Geleneksel sanatlarımızdan ‘kağıt kesme’ olarak da bilinen katı’ sanatı, bu kere seramik ve minyatür üzere sanatlarla birleştirilerek yeni bir bakış açısıyla sunuldu. Katı’yı öbür klâsik sanat kısımlarıyla birleştiren Saliha Beyza Umurca, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın düzenlediği 21. Devlet Türk Sanatları Yarışması’nda “Döngü” yapıtıyla muvaffakiyet mükafatına layık görülmüştü. Bu çalışması Fotoğraf ve Heykel Müzesi koleksiyonuna dahil edildi. Umurca, katı’yla Picasso’nun yapıtlarına de farklı bir boyut katıyor. Temmuz ayında İtalya’da bir bienalde çalışmalarını sergileyen sanatçı, katı’nın klasik sanatımız olduğunu dünyaya duyurmaya çalışıyor.
HEM TÜRK HEM JAPON MOTİFLER VAR
Eserlerinde klâsik sanatlarin iç içe olduğunu söyleyen sanatçı, “Katı’ya karşı bir hevesim vardı. Mezun olunca eğitimini alayım dedim ve başladım. O da sanırım çocukluktan geliyor. O vakitler, mecmualardan figürleri, insanları, kıyafetleri keser, günlüğüme yapıştırırdım. Minyatürden tezhibe kadar bütün bu klasik sanatların eğitimini aldım. Katı’yı da buna ekleyerek hepsini tek bir alanda kullanmak istedim” diyerek çalışmalarına nasıl başladığını anlatıyor.
Japon minyatürlerini ve çizimlerini çok sevdiğini ve onlardan etkilendiğini söyleyen Umurca’nın yapıtlarına baktığınızda Orta Asya Türk motiflerinden çeşitli kültürel simgelere denk gelmeniz mümkün. Umarca, “Tez pozisyon olan Orta Asya’daki kurganlardan çıkan hayvan motiflerini de yapıtlarıma dahil ettim. Öğrendiklerimi, süzgecimden geçirip çalışmalarımı çeşitlendiriyorum” sözlerini kullandı.
İTALYANLAR ÇOK BEĞENDİ
Umurca, kağıt kesme sanatıyla Pablo Picasso’nun yapıtlarını çalışarak farklı bir seri ortaya koyuyor. Picasso’nun yapıtlarını kesilmiş kağıt üzere gördüğünü söyleyen sanatçı, “Geleneksel sanatla hudutlu kalmayıp dünyada yapılanları inceleyerek sanatımı oluşturuyorum. Mesela Picasso’nun kübizmini keserek yapıtlarımda kullanıyorum. Artık Picasso’nun çalışmalarına baktığımda modül parça kağıt görüyorum” açıklamasını yaptı.
Erasmus eğitimi için gittiği İtalya’da, Lucca Kağıt Bienali’ne katılan sanatkarın yapıtları bienalde sergilendi. Hem bienaldekilerin hem okuldakilerin işine ilgi göstermesi üzerine kendisine bir gaye edinen Umurca, “Roma Hoş Sanatlar Akademisi’nde eğitim alırken, Lucca’daki Kağıt Bienali’ne denk geldim. Yanımdaki işleri standa yolladım, kabul aldım. Şunu gördüm, katı’ oradaki işlere nazaran daha klâsik. Akademide fotoğraf ve kağıt kısmından akademisyen ve öğrenciler, işlerimle hayli ilgilendi. Bunun klasik bir Türk sanatı olduğunu anlattım. Beğendiler, çok farklı buldular. Ne Türkiye ne de dünyada katı’ gereğince bilinmiyor. Maksadım ülkemizde ve yurt dışında bu sanatı kendi şeklimle sunup, tanıtmak” dedi.
HAYATIN BİTMEYEN DÖNGÜSÜ
Umurca, ödül alan yapıtı “Döngü”nün kıssasını şöyle anlatıyor: “Ejderha Doğu’da, bilhassa de Türk ve Çin mitolojilerinde, rahmetin, bolluğun ve doğurganlığın sembolü. Güneş, Türk mitolojisinde hayatın ana kaynağı olarak görülüyor. Kuş koruyuculuğu ve göklerde gezinmesiyle ömür kaynağının temsilcisi olarak anılıyor.
Ejderha, yumurtalarını ihtimamla korurken, gözünü de hayat kaynağı üzerinde döngü oluşturarak uçan kuşlara yanlışsız çevirir. Bu, hayatın rahmetle devam edeceği, bolluk ve düzgünlükle birlikte süreceği; hayatın kendisi ile hayat kaynağının bitmeyen bir döngü olduğunun işaretidir.”
