Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Siyaseti Şurası (PPK) Toplantı Özeti’nde, para siyasetinde liralaşma odaklı bir yaklaşım sergilenmeye devam edileceği belirtilerek, “Küresel büyümeye yönelik belirsizliklerin ve jeopolitik risklerin daha da arttığı bir devirde sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi açısından finansal şartların destekleyici olması kritik değer arz etmektedir” tabiri kullanıldı.
Para Siyaseti Heyeti’nin siyaset faizinin 150 baz puanlık azaltımla yüzde 10,5’e çekildiği 20 Ekim’deki toplantısına ait özet yayımlandı.
Özette, tüketici fiyatlarının eylülde yüzde 3,08 arttığı, yıllık enflasyonun yüzde 83,46’e çıktığı anımsatılarak, enflasyondaki yükselişe en bariz katkının güç ve hizmet kümelerinden geldiği bildirildi.
Enflasyonu etkileyen ögelere değinilen özette, jeopolitik risklerin dünya genelinde iktisadi faaliyet üzerindeki zayıflatıcı tesirinin artarak sürdüğü söz edildi.
Gelecek periyoda ait global büyüme varsayımlarının aşağı istikametli güncellenmeye devam ettiği ve resesyonun kaçınılmaz bir risk faktörü olduğu değerlendirmelerinin yaygınlaştığı aktarılan özette, şunlar kaydedildi:
“Türkiye’nin geliştirdiği stratejik nitelikte tahlil araçları sayesinde temel besin başta olmak üzere kimi dallardaki arz kısıtlarının olumsuz tesirleri azaltılmış olsa da memleketler arası ölçekte üretici ve tüketici fiyatlarının artış eğilimi sürmektedir. Yüksek global enflasyonun, enflasyon beklentileri ve milletlerarası finansal piyasalar üzerindeki tesirleri yakından izlenmektedir. Bununla birlikte, gelişmiş ülke merkez bankaları artan güç fiyatları ve arz-talep uyumsuzluğu ile iş gücü piyasalarındaki katılıklara bağlı olarak enflasyonda görülen yükselişin beklenenden uzun sürebileceğini vurgulamaktadırlar. Ülkeler ortasında farklılaşan iktisadi görünüme bağlı olarak gelişmiş ülke merkez bankalarının para siyaseti adım ve irtibatlarında ayrışma artarak devam etmektedir. Finansal piyasalarda artan belirsizliklere yönelik merkez bankaları tarafından geliştirilen yeni destekleyici uygulama ve araçlarla tahlil üretme uğraşlarının sürdüğü gözlenmektedir.”
‘İmalat sanayii üzerindeki dış talep kaynaklı baskı yakından takip ediliyor’
PPK Özeti’nde gelişmekte olan ülkelere yönelen portföy akımlarında global risk iştahına paralel ekimde hem borçlanma senetlerinden hem de pay senedi piyasalarından çıkışların devam ettiği bildirildi.
Gelişmiş ülkelerin uzun vadeli tahvil faizlerindeki oynaklık ve global finansal şartların seyrinin, gelişmekte olan ülkelere yönelen portföy akımlarına ait riskleri canlı tuttuğu vurgulanan özette, “Liralaşma stratejisi kapsamında atılan siyaset adımlarının da tesiriyle Türkiye’nin Türk Lirası cinsi devlet tahvili getirileri bu periyotta başta uzun vadede olmak üzere benzeri ekonomilere nazaran daha olumlu bir performans sergilemiştir” denildi.
Özette, enflasyonda gözlenen yükselişte, jeopolitik gelişmelerin yol açtığı güç maliyeti artışları, ekonomik temellerden uzak fiyatlama oluşumları, global güç, besin ve ziraî emtia fiyatlarındaki artışların oluşturduğu güçlü negatif arz şoklarının tesirli olmaya devam ettiği belirtildi.
Yılın birinci yarısında güçlü büyüme gerçekleştiği, ikinci yarıya dair öncü göstergelerin ise zayıflayan dış talebin tesiriyle büyümedeki yavaşlamanın sürdüğüne işaret ettiği aktarılan özette, “İmalat sanayii üzerindeki dış talep kaynaklı baskıların iç talep ve arz kapasitesi üzerinde şimdilik hudutlu olan tesirleri yakından takip edilmektedir” tabiri kullanıldı.
‘İstihdamdaki artış eğilimi korunuyor’
Özette, ağustos ayı prestijiyle istihdam artışının iktisadi faaliyetteki ivme kaybıyla uyumlu olarak yavaşladığı, fakat istihdam kazanımlarının benzeri ekonomilere nazaran daha olumlu seyrettiği belirtildi.
İstihdam artışına katkı veren kesimlere bakıldığında, büyüme dinamiklerinin yapısal kazanımlarla desteklendiğine işaret edilen özette, “Anket göstergeleri ve yüksek frekanslı datalar ise istihdamdaki artış eğiliminin ivme kaybetmekle birlikte korunduğuna işaret etmektedir” değerlendirmesine yer verildi.
Özette, güç ve altın ithalatındaki yüksek seyrin cari süreçler istikrarını olumsuz etkilemeye devam ettiğinden de bahsedilerek, şunlar kaydedildi:
“Eylül ayı süreksiz dış ticaret bilgileri ve ekim ayı yüksek frekanslı bilgileri, ihracattaki ivme kaybının sürdüğüne işaret etmektedir. Güç ve altın hariç olarak hudutlu seviyede yavaşlama kaydeden ithalat ise yüksek seyreden güç ve altın ithalatının tesiriyle gücünü korumaktadır. Dış ticaret açığında güç başta olmak üzere emtia fiyatlarındaki artış kaynaklı gözlenen yükselişe rağmen hizmet gelirlerinde süregelen artış eğilimi cari süreçler istikrarını desteklemeyi sürdürmektedir. Büyümenin kompozisyonunda sürdürülebilir bileşenlerin hissesi artarken, kişi başına harcama fiyatlarındaki artışın da tesiriyle turizmin cari süreçler istikrarına beklentileri aşan güçlü katkısı devam etmektedir. Bunun yanında, güç fiyatlarındaki yüksek seyir ve ana ihracat pazarlarının resesyona girme mümkünlüğü cari istikrar üzerindeki riskleri canlı tutmaktadır. Cari süreçler istikrarının sürdürülebilir düzeylerde kalıcı hale gelmesi, fiyat istikrarı için değer arz etmektedir.”
“Liralaşma odaklı yaklaşım sergilenmeye devam edilecek”
Özette, para siyaseti duruşunun enflasyon görünümüne yönelik risklerin kaynağına, kalıcılığına ve para siyasetiyle ne ölçüde denetim altına alınabileceğine dair değerlendirmeler dikkate alınarak, temkinli bir yaklaşımla sürdürülebilir fiyat istikrarı gayesine ulaşılması odağında belirleneceği vurgulandı.
Para siyasetinde sürdürülebilir fiyat istikrarı gayesi doğrultusunda finansal istikrara yönelik riskleri de gözeten liralaşma odaklı bir yaklaşım sergilenmeye devam edileceği belirtilen özette, “Kredilerin büyüme suratı ve erişilen finansman kaynaklarının maksadına uygun formda iktisadi faaliyet ile buluşması yakından takip edilmektedir. Ayrıyeten, son devirde bariz biçimde açılan politika-kredi faizi makasının ilan edilen makroihtiyati önlemlerin katkısı ile geldiği istikrar yakından takip edilmektedir. Konsey, nakdî transfer sisteminin aktifliğini destekleyecek araçlarını güçlendirmeye devam edecektir” değerlendirmeleri yapıldı.
Özette, Kurul’un sürdürülebilir fiyat istikrarı ve finansal istikrarın güçlendirilmesi için atılan ve kararlılıkla uygulanan adımların yanı sıra global barış ortamının yine tesis edilmesiyle dezenflasyonist sürecin başlayacağını öngördüğü bildirildi.
Azalan dış talebin toplam talep şartları ve üretim üzerindeki tesirlerinin de yakından izlendiği tabir edilen özette, şunlar kaydedildi:
“Küresel büyümeye yönelik belirsizliklerin ve jeopolitik risklerin daha da arttığı bir devirde sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi açısından finansal şartların destekleyici olması kritik ehemmiyet arz etmektedir. Bu çerçevede Heyet, siyaset faizinin 150 baz puan düşürülmesine karar vermiştir. Şura, takip eden toplantıda da benzeri bir adım atıldıktan sonra faiz indirim döngüsünün sona erdirilmesini gündeme almıştır. Fiyat istikrarının sürdürülebilir bir biçimde kurumsallaşması hedefiyle TCMB’nin tüm siyaset araçlarında kalıcı ve güçlendirilmiş liralaşmayı teşvik eden geniş kapsamlı bir siyaset çerçevesi gözden geçirme süreci devam etmektedir. Bu süreçte, siyaset araçlarının Türk Lirası mevduat gelişiminin desteklenmesi, APİ fonlamasının teminat yapısında Türk Lirası cinsi varlıkların artırılması, para takası (swap) ölçüsünün kademeli formda azaltılması ve döviz rezervlerinin güçlendirilmesi istikametinde geliştirilmesine odaklanılacaktır.”
‘Kurul, kredilerin finansman maliyetlerinin gelişimini gözetecektir’
Özette, kıymetlendirme süreçleri tamamlanan kredi, teminat ve likidite siyaset adımlarının, para siyaseti transfer sisteminin aktifliğinin güçlendirilmesi için kullanılmaya devam edileceği lisana getirildi.
Uzun vadeli sabit getirili ve Türk Lirası varlıklara talebin yükselerek getiri eğrisinin mali transferin aktifliği istikametindeki seyrinin yakından izlendiği belirtilen özette, “Kurul, kredilerin büyüme süratiyle birlikte, maksatlı alanlarda verimlilik kazanımları sağlayan kredilerin finansman maliyetlerinin de transferin korunmasını sağlayacak formda gelişimini gözetecektir” sözü kullanıldı. Özette, şu değerlendirmelere yer verildi:
“Türk Lirası likiditesinde ve dağılımında yaşanan gelişmelerin mevduat ve kredi fiyatlamaları üzerindeki tesirleri, döviz kurundaki gelişmelerin enflasyon üzerindeki tesirleri, kur muhafazalı mevduat eserlerine yönelik gelişmelerin zıt para ikamesi, döviz piyasalarının derinliği ve istikrarı ve fiyat istikrarı üzerindeki tesirleri tahlil edilmekte ve gerekli siyaset önlemleri oluşturulmaya devam edilmektedir. TCMB, fiyat istikrarı temel gayesi doğrultusunda enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 amacına ulaşıncaya kadar elindeki tüm araçları liralaşma stratejisi çerçevesinde kararlılıkla kullanmaya devam edecektir. Fiyatlar genel seviyesinde sağlanacak istikrar, ülke risk primlerindeki düşüş, zıt para ikamesinin ve döviz rezervlerindeki artış eğiliminin sürmesi ve finansman maliyetlerinin kalıcı olarak gerilemesi yoluyla makroekonomik istikrarı ve finansal istikrarı olumlu etkileyecektir. Böylece, yatırım, üretim ve istihdam artışının sağlıklı ve sürdürülebilir bir biçimde devamı için uygun taban oluşacaktır.”
Özette, Kurul’un fiyat istikrarının sağlanması için, güçlü bir siyaset uyumuyla tüm paydaşları içeren bütüncül bir makro siyaset bileşimi oluşturulmasını desteklediği, kararların şeffaf, öngörülebilir ve bilgi odaklı bir çerçevede alınmaya devam edileceği vurgulandı.