Probiyotikler insan sıhhatini olumlu tarafta etkileyen canlı mikroorganizmalardır. Basitçe insan sıhhati için faydalı ‘dost bakteriler’ olarak tanımlanmaktadırlar. Probiyotikler kâfi ölçüde bedene alındığında bağırsak florasında baskın hale gelmekte ve bağırsaklarda bulunan ziyanlı bakteriler ile uğraş etmektedirler. Probiyotikler bu gayret sonucunda bağırsak florasında sayılarını arttırarak ortama hakim olmaktadırlar. Probiyotik mikroorganizmalar, sindirim sistemini düzenlemeye ve bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olmaktadırlar. Bu sayede idrar yolu enfeksiyonlarının, ishalin önlenmesinde ve tedavisinde, gastrointestinal sistemin düzenlenmesi ve kimi kanser cinslerinin gelişiminin önlenmesi üzere pek çok sıhhate olumlu tesirleri bulunmaktadır.
Probiyotikler pek çok besine dışarıdan ek edilebilmektedir. Market raflarında sıklıkla karşımıza çıkan probiyotik yoğurtlar, fermente içecekler kefir, kımız kıymetli probiyotik kaynaklarıdır. Fakat burada en kıymetli olan nokta kâfi ölçüde probiyotiğin besin ile birlikte bedene alınması ve bu mikroorganizmaların bağırsaklara canlı bir halde ulaşmalarıdır. Bir besinde bulunan probiyotiklerin sıhhat tesirini gösterebilmesi için o besinin en az 106 kob/g canlı probiyotik bakteri içermesi gerekmektedir. Probiyotiklerin bahsedilen olumlu tesirlerinin görülebilmesi için tertipli olarak tüketilmesi ve günlük beslenmenizin bir modülü olması gerekmektedir. Probiyotik besinler günün her saatinde rahatlıkla tüketilebilir.
Probiyotiklerin insan sıhhati açısından sağladığı faydaları
- Bağırsaklardaki ziyanlı bakterileri denetim altına alıp, bağışıklık sistemini güçlendirerek direncini artmasında
- Zararlı bakterilerin neden olduğu enfeksiyonların yavaşlatılmasında
- Gıdalar ile alınan toksik unsurların bedenden atılmasında
- Kabızlık meselesinin ve ağız kokusu sıkıntısının giderilmesinde
- Antibiyotik kullanımı sebebiyle doğal florası bozulan bağırsakların istikrarını düzeltmede,
- B kümesi ve K vitamini üretimi ve emiliminde
- Bağırsaklardaki kalsiyum emilimini artırıp; kemik erimesini (osteoporoz) önlemede
- Cildin görünümünün iyileşmesinde
- Serum trigliseritlerinin ve kolesterolün niceliğinin düşürülmesinde
- Kolon kanseri riskinin azaltılmasında tesirlidir.
Prebiyotikler ise bağırsak florasında bir yahut daha fazla bakterinin üremesini ve/veya aktivitesini teşvik ederek konakçıya yararlı olan, sindirilemeyen besin içerikleri olarak tanımlanmaktadır. Kısaca prebiyotiklerden probiyotiklerin gelişmesi için faydalandıkları besin hususları olarak bahsedebiliriz. Şu ana kadar belirlenmiş prebiyotikler sindirilemeyen karbonhidratlardır ve ortalarında laktuloz, inülin ve pek çok oligosakkaridler bulunmaktadır. . Oligosakkaritler yani prebiyotikler hindiba, yerelması, pırasa, enginar, buğday, soya, kurubaklagiller, muz, soğan, sarımsak, kuşkonmaz, enginar ve domates üzere bitkilerde doğal olarak bulunmaktadır. Sonuç olarak daha sağlıklı bir hayat için yapısında doğal olarak prebiyotikleri içeren meyve ve sebzelerin, probiyotik yoğurt ve kefir üzere süt eserlerinin tüketiminin arttırılması gerekmektedir.
Prebiyotiklerin faydaları
- Mikrofloranın bileşimine ve aktivitesine olumlu istikamette etkileme
- Bağırsak hareketlerinin düzenlenmesine yardımcı olma
- Konağın immün sistemini güçlü tutma
- Minerallerin (Ca ve Mg gibi) emilimini ve biyoyararlılığını artırma
- Kan kolesterol ve trigliserid seviyelerini olumlu istikamette düzenleme
- Patojen mikroorganizmaların çoğalmasını engelleme
- Kolon kanser gelişim riskini azaltma
- Bebeklerde daha güzel bir barsak mikroflorası oluşturma
- Kabızlığı rahatlatma formunda sıralanabilir.