T24 Dış Haberler
ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin ziyaretinin Washington-Pekin sınırında tansiyonu artırmasının akabinde birinci kere iki ABD savaş gemisinin Tayvan Boğazı’nın milletlerarası sularından geçtiği belirtildi.
ABD’nin 7. Filosu, güdümlü füze taşıyan Chancellorsville ve Antietam isimli gemilerin “rutin Tayvan Boğazı geçişi” yaptığı tabir edildi.
Açıklamada, “Gemilerin Tayvan Boğazı’ndan geçmesi ABD’nin özgür ve açık bir Hint-Pasifik’e bağlılığını göstermektedir. ABD, milletlerarası hukukun müsaade verdiği her yerde uçar, yüzer ve faaliyet gösterir” denildi.
ABD ve müttefiklerinin Tayvan Boğazı’nı rutin olarak kullanması Çin’i rahatsız ediyor. ABD ordusunun Tayvan Boğazı’nı geçmesi çoklukla 8 ila 12 saat sürüyor ve gemiler Çin ordusu tarafından yakından takip ediliyor.
Ağustos ayının başında ABD’nin yasama organı Kongre’nin alt kanadı Temsilciler Meclisi’nin Lideri Nancy Pelosi, Çin’in tüm tehdit ve ikazlarına karşın Tayvan’a gitmiş ve burada görüşmeler gerçekleştirmişti. Çin, bunun üzerine adanın etrafında büyük askeri tatbikatlar başlattı.
ABD savaş gemileri, bu gelişmelerden sonra birinci sefer Tayvan Boğazı’nı kullandı.
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu teşebbüs Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Heyetinde Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilgi tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin akabinde 1971’de BM Genel Şurasında yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin’in tek yasal temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın milletlerarası örgütlerdeki pozisyonu meçhul hale gelmişti.
Pekin idaresi, “Tek Çin” unsurunu benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının kesimi olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve etrafındaki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilgiler kurmasına, Birleşmiş Milletlerde ve öteki milletlerarası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.