İfade Özgürlüğü Derneği’nden Prof. Dr. Yaman Akdeniz, Konya’da doktor Ekrem Karakaya’nın öldürülmesini içeren haberlere yayın yasağı getirilmesine ait olarak, Konya 5. Sulh Ceza Hakimliği kararı aslında Anayasaya muhalif ve bunu söyleyen de Anayasa Mahkemesi. Bu tip kararların artık verilmemesi gerekirken, sulh ceza hakimlikleri karbon kopya hala vermeye devam ediyor…İnternet haber siteleri açısından Konya 5’inci Sulh Ceza Hakimliği kararı bağlayıcı değildir” dedi.
Radyo Televizyon Üst Şurası (RTÜK), Konya’da kardiyoloji uzmanı tabip Ekrem Karakaya’nın hasta yakını tarafından öldürülmesini içeren haberlere Konya 5’inci Sulh Ceza Hakimliğinin yayın yasağı kararını verdiğini duyurmuştu. RTÜK’ün duyurusunda televizyon kanalları dışında toplumsal medya ile internet ortamından faaliyet gösteren medyanın da yasak kapsamına alınması dikkat çekmişti. RTÜK, şu duyuruyu yaptı:
“Konya Kent Hastanesi’nde meydana gelen silahlı hücum olayına ait Konya 5. Sulh Ceza Hakimliğinin 2022/2828 sayılı kararı ile yazılı, görsel ve toplumsal medya ile internet ortamında faaliyet gösteren medyaya, olaya ait haberlere yönelik yayın yasağı kararı getirilmiştir.”
İfade Özgürlüğü Derneği’nden Prof. Dr. Yaman Akdeniz, Konya 5. Sulh Ceza Hakimliği’nin yayın yasağı kararını kıymetlendirdi. Akdeniz, hekim Ekrem Karakaya’nın öldürülmesini içeren haberlere internet haber siteleri için yayın yasağının getirilmesinin bağlayıcı olmadığını belirtti. Akdeniz, “İnternet haber siteleri açısından Konya 5’inci Sulh Ceza Hakimliği kararı bağlayıcı değildir. Kaldı ki bu karar haber sitelerine de bildiri edilmemiştir, bildiri edilmeyen ve varlığından haberiniz olmayan kararların haber siteleri açısından bir bağlayıcılığı kelam konusu olamaz” diye konuştu.
Akdeniz, kararın yasal bir desteği olmadığını belirterek şunları söyledi:
“Bu karar RTÜK tarafından kamuoyuna duyuruldu, kararın münasebetinde Basın Kanunu’na atıfla ulusal güvenlik, kamu nizamı ile ilgili soruşturmanın sağlıklı yürütülmesinin sağlanması maksadıyla çok geniş kapsamlı verilmiş bir yayın yasağı var. Bu yayın yasağı yalnızca basın organlarını değil internette faaliyet gösteren medyayı kapsar biçimde geniş verilmiş. Ama Anayasa Mahkemesi’nin Halk Radyo ve Televizyon Yayıncılık kararında da ve sonrasında verdiği birtakım kararlarında da daima Basın Kanunu’nun 3. unsurunun 2. paragrafına atıfla verilen kararların yasal desteğinin olmadığını belirtmişti. Hatta bu tip kararların öngörülebilirlik ve belli ölçütlerini sağlamadığını kıymetlendirmiş, Anayasanın 26 ve 28. unsurlarına ters olduğunu söylemişti.”
“İnternet haber siteleri Basın Kanunu kapsamında değil”
Akdeniz, kararın internet haber siteleri için geçerli olmadığını vurgulayarak kelamlarını şöyle sürdürdü:
“İkincisi zati internet haber sitelerinin Basın Kanunu kapsamında olmadığını biliyoruz. Hatta geçtiğimiz haftalarda Basın Kanunu ve İnternet Kanunu’nda yapılacak değişiklikler dezenformasyon hatasıyla ilgili Meclis’e gelen tasarıda internet haber sitelerinin Basın Kanunu kapsamına alınmasının Meclis’te tartışıldığını biliyoruz, bu tartışmalar ekim ayına kaldı. Bu tip kararlar; Konya 5’inci Sulh Ceza Hakimliği tarafından alınan karar aslında internet medyasını ve internet haber sitelerini kapsamamakta, zira internet haber siteleri Basın Kanunu kapsamında değil.”
Akdeniz, kararın RTÜK tarafından geniş kapsamlı bir yayın yasağı alınmış üzere sunulmasını da eleştirerek; “Üçüncüsü, Konya’da verilen karar soruşturma belgesi kapsamı hakkında haber yapılmamasıyla ilgili, bu bahiste rastgele bir ‘haber yapılamaz’ sonucu bu karardan çıkmıyor. Kararın tabir ve basın özgürlüğü açısından problemlerinin kıymetlendirilmesi ve soruşturmanın içeriğini tehlikeye düşürmeyecek haberlerin yapılması bu yasak kapsamında mutlaka değildir. Bu haberin duyuruluş hali güya daha geniş kapsamlı bir yayın yasağı varmış üzere RTÜK tarafından duyurulmuş” diye konuştu.
Akdeniz, Anayasa Mahkemesi’nin daha evvel buna misal birtakım kararları iptal ettiğine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Basın Kanunu’na baktığımız vakit destek olarak kullanılan 3. unsurun 2. paragrafı; ‘Basın özgürlüğünün kullanılması lakin demokratik bir toplumun gereklerine uygun olarak; diğerlerinin şöhret ve haklarının, toplum sıhhatinin ve ahlâkının, ulusal güvenlik, kamu sistemi, kamu güvenliği ve toprak bütünlüğünün korunması, devlet sırlarının açıklanmasının yahut kabahat işlenmesinin önlenmesi, yargı gücünün otorite ve tarafsızlığının sağlanması maksadıyla sınırlanabilir’ diyor. Emsal kısıtlamalar Anayasanın gerek 26’ncısı gerek 28’inci unsurunda de var ama buradan Anayasa Mahkemesi’nin belirttiği üzere yayın yasağı üzere yaptırım sonucu çıkmıyor.
“Konya 5. Sulh Ceza Hâkimliği kararı aslında Anayasa’ya aykırı”
Dolayısıyla kanunun 3. unsurunun devam eden bir ceza soruşturması kapsamında önleyici bir önlem olarak konulacak yayın yasağı tarafından yasallık kaidesi karşılanmıyor, bu türlü bir sonuç buradan Anayasa Mahkemesi çıkmıyor diyor. Sulh ceza hakimlikleri de Basın Kanunu’nun 3. hususunun 2. paragrafına atıfla yayın yasağı kararı veremez. Yani Konya 5. Sulh Ceza Hakimliği kararı aslında Anayasaya karşıt ve bunu söyleyen de Anayasa Mahkemesi. Bu tip kararların artık verilmemesi gerekirken, sulh ceza hakimlikleri karbon kopya hala vermeye devam ediyor. Basının, kamuoyunun yakından ilgilendiren olayla ve bahisler hakkında haber yapmasını önlemeye çalışıyorlar. Bu kararın internet haber siteleri bakımından rastgele bir bağlayıcılığı olmamakla birlikte kapsamı da fakat soruşturmanın içeriğiyle ilgilidir. Olağan kararlar da açık ve şeffaf bir halde yayınlanmıyor. Münasebetiyle kararların içeriğini de tartışmak, pahalandırmak mümkün olmuyor.”
Akdeniz, toplumsal medya kullanan vatandaşların bu haberleri paylaşmasının sorun teşkil edip etmeyeceğine ait soruya şu karşılığı verdi:
“Türkiye’de yaşadığımız toplumsal medya kullanımıyla ilgili binlerce soruşturma olduğu şuuruyla Konya 5. Sulh Ceza Hakimliği kararı kullanıcılar açısından geçerli olmayıp, medyaya yönelik birlikte zati Basın Kanunu’na atıf yaparak verilmiş bir karar, olağan kullanıcıları kapsamaz. Yani benim bu mevzuyu toplumsal medyada tartışmama mahzur olmaz. Lakin soruşturma evrakı kapsamında yer alan bir bilgi yahut belgeyi bir halde elime geçirip bunu kamuoyuyla paylaşırsam o vakit olağan soruşturmanın kapalılığını tehlikeye düşürdüğümden hakkımda soruşturama açılabilir. Genel çizgileriyle bu bahsin vatandaşlar tarafından konuşulmasının yahut değerlendirilmesinin kısıtlanması asla kelam konusu olamaz.”
“İnternet haber siteleri açısından Konya 5. Sulh Ceza Hakimliği kararı bağlayıcı değildir. Kaldı ki bu karar haber sitelerine de bildirim edilmemiştir, bildirim edilmeyen ve varlığından haberiniz olmayan kararların haber siteleri açısından bir bağlayıcılığı kelam konusu olamaz. Şunu da belirtmek gerekir ki; hükümet kendisi aslında haber sitelerinin Basın Kanunu kapsamında olmadığını söylüyor ve o istikamette de Meclis’e sunulmuş, tartışmalı bir teklif var. Ama şu anda o Basın Kanunu haber siteleri için geçerli değildir, o bakımdan o kanun kapsamında alınan kararlar da haber siteleri bakımından bağlayıcı değildir.” (ANKA)