Ulusa sesleniş konuşması yapan Cumhurbaşkanı Pedro Castillo, Kongre’nin feshedildiğini, bugünden itibaren ülkeyi acil durum hükümetinin yöneteceğini ve yeni Kongre için seçime gidilerek 9 ay içerisinde yeni anayasanın hazırlanacağını söyledi.
Kongre’nin hükümetini gaye aldığını söz eden Castillo, “Kongre hukukun üstünlüğünü, demokrasiyi yerle bir etti. Bir ‘Kongre diktatörlüğü’ kurmak için Anayasa Mahkemesi’nin onayıyla güçler istikrarını bozdu” dedi.
Castillo gözaltına alındı
Ülke basınında çıkan haberlerde, Castillo’nun, ulusa sesleniş konuşmasının akabinde Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan çıktıktan sonra gözaltına alındığı belirtildi.
Castillo’nun bulunduğu yere Peru Cumhuriyet Savcısı Patricia Benavides ve Yetki Yolsuzluğuna Karşı Savcılar Özel Grubunun (EEFCOP) koordinatörü olan Savcı Marita Barreto‘nun geldiği belirtildi.
Öte yandan, Eyalet Savcısı Daniel Soria, Castillo’nun aldığı kararların anayasaya muhalif olması sebebiyle hakkında cürüm duyurusunda bulundu.
Kongre, Castillo’yu vazifeden almak için oy kullandı
Cumhurbaşkanı Castillo’nun Kongre’yi feshetme kararı almasının akabinde çeşitli siyasi bloklara mensup Kongre üyeleri, bu adımı “darbe” olarak niteledi.
Peru Kongresinin tamamı, 130 oydan 101’inin lehte oy kullanmasıyla, ülkenin Devlet Lideri Pedro Castillo’yu “kalıcı ahlaki yetersizlik” nedeniyle vazifeden aldı.
Sadece 6 Kongre üyesi aleyhte oy verirken, 10 milletvekili de çekimser oy kullandı.
Kongre kararıyla, cumhurbaşkanlığını Cumhurbaşkanı Yardımcısı Dina Boluarte’nin alması bekleniyor. Kongre’nin kararı uygulamaya konursa, Boluarte ülkenin cumhurbaşkanlığını yapacak birinci bayan olacak.
Ordudan açıklama: Anayasal sisteme uyacağız
Castillo’nun, Kongre’yi feshetme ve ulusal acil durum hükümeti kurma kararının akabinde Peru Silahlı Kuvvetler Müşterek Komutanlığı ve Peru Ulusal Polisinden yapılan açıklamada, kurumların anayasal nizama hürmet duyduğu ve aksi tarafta bir harekette bulunmayacağı belirtildi.
Açıklamada, “Kurulu anayasal sisteme alışılmamış rastgele bir aksiyon, anayasa ihlali teşkil eder ve silahlı kuvvetler ile polis tarafından anayasaya uyumsuzluğa yol açar” sözleri kullanıldı.
Silahlı Kuvvetler ile polisin birlik içinde olduğu vurgulanan açıklamada, halka sakin olmaları daveti yapıldı.
Morales’ın açıklaması
Anayasa Mahkemesi Lideri Francisco Morales, düzenlediği basın toplantısında, “Bugün 20. yüzyılın en saf üslubuyla bir darbe oldu fakat başarısızlığa mahkum bir darbe, zira Peru demokrasi içinde yaşamak istiyor. Bu darbenin hiçbir hukuksal desteği yoktur” diye konuştu.
ABD Büyükelçisi: Anayasa dışı her aksiyonu reddediyoruz
Lima’daki Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Büyükelçiliği tarafından yapılan açıklamada, “ABD, Lider Castillo’nun Kongre’nin misyonunu yerine getirmesini engellemeye yönelik her türlü anayasa dışı hareketi kategorik olarak reddetmektedir” denildi.
Öte yandan Meksika, Peru’daki olaylar nedeniyle Pasifik İttifakı Tepesi’ni erteledi.
OHAL ilan edildi
Castillo, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Vatandaşın talebine cevaben, hukukun üstünlüğünü ve demokrasiyi tesis etmek için şu tedbirleri kapsayan inanılmaz hal hükümeti kurma kararı aldık; Kongre’nin süreksiz olarak feshedilmesi ve harikulâde bir acil durum hükümeti kurulması. 9 ayı geçmeyecek halde yeni bir anayasa hazırlamak üzere kurucu yetkilere sahip yeni bir Kongre için mümkün olan en kısa müddette seçim düzenlenmesi. Yeni bir Kongre kurulana kadar kanun kararında kararnameler yoluyla idare sürdürülecektir. Bugünden itibaren ulusal çapta 22.00-04.00 saatlerinde sokağa çıkma yasağı uygulanacaktır. Yargı, savcılık, Anayasa Mahkemesi ve Ulusal Adalet Şurası tekrar düzenlenecek.”
Hakkında 17 ay içinde 3 defa gensoru önergesi sunulan Castillo, yolsuzluk yapmadığını ve Kongre’nin, hükümeti devirmeye çalıştığını söyledi.
Bakanlar tek tek istifa ediyor
Çalışma Bakanı Alejandro Salas, Dışişleri Bakanı César Landa ve Adalet Bakanı Félix Chero, İktisat Bakanı Kurt Burneo, Kültür Bakanı Silvana Robles, Ulaşım ve Bağlantı Bakanı Richard Tineo Quispe, Bayan ve Savunmasız Nüfus Bakanı Heidy Lisbeth Juarez Calle, Etraf Bakanı Wilbert Gabriel Rozas Beltrán ve Bakanlar Konseyi Lideri Betssy Chavez vazifesinden istifa etti.
Peru Dışişleri Bakanı, Lider Pedro Castillo’nun bir darbe düzenlediğini söyleyerek milletlerarası yardım istedi.
Ne olmuştu?
Peru’nun Cajamarca bölgesinden olan 52 yaşındaki ilkokul öğretmeni Pedro Castillo, 2017 yılında 75 gün süren ve ülkeyi etkileyen öğretmen grevlerinde öne çıkan bir isim olmuştu. Ekim 2020’de ise sol bir parti olan Özgür Peru Partisi başkanlığına aday olarak siyasete girmişti.
Castillo, devlet başkanlığı misyonunu 28 Temmuz 2021’den bu yana yürütüyor. Seçimde rakibi olan Tanınan Güç Partisi adayı sağcı Keiko Fujimori, ülke genelinde 802 sandıktaki yaklaşık 200 bin oyun iptali için JNE’ye itiraz etmiş, destekçileriyle Castillo aksisi şovlar düzenlemişti.
Castillo’nun 2018’de Bolivya’nın başşehri La Paz’da katıldığı bir konferansta, “ulusal ve memleketler arası seviyede denize erişimin Bolivya ülkesinin hakkı olduğunu ve halka danışacağını” söylediği tez edilmişti.
Castillo, hakkında ikisi “suç örgütünün modülü olup olmadığına yönelik” beş cezai soruşturma yürütülüyor. Başsavcılık, 12 Ekim’de Castillo’yu bir kabahat örgütüne liderlik ettiği ve kamusal cürümler işlediği savıyla yolsuzluk yapmakla suçlamıştı. Çeşitli periyotlardaki açıklamalarında kendisine yönelik suçlamaları kabul etmeyen Castillo, Kongre’nin kendisine darbe yapmak istediğini birçok sefer söylemişti.
Bolivya, 1879-1883 Pasifik Savaşı’nda Şili ile girdiği savaşı kaybederek okyanusa olan kıyısını kaybetti. Bu savaş sonucunda Bolivya büsbütün bir kara ülkesi haline geldi.