İyi bakteriler olarak bilinen ve en çok bağırsaklarda bulunan probiyotikler güçlü bir bağışıklığın olmazsa olmazıdır… Prof. Dr. Osman Erk, probiyotiklerin bağırsaklarda azalma nedenlerinden hangi sıklıkla tüketilmesi gerektiğine kadar pek çok noktaya değindi.
Probiyotikler ağız yoluyla bedene alınan; mide asidinden ve safradan etkilenmeyen, kalın bağırsağa canlı olarak ulaşan ve oksijensiz ortamda yaşayan düzgün bakterilerdir. Ziyanlı bakterilerin çoğalmasını frenleyip, bağırsak ve genel beden sıhhati için kıymetli yararları bulunur. Günümüzde antibiyotik kullanımı, gerilim, uykusuzluk, sistemsiz beslenme üzere nedenlerle bedenimizdeki güzel bakteri sayısının giderek azaldığına dikkat çeken İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, probiyotiklerle ilgili bilinmesi gerekenleri şöyle açıkladı…
Eksikliği nelere yol açar?
Kötü bakterilerin, uygun bakterilerden fazla olması beden istikrarını değiştirir. Ziyanlı bakterilerin sayılarının ve virülansının (hastalık yapma gücü) artması bedenin pek çok hastalığa açık olması manasına gelir. 1912 yılında Rus bilim insanı Metchnikoff; peynir, yoğurt, kefir üzere süt eserlerinde bulunan laktik asit yapan dost mikroorganizmaların bağırsakta bulunan öbür ziyanlı mikroorganizmaların olumsuz tesirlerini ortadan kaldırdığını bilimsel olarak kanıtlamış ve bu buluş kendisine Nobel Tıp Ödülü’nü kazandırmıştı. Böylece Bulgaristan ve Kafkasya’da yaşayan insanların uzun ve sağlıklı hayat sırları da açıklanmış oldu.
Takviye alınmalı mı?
Turşu, yoğurt, süzme peynir, boza, kefir, tarhana, şarap ve bira mayası probiyotik içeren doğal besinlerdir. Probiyotik istikametinden en güçlü besinler ise mesken yoğurdu ve kefirdir. Pastörizasyon süreci besinlerdeki (süt, meyve suyu, yoğurt) probiyotik bakterileri büyük ölçüde ortadan kaldırır, bu çeşit besinlerin probiyotik tesiri sonludur. Probiyotik takviyeleri ise hekim teklifiyle kullanılabilir. Dayanağın hangi bakteri yahut bakteri karışımı olduğunu bilmek lazım. Yani şikayete yönelik gerçek tipte bakterileri seçmek çok kıymetlidir. Probiyotiğin hedeflenen faydalı etkiyi gösterebilmesi için bağırsak florasına ulaşabilmesi ve oradaki ziyanlı flora ile yarışabilecek seviyede canlı mikroorganizma sayısına sahip olması gerekir.
Prebiyotik besinleri da unutmayın
Prebiyotikler, âlâ bakterilerin bağırsakta kalma müddetlerini yahut aktivitelerini artıran besin bileşenlerine verilen genel isimdir. Bunlar lif, oligosakkarid ve polisakkarid üzere besin bileşikleridir ve probiyotikler için besin fonksiyonu görürler. Soğan, sarımsak, pırasa, enginar, bezelye, muz, tam tahıl eserleri (buğday, yulaf, çavdar, arpa), kuşkonmaz, domates, soya üzere yiyecekler prebiyotik tarafından varlıklı besinlerdir. Yer elması, hindiba kökü ve enginar çok kaliteli bir prebiyotik olan inülinden varlıklı besinlerdir. İnülin ayrıyeten kuşkonmaz, soğan, kuru üzüm ve muzda da vardır. İnülin şeker hastalarında kan şekeri ve insülin seviyesini artırmaz, âlâ bir lif kaynağıdır, kalsiyum ve magnezyum üzere minerallerin emilimini artırır. Probiyotik olan kefire inülin üzere prebiyotikler eklemek tesirini güçlendirir.
Ne kadar tüketilmeli?
Probiyotik içerikli besinleri tüketmek için muhtaçlık duymayı beklememek gerekir. Zira bu besinler tertipli tüketildikleri takdirde beden sıhhatine yararlı olur. Tercihen gün içerisinde tüketilebilecekleri üzere, gece orta öğüne yahut akşam yemeğine de dahil edilebilirler. Probiyotikler bağırsak mukozasında, dış ortamdan gelen yahut sindirim faaliyetleri esnasında ortaya çıkan toksik unsurların ve düzgün sindirilmemiş besin hususlarının kana geçmesini engelleyen esirgeyici bir katman oluşturur. Probiyotiklerin oluşturduğu bu kollayıcı tabakanın ortadan kalkması ve ziyanlı mikroorganizmaların bağırsakta çoğalmasıyla bağırsak geçirgenliği artar. Bu yüzden toksik hususlar, kâfi formda sindirilememiş besin unsurları kan dolanımına geçer. Bu geçiş bağırsak mukozasında ve bedende bulunan bağışıklık sistemi hücrelerini uyararak çeşitli tepkilere yol açar. Yabancı proteinlere karşı bedenin geliştirdiği bağışıklık karşılığı kendi yapıtaşlarına yönelir ve sonuçta “alerjik hastalıklar” ve “otoimmün” denilen hastalıklara taban hazırlanmış olur. Hasebiyle bağırsaklardaki yeterli bakterilerin fazla olması bağırsak duvarını ve bağışıklığımızı güçlendirerek alerjik ve otoimmün hastalıkları önler, diyabet, romatizma, kanser riskini azaltır, kalp hastalıklarına karşı kollayıcı misyon üstlenir, karaciğeri korur ve kilo denetimi sağlar.