Tüm dünyada Maymun Çiçeği hadiseleri süratli bir biçimde artarken Türkiye’de de birinci olayın müşahede altına alındığı şahsen Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca tarafından 30 Haziran’da kamuoyuna duyuruldu.
Öte yandan, Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Avrupa bölge yöneticisi Dr. Hans Kluge, Cuma günü yaptığı açıklamada, Maymun Çiçeği virüsünün, 15 Haziran’dan bu yana Avrupa’da üç katına çıktığını açıkladı. Dr. Kluge’ye nazaran, laboratuvar tarafından onaylanmış mevcut hadise sayısı 4.500’ü geçti. Dr. Kluge ayrıyeten, Mayıs ayı ortasından bu yana dünya çapında teyit edilen ve bildirilen tüm hadiselerin yaklaşık yüzde 90’ının Avrupa’da kaydedildiğini de kelamlarına ekledi.
EN ÇOK OLAY İNGİLTERE’DE
DSÖ Avrupa bölge ofisi ve Avrupa Hastalık Merkezi ortak bültenine nazaran, Birleşik Krallık 1.000’den fazla maymun çiçeği hadisesi ile virüse en çok rastlanan Avrupa’da başkan. İngiltere’yi 838 olay ile Almanya, 736 olay ile İspanya, 365 olay ile Portekiz, 350 hadise ile de Fransa takip ediyor.
Yaygın kanının tersine Afrika kıtasında sayılar Avrupa’ya nazaran daha düşük. Afrika Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi Pazartesi günü, 2022’nin başından bu yana 10 Afrika ülkesinde toplam 1.715 maymun çiçeği hadisesi rapor edildiğini bildirdi. Bu olaylardan sırf 73’ü hayatını yitirdi.
Cumhuriyet, Türkiye’nin maymun çiçeği virüsüne karşı hazırlığını; bir evvelki salgından alınan derslerle, devletlerin virüsle uğraşta izlemesi gereken yol haritasını ve bölgelere nazaran değişiklik gösterebilecek virüsle uğraş yaklaşımlarını, Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Şurası üyesi Prof. Dr. Ateş Kara ile konuştu.
NASIL BULAŞIYOR?
Maymun çiçeği için “yüksek risk taşıyan bir enfeksiyon değil. Koronavirüsle kıyasladığımızda bulaş riski çok daha düşük” diyen Kara’ya nazaran, “İnsanlar virüsü iki yolla bulaştırabiliyor. Bunlardan birincisi, teneffüs yollarından çıkan damlacıklar, lakin bu damlacıklar konuşurken yahut nefes alıp verirken oluşan damlacıklardan daha büyük ve teması önleyebilmek için birbirimize 30 santimden yakın olmamamız gerekiyor. Ayrıyeten bulaş, uzun periyodik maruz kalma sonucunda gerçekleşiyor. O bakımdan, pek de kolay değil. İkinci bulaş hali ise ciltte çıkan içi su dolu kabarcıkların patlaması ve kabarcığın içimdeki mikrop dolu sıvıyla temas edilmesi biçiminde gerçekleşiyor…”
Virüse karşı gerekli hazırlıkların yapıldığını belirten Kara’ya nazaran, “Hastane enfeksiyonları denetim programları çerçevesinde Türkiye’de uzun yıllardır tertipli eğitimler veriliyor. Ayrıyeten, bakanlığın da bu hususta hazırladığı bir rehber mevcut. Hastane içerisinde bulaşma riski çok düşük, fakat tekrar de sıhhat çalışanlarının korunması gayesiyle tedbirler alınıyor…”
BİLGİ PAYLAŞIMININ ÖNEMİ
Koronavirüs salgını periyodunda, devletlerin insanlığın ortak düşmanına karşı ortak gayret yürütmek yerine, virüsün kaynağı olarak birbirlerini suçladıkları uzun bir süreç yaşandı. ABD Lideri Trump açıkça, Çin’i, “virüsü dünyaya yaymakla” suçladı. Trump idaresindeki ABD, Almanya ve Fransa’nın; Fransa ise İspanya ve İtalya’nın maskelerine el koydu. Salgının şiddetinin düşüp aşılama sürecine geçildiğinde ise ülkeler ortasında işbirliğinden çok yıkıcı bir rekabetin öne çıktığı görüldü.
Salgınla uğraşta en kıymetli noktalardan birinin de “bilgi paylaşımı” olduğunun altını çizen Prof. Dr. Ateş Kara, Cumhuriyet’e demecinde, “Temaslı şahısların bilgileri dünya ile daha süratli paylaşılırsa, virüsü denetim altına almak çok daha kolay olabilir” sözlerine yer verdi.
Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Şurası üyesi Prof. Dr. Ateş Kara
Kara kelamlarına şöyle devam etti:
“Dünyanın bilgi, tıbbi gereç ve tıbbi deneyim paylaşımında eksiklikleri olduğu aşikâr. Dünya Sıhhat Örgütü, aşikâr uygulamaları hayata geçirmeye çalıştı, lakin başarısı hudutlu oldu. Örneğin, dünyanın bir kısmında aşı çok yaygınken, öteki kimi bölgelerde aşının sıhhat çalışanlarına bile uygulanamadığını görüyoruz. Genel manada dünyayı etkileyen, enfeksiyona neden olan bir virüsten bahsediyorsak buna karşı tüm dünya ortak gayret yürütmeli. Salgın, bir yerde denetim altına alınmış olmasına rağmen, öbür bir yerde insanların hayatlarını etkilemeye devam ediyorsa burada bir muvaffakiyetten kelam edilemez…”
“STANDARTLAR YERELE ADAPTE EDİLMELİ”
“Virüsle gayrette sabit milletlerarası bir yaklaşım mı olmalı yoksa her ülke kendi özgün şartlarına nazaran bir uğraş rotası mı belirlemeli” sorusunu yönelttiğimiz Prof. Dr. Ateş Kara’ya nazaran, “Dünyanın ortak kararlar alıp uygulaması gerekiyor, lakin bu kararların ilgili ülkede uygulanabilirliği yahut ilgili ülkelerin şartlarına uyumluluğu da göz önünde bulundurulmalı. Memleketler arası standart ve kriterler belirlendikten sonra en uygun halde amaç ülkelerin şartlarına adapte edilmeli.”
Uluslararası standartlara atıf yapmasına rağmen, virüsle çabanın, ülkelerin özgün şartlarına nazaran farklılık gösterebileceğini belirten Kara, kelamlarını şöyle noktaladı:
“Aşı uygulamasını ele alacak olursak; bir ülke, tüm operasyonu tek bir merkezden yönetebilir, ancak öbür bir ülke, aşılama için meskenlere sistem kurup, aşıyı bireylerin ayağına götürebilir. Gayret biçiminin, esasen o ülkenin kültür özellikleri ile uyumlu olması gerekir. Ama sonunda hedef, aşıyı o ülkede kâfi sayıda beşere ulaştırıp daha fazla hayat kurtarmak olmalı. Kısıtlamalar konusunda da bilimsel gerçeklere bağlı kalınmalı…”