ABD-Çin ortasındaki tansiyon ABD Temsilciler Meclis Lideri Nancy Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaret etmesi ile yükselirken, dün gece bölge hayli hareketliydi. Çin’in tüm itirazlarına karşın Tayvan’a giden Pelosi’nin otelinin dışında geniş güvenlik tedbirleri alındı, silahlı takımlar bir an olsun bulunduğu yerden ayrılmadı. Çin’de tıpkı saatlerde yaptığı tatbikatla Taipei idaresine gözdağı verdi. Biden idaresinden de ziyaretle ilgili tansiyonu düşürmeye yönelik açıklamalar geldi.
Tüm dünya bir müddettir Ukrayna’da meydana gelen gelişmelere kitlenmişken, bu kere kilometrelerce öteden Tayvan’dan gelen haberler tasalara yol açtı.
Bir müddettir devam eden Çin-Tayvan tansiyonu dün, ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin Tayvan ziyaretiyle yeterlice tırmandı.
Tayvan’ı kendi topraklarının bir modülü olarak gören ve öbür ülkelerin Tayvan ile resmi temas kurmasını ‘egemenlik ihlali’ olarak gören Çin’de ise bu durum reaksiyona neden oldu. Pekin idaresi Pelosi’nin ziyaretinin akabinde hareket geçti, İngiliz Daily Mail gazetesinde yer alan habere nazaran, Pekin, Tayvan’ın hava savunma bölgesine 21 savaş uçağı ve J-20 uçağı gönderdi.
ÇİN TATBİKAT YAPTI, GÖZDAĞI VERDİ
Çin medyası, J-20 jetlerinin adanın etrafında dolandığını ve Pekin idaresine ilişkin bir destroyer ve fırkateynin de Tayvan yakınlarında bulunduğunu doğruladı.
Tayvan’daki Savunma Bakanlığı, askeri tatbikatın, Tayvan’ın deniz ve hava alanını ablukaya aldığını belirtirken, Çin’in Birleşmiş Milletler tarafından uygulanan kuralları çiğnediğini ve topraklarının rastgele bir biçimde ihlal edilmesine karşı koyacağını söyledi. Çin ise tehditlere karşın Tayvan topraklarını da kapsayan tatbikatların önümüzdeki günlerde de süreceğini duyurdu.
Pelosi, en son 1997’de devrin ABD Temsilciler Meclisi Lideri Newt Gingrich tarafından ziyaret edilen Tayvan’a seyahat eden en üst seviye ABD’li yetkili olurken, Çin, askeri tatbikatla yetinmedi, Pelosi’nin Tayvan ziyaretiyle ilgili olarak ABD’nin Çin Büyükelçisi Nicholas Burns’ün Çin Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldığı aktarıldı.
‘KIŞKIRTMAK VE ATEŞLE OYNAMAKTIR’
Xie yaptığı açıklamada, Pelosi’yi “kışkırtmak ve ateşle oynamakla” suçlayarak, ziyareti ile tek Çin unsurunu “ciddi şekilde” ihlal ettiğini söz etti. Pelosi’nin ziyaretinin “Tayvan bağımsızlığı” ayrılıkçı güçlerine önemli ve yanlış bir sinyal gönderdiğini aktaran Xie, “Sonuçları son derece önemli. Çin asla boş boş oturmayacak” dedi.
Beyaz Saray’dan ise Çin’in reaksiyonuna tonu düşürmek isteyen bir cevap geldi. Yetkililer tekraren Pelosi’nin Tayvan’a gitmek için bağımsız bir karar aldığını söyledi. Beyaz Saray Sözcüsü John Kirby, “ABD, yeni bir kriz yaratmak istemiyor. Pekin’in seçtiği yolu yönetmeye hazırız. Bu durumun büyütülmesini istemiyoruz.” dedi.
ABD’nin ‘Tayvan bağımsızlığını desteklemediğini’ kaydetti ve Biden idaresinin, geçen hafta Devlet Bakanı Şi Çinping ile yaptığı iki saatlik görüşmede liderin kendisi de dahil olmak üzere bunu tekraren ilettiğine dikkat çekti.
PELOSİ’NİN OTELİNİN ETRAFINDA KUŞ UÇMADI
Kirby, Pekin’in uzun müddettir devam eden ABD siyasetiyle dengeli olan bu ziyareti, bir tıp krize dönüştürmesi yahut Tayvan Boğazı’nda askeri faaliyetleri artırmak için bir mazeret olarak kullanması için hiçbir neden olmadığını söyledi.
Öte yandan, tüm bu tehditler gölgesinde Taipei’ye inen Pelosi’nin etrafında alınan sıkı güvenlik tedbirleri de milletlerarası basında gündem oldu. Pelosi’nin Tayvan’daki otelinin etrafında geniş güvenlik tedbirlerinin alınması ve silahlı grupların bekletilmesi dikkat çekti.
Tüm bu gelişmeler olurken, Çin Halk Kurtuluş Ordusu, 4-7 Ağustos tarihleri ortasında Tayvan’ı çevreleyen altı bölgede tatbikat ve eğitim faaliyetleri yapacağını açıkladı. Tatbikatların 7 Ağustos’ta Pekin saati ile 12.00’de sona ereceği söz edilerek, tatbikatlarda gerçek mermi kullanılacağı aktarıldı. Güvenlik nedeniyle, tatbikatların yapılacağı bölgelere gemi ve uçakların girmesinin yasaklandığı açıklandı.
TAYVAN BAŞKANI İLE BİR ORTAYA GELDİ
Tayvan ziyaretiyle Çin ve ABD ortasında krize yol açan ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi de bugün Tayvan başkanı Tsai Ing-wen ile bir ortaya geldi. Görüşmede Tsai, Pelosi’ye takviyesi için teşekkür ederken Çin’in askeri tehditleri karşısında geri adım atmayacaklarını söyledi. Tayvan’ı her vakit destekleyeceklerini kaydeden Pelosi de, ABD’nin “Tek Çin” siyasetine hürmet duyduğunu fakat Tayvan’a takviyenin her zamankinden değerli olduğunu belirtti. Pelosi, Tayvan Parlamentosu’nda yaptığı konuşmada da Tayvan’ı “dünyanın en özgür toplumlarından biri” olarak niteledi.
Pelosi, 1989 yılında meydana gelen Tiananmen olaylarından 2 yıl sonra Pekin’e yaptığı ziyarette Tiananmen Meydanı’na giderek, ‘Çin’de demokrasi için ölenlerin anısına’ yazılı siyah bir pankart açmıştı.
Çinli güvenlik güçlerinin müdahalesiyle pankart kapatılmış, Pelosi ve beraberindekiler meydandan uzaklaştırılmıştı.
Çin, Tayvan’ı kendi topraklarının kesimi olarak pahalandırıyor ve ‘barışçıl yine birleşme’ ismi altında Tayvan’ın yönetimini eline almayı isterken bu uğurda güç kullanmaktan çekinmeyeceğini belirtiyor. Ayrıyeten öbür ülkelerin Tayvan ile resmi temas kurması Çin tarafından ‘‘egemenlik ihlali” olarak görülüyor.