Başta başşehir Lima olmak üzere Apurimac, Ancash, Ayacucho, Cajamarca, Cusco, Moquegua, Puno ve San kentlerinde sokaklara inen göstericiler, polisle çatıştı. Olaylarda 9 kişinin daha hayatını kaybetmesiyle Kongre ve hükümet tersi aksiyonlarda meyyit sayısı 18’e yükseldi. Ombudsman Ofisinden yapılan açıklamada, güvenlik güçleri ile göstericiler ortasında çıkan arbedede 216’sı polis, 210’u sivil toplam 426 kişinin yaralandığını bildirdi.
Eylemlerin ağır yaşandığı Ayacucho ile Apurimac kentleri, 13 vefatla en çok can kaybının yaşandığı kentler olarak dikkati çekiyor. Ulusal İnsan Hakları Koordinatörünün (CNDDHH) Twitter hesabından yapılan açıklamada, yetkililere reaksiyon gösterilerek “Bir vefat daha olmasın, Ayacucho’daki olayların soruşturulmasını ve hatalıların cezalandırılmasını talep ediyoruz. Askeri müdahaleye son verilmesini istiyoruz, bu cürümlerden ülkenin en yüksek siyasi makamları sorumludur” tabirleri kullanılmıştı.
Castillo’nun özgür bırakılmasını istiyor
Ülke genelindeki fevkalâde hal (OHAL) ilanının akabinde silahlı kuvvetlere bağlı binlerce asker, Lima’nın merkezinde konuşlandırıldı. Protestocular, ülkenin yeni Cumhurbaşkanı Dina Boluarte’nin istifasını, gözaltında bulunan Castillo’nun bırakılmasını, Kongre’nin kapatılmasını ve seçim takviminin bir an evvel belirlenmesini talep ediyor.
Yeni seçim tarihi aralık 2023
Cumhurbaşkanı Boluarte ise “Protestocu kılığına girmiş şiddet yanlılarının ülkemizi tehlikeye atmaya çalıştığı son olaylara karşın bir anne ve Cumhuriyet’in birinci bayan cumhurbaşkanı olarak size söylüyorum, ülkenin güvenliği için çalışma taahhüdümü bir kere daha teyit ediyorum” kelamlarıyla olaylara reaksiyon göstermişti. Yeni Boluarte, dünkü açıklamasında Ulusal Seçim Heyeti ile yapılan istişarelerin akabinde genel seçimler için yeni tarihin Aralık 2023 olabileceğini duyurmuştu.
Hükümet, şiddet olayları ve protestolar nedeniyle 14 Aralık’ta ülke genelinde 30 günlüğüne OHAL ilan etmişti. Boluarte ise istifa etmesi için kendisini günlerdir protesto eden göstericilere 14 Aralık’ta diyalog davetinde bulunmuştu.
Castillo’nun misyondan alınması
Eski Peru Cumhurbaşkanı Castillo, hükümeti devirmekle suçladığı Kongre tarafından “kalıcı ahlaki yetersizlik” suçlamasıyla vazifesinden azledilmişti. Castillo’nun misyonundan alınması istikametindeki karar, 7 Aralık’taki genel heyet toplantısında 6 aleyhte, 10 çekimser oya karşı 101 lehte oyla kabul edilmişti.
Kongrede Castillo’nun misyondan azledilmesi kararına münasebet olarak “kamu işlevlerini gasbetmeye, devlet yetkilerinin işleyişini engellemeye ve anayasal tertibi ihlal etmeye çalışmak” gösterilmişti.
Pedro Castillo, Kongreyi feshetme ve ulusal acil durum hükümeti kurma kararının akabinde gözaltına alınmıştı.
Erken seçim önerisi
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Boluarte, Castillo’nun misyonundan alınmasının akabinde ülkenin yeni cumhurbaşkanı olarak 8 Aralık’ta yemin etmişti.
Boluarte, 11 Aralık’taki açıklamasında, bu siyasi çatışmanın ülke için sağlıklı olmadığına dikkati çekerek “Birkaç gün içinde Kongreye erken seçim teklifini getireceğim. Cumhurbaşkanı olarak misyonum çoğunluğun iradesine uymaktır” tabirini kullanmıştı.
Birleşmiş Milletler (BM), 12 Aralık’taki açıklamasında, Peru’da devam eden hükümet zıddı protestolarda şiddetin arttığını ve durumun daha da berbata gidebileceğinden telaş duyduğunu bildirmişti.