ÖNDER YILMAZ – Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumu (BTK), kamuoyunda “patates hat” olarak bilinen “açık hatların” şahısların bilgi ve istekleri dışında açıldığını ve kim tarafından kullanıldığının bilinemediğini belirtirken, bu çizgilerin dolandırıcılıktan teröre kadar pek çok kabahatin işletmesinde kullanıldığını kaydetti. Gerçek faillerin yakalanamaması nedeniyle bu sınırların “kamu nizamı, kamu güvenliği ve ulusal güvenlik için tehlike” oluşturduğunu tabir etti. BTK, bu çizgiler üzerinden işlenen kabahatler nedeniyle vatandaşların yüklü borçlar ile karşı karşıya kaldıklarına ya da ömür uzunluğu mahpusa kadar varan ağır cezalarla yargılandıklarına işaret etti. Masumiyetlerini kanıtlamak zorunda kaldıklarını kaydetti.
Belgesi iptal ediliyor
BTK, TBMM Dilekçe Komisyonu’na gönderdiği raporda, dolandırıcılığın önlenmesi gayesiyle arayan çizgi bilgisinin işletmeciler ve aboneler tarafından değiştirilmemesi gerektiğinin mevzuatta düzenlendiğini, bunun ihlali halinde işletmeci yetkilendirme dokümanının iptal edildiğini belirtti. Bugüne kadar arayan çizgi bilgisi kapsamındaki ihlaller nedeniyle bir çok işletmecinin yetkilendirmesinin feshedildiğini bildirdi. Kuruma iletilen, 850’li numaralar üzerinden gerçekleştirilen ticari aramalara ait şikâyetlerin incelenmesi sonucu, kimi abonelik kontratlarına ait sınırların, dalda “açık hat” (patates hat) olarak bilinen, bireylerin bilgi ve istekleri dışında açılan ve kim tarafından da kullanıldığı bilinmeyen sınırlar olduğu tespitinin yapıldığı aktarılan raporda, şöyle denildi:
Kanıtlamak zorunda
“Kişiler bilgi ve istekleri dışında taraf haline getirildikleri kontratlardan doğan borçlar nedeniyle icra takibi yahut hukuk davalarına muhatap olmak zorunda kalmakta, kelam konusu çizgilerin dolandırıcılıktan teröre kadar pek çok hatanın işlenmesinde kullanılması nedeniyle, isimli makamlar önünde masumiyetlerini kanıtlamak zorunda kalmakta. Ferdi sonuçlarının yanında cürüm faaliyetlerinde kullanılmaları ve kullanıcısının kim olduğu bilinmediği gerçek faillerin yakalanamaması nedeniyle de kamu nizamı, kamu güvenliği ve ulusal güvenliği için de tehlike oluşturan açık sınırların önlenmesi için Kurumumuz tarafından bugüne kadar pek çok düzenleme yapılmış ve birtakım önlemler alınmıştır.”
Bu mevzuda yapılabilecek ilave bir süreç bulunmadığı vurgulanan raporda, bilhassa “konumdan bağımsız numaraların tahsisi ile telefon dolandırıcılığıyla mücadelede” kamu kurum ve kuruluşlarının rolü hususlarında netlik sağlanması gerektiğine dikkat çekti.
BTK, açık sınırlar dışında kalan ve abonelerin bilgisi dâhilinde açılan sınırlar için “telefon dolandırıcılığı” sözü yerine pazarlama ve tanıtımdan kaynaklanan “haksız ticari uygulamaların” kelam konusu olduğunu vurguladı. Tüketiciye yönelik haksız ticari uygulamaların yasak olduğunu, Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu’nun bu bahiste sert önlemlerinin kelam konusu olduğunu kaydeden BTK, vatandaşın 0 850 sınırlar üzerinden dolandırıcılık olarak gördüğü haksız ticari uygulamalara ait Reklam Kurulu’nun 11 bin 429 TL idari para cezası ve kelam konusu ticari uygulamayı durdurma cezalarını uyguladığını bildirdi.
Sınırlandırılabilir
Haberleşme hürriyetinin anayasal teminat altında olduğuna dikkat çeken BTK; şahıslar ortasında haberleşmenin saklılığının dokunulmaz olduğunu, hâkim yahut yetkili merci buyruğu bulunmadıkça haberleşmenin engellenemeyeceğini lakin Anayasada belirtilen münasebetler kapsamında şahısların haberleşme hürriyetinin sonlandırılabileceğine işaret etti.
Ceza düzenlemesi önerisi
Raporda şöyle denildi:
“Bu kapsamda, şikâyet konusu aramalara ait olarak gerçek yahut hukuksal bireylere uygulanan idari cezalar yanında önleyici birtakım önlemlerin de alınmasının yararlı olabileceği, bu prestijle -şikâyet konusu aramaların yalnızca elektronik haberleşme kesimine mahsus olmadığı da dikkate alınarak- hizmet alınan öteki kesimlerin (sağlık, e-ticaret, finans vb.) faaliyet alanına giren hususlarda da tüketicilerin şikâyet konusu aramalara maruz kaldığı göz önünde bulundurulduğunda yaşanan/yaşanabilecek tüketici mağduriyetlerinin önüne geçilebilmesini teminen Ticaret Bakanlığı yetkisinde Anayasa’ya uygun olarak tüketici haklarına ait genel kanun olan ve çerçeve kararları haiz 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna dercedilecek bir karar marifetiyle haksız ticari uygulamalarda kullanıldığı tespit edilen sabit yahut taşınabilir çizgilerin kapatılması yahut iptal edilmesi üzere önleyici önlemlere havi genel uygulamaya şamil bir düzenleme yapılmasının yerinde olabileceği değerlendirilmiştir. Ayrıyeten bahse husus uygulamalara yönelik caydırıcılığın sağlanabilmesini teminen mevzuatta uygulanan idari para cezalarına ait konuların gerçek ve hukukî şahıslar bakımından ayrıştırılarak hükmî şahıslar tarafıyla rölatif idari para cezası düzenlenmesinin yararlı olabileceği değerlendirilmiş, bu istikametteki görüşlerimiz 6502 sayılı Kanunun tadiline ait kurumumuza iletilen yazıya cevaben Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına iletilmiştir.”
YARIN: BTK’NIN TELEFON DOLANDIRICILIĞININ ÖNLENMESİNE AİT TEKLİF VE ÖNLEMLERİ NELER?