetli kriterimiz ağrı atağının yüzde 50’den fazla azalmasıdır. Örneğin ayda 10 gün migren ağrısı çeken bir hastamızın ağrılarının ayda en az 5 gün azalması biz doktorlar için muvaffakiyetin birinci şartıdır. Doğru hastayı seçtiğinizde tesiri yüksek bir tedavi ve 10 hastanın yaklaşık 3-4 ünde manalı aktiflik talihine sahip” diye konuştu.
‘HACAMAT, SÜLÜK VE YOGA BİR TEDAVİ PROSEDÜRÜ DEĞİL’
Aşının şimdi gebelik periyodunda uygulanmaya başlamadığını vurgulayan Uludüz, aşının yan tesiri olarak enjeksiyon bölgesinde ağrı, grip gibisi hastalıklar ve yorgunluk hissi üzere süreksiz yakınmalar görülebileceğini söyledi. Prof. Dr. Uludüz, hacamat, sülük tedavisi, yoga üzere yolların migrenin önlenmesinde tedavi kılavuzlarında yeri olmadığını hatırlatarak, hastaların yüzde 70’inde atak sırasında masajın işe yarayabileceğinin altını çizdi. “Bunun için bilhassa boyun kaslarını gevşeten antrenmanlar, migren hudut noktalarına (ensede, göz üstünde) baskı yapmak ağrıyı hafifletebilir” dedi.
“Daha berbatı ise son yıllarda 10 hastadan 1’inin migren cerrahisine başvurması. Migren ameliyatı konusunda yapılmış plasebo ve migrenin klasik tedavileri ile mukayeseli, aktiflik bildiren kâfi çalışma bulunmuyor. Var olan çalışmaların da bilimsel kalitesi sorgulanır durumda. Sıhhat Bakanlığı’nın kararlarına referans teşkil eden ABD Besin ve İlaç Dairesi (FDA) ve Avrupa İlaç Ajansı (EMA) şu an için migrenin tedavisinde cerrahi teşebbüslere yer vermiyor. Ayrıyeten Türk Nöroloji Derneği, Amerikan Nöroloji Akademisi (AAN) ve Avrupa Nöroloji Akademisi (EAN) tarafından yayınlanan migren tedavi kılavuzlarında bu türlü bir tedavi seçeneği yer almıyor. Bu ameliyatı olan hastaların birçoğunda yan tesirler ortaya çıkıyor. Maalesef internette çok fazla kirli bilgi mevcut. En hakikat yaklaşım bu hususta Başağrısı Derneği’nin web sitesine bakmak olacaktır.”
Prof. Dr. Derya Uludüz’ün migreni olan bireylerin kaliteli bir hayat yaşaması için tavsiyeleri ise şöyle:
–Migren beyni tertibi sever. Uyku saatlerinizi standart hale getirin, bir gün gece 11.00’de, bir gün gece 01.00’de yatmayın. Ortada en fazla 1 saat fark olsun.
– Günde kilogram başına 30 ml su içmeye itina gösterin. (Örneğin bu bedel 70 kg tartısında bir kişi için 70 x 30 = 2100 ml oluyor.)
– Öğün atlamayın, hele ki kahvaltısız güne başlamayın. Bol bol açık havada yürüyüşler yaparak vakit geçirin.
– Müspet olumlama tekniği ile gerilimi kendinizden uzak tutmaya ihtimam gösterin.
– Cep telefon üzere elektronik eşyaların kullanımını mümkün olduğunca azaltın.
– Kolay karbonhidrat yalnızca migren için değil beyniniz için de düşmandır, uzak durmaya çalışın.