Sofraların vazgeçilmezi patatesin hasadı sürüyor. Bu yılki rekolte çiftçilerin yüzünü güldürüyor. Çiftçinin yeni dönem hasat heyecanına katılmak için Niğde Yıldıztepe Kasabası’ndaki çiftçilerle birlikte patates sökümünden depolara gelene kadarki sürece tanıklık ettik. Toplanan patatesler, çuvallara dolduruluyor. Zirai makinalarla traktörlere yüklenerek depolara götürülüyor. Bu depolar genelde konutların altında yahut yakınlarında oluyor. Patatesler Nisan sonuna kadar soğuk hava depolarında bekletilebiliyor. Arz talep istikrarının sağlanmasında bu depoların büyük kıymeti var.
ÇİFTÇİNİN MASRAFI ARTTI
Üreticilerden kimileri, Nevşehir Kavaklı’daki büyük soğuk hava depolarına götürüyor. Bu yılki randımandan mutlu olan çiftçiler; mazot, elektrik, gübre fiyatlarının bu yıl maliyetleri katladığını söylüyor. Üretimden vazgeçmeyeceklerini söyleyen çiftçiler, bu yıl vatandaşın bol bol patates yiyeceğini, telaşa kapılmaması gerektiğini söz ediyor. Patatesin tarlada fiyatı ortalama 3,5 – 4,5 lira ortasında değişiyor. Sofraya gelene kadar ortadaki makasın katlanarak açılmasına çiftçiler mana veremiyor.
RAKAMLARLA PATATES ÜRETİM VE TÜKETİMİ
Türkiye’deki patates üretimi 2021 yılında 73 vilayette yaklaşık 139 bin hektar alanda 5,1 milyon ton oldu. Kişi başına tüketim 51,3 kilogram. Patates üretiminde; Konya, Niğde, Afyonkarahisar ve Kayseri başı çekiyor. Bu dört vilayet, ülke üretiminin yüzde 45’ini, ekim alanlarının ise yüzde 41’ini oluşturuyor. Türkiye taze patateste ihracatçı pozisyonunda. Türkiye patates ithalatı 2020 yılında toplam 25 bin ton, ihracatı ise 124 bin ton oldu. 2021 yılında patates ithalatının yaklaşık yüzde 96’sı tohumluk. Geçen yıl 271 ton patates ihracatının yüzde 98’i taze, yüzde 1,9’u tohumluk ve çok az ölçüde da dondurulmuş patatesten oluştu.
Üretim bu ülkenin ana damarı
Fiyattaki makas çok fazla
Çiftçi Mehmet Ayhan da “Patatesi 4 – 4,5 liraya verdiğimiz vakit İstanbul’da tüketici pazarda 10-12 liraya alıyor. Bu 8 lira fark nasıl oluyor. Biz burada 4 liraya grup, biçip, 6 ay peşinde koşturduğumuz halde 10-12 liraya tüketicinin patates alması çok fazla bir para. Biz de mana veremiyoruz. Bundan tüketici haliyle şikâyetçi oluyor. Tüccarı, kurulu nakliyesi daima bunların masrafları var. Ortadakiler de kazansın ancak tüketicinin konutuna patates 12 liraya girmesin. Ortadakiler vatandaşı da düşünsün” daveti yaptı.
Yüksek fiyat tasası yok
Selami Güngör, bu sene tüketicilerin bol bol patates yiyebileceğini ve üretimde külfet olmadığının altını çizerek, şunları kaydetti: “Fazlasıyla yetecek kadar patates var. Patates olmayacak yahut az olacak, patatesi 5 katı fazlasına yiyeceğiz üzere telaş edecek bir durum yok. Depolarımızda gereğince malımız var. Öteki vilayetlerdeki üretimde de dert yok. Yalnızca bizim maliyetlerimiz yüksek. Bu da enflasyonunu getirdiği ölçüde fiyatlara yansıyacak. Fakat uçuk fiyatlar olmayacak. Pazarda 10-12 liranın üzerine çıkmaz diye düşünüyoruz. Burada satışta beklentimiz 5-6 lirayı bulur diye düşünüyoruz. Lakin şu an 3,5-4 lira civarında.”
Stok değil depolama yapıyoruz
Muhterem Ayhan, bu yıl randımanın çok uygun olduğunu belirterek, patatesteki randımanın büsbütün bakımla ilgili olduğunu tabir etti. Gübresinden, suyundan kısıtlama yapmadıklarının altını çizen Ayhan, “Maliyetler artınca, daha az takım kaliteli ve verimli eser nasıl elde edilir? Onun uğraşını veriyoruz. 1 dekardan 4,5 ton eser alıyoruz. 250 dekar alanda patates üretimi yapıyoruz” dedi. Patatesin bu ay içinde kaldırılıp depoya girmesi gerektiğini vurgulayan Ayhan, birinci patates hasadının Nisan ayında Adana’dan çıktığını o vakte kadar da depolardaki patateslerin pazara çıktığına dikkat çekti. “Bunun ismi stokçuluk değil, depolama. Tarladaki malımızı kaldırıyoruz” diyerek stokçuluk eleştirine karşılık veren Ayhan, “Depodan pazara çıkıyor. Bunun öbür bir alternatifi yok. 6-7 aylık bir vakit içerisinde depodan çıkacak mecbur yani. Keşke hava müsait olsa tarladan direkt piyasaya sürsek” diye konuştu.
