AYLİN RANA AYDİN – Eylül ayı prestijiyle balık dönemi başladı. Bölüm temsilcileri balıkçıları; ‘tebliğe ve sürdürülebilirliğe uygun davranmaları’ konusunda uyarırken, tüketicilere ise uygun boyutta olmayan balıkları satın almamalarını söylüyor. Bu yıl tezgâhlarda palamut bolluğu olması beklenirken, hamsiden levreğe, çipuradan tekire kadar pek çok çeşit balık tezgâhları süslüyor. Türkiye’de balık tüketiminin kişi başı 5.5 kilogram iken dünyada 16, Avrupa’da ise 22 kilogram olduğu belirtiliyor. Zincir marketler de balık satışıyla kişi başı balık tüketimini arttırmayı hedefliyor.
Su Eserleri Kooperatifleri Merkez Birliği İdare Şurası Lideri Ramazan Özkaya, Marmara’da hamsinin bol olduğunu lakin şimdi küçük olduklarını lisana getirdi. Birçok hamsinin 9 santimetre altında kaldığını tabir eden Özkaya, “Palamut da çok fazla. Havalar biraz daha soğuyunca balıkta da bolluk artacak” diye konuştu. Balık fiyatlarının değişken olduğunu kaydeden Özkaya, palamutun büyüklüklerine nazaran 30 – 60 lira ortasında değiştiğini, hamsinin de şu anda 50 lirayı aşkın fiyatlardan satışa sunulduğunu söyledi.
Destek talebi var
Balık fiyatlarının sabit bir seyirde olmadığını belirten Özkaya, şöyle konuştu:
“Türkiye’de tavan ve taban fiyat belirlenmediği için fiyatlarda bir sabitlik olamıyor. Arz – talep istikrarında de sorun yaşanıyor, bu nedenle fiyatlar da makul bir düzeyde durmuyor. Balık satış ve alışının da belli bir disiplin içinde ve kayıt altında olması gerekiyor. Zincir marketlerde balıklar satılıyor, dışarıdan bakıldığında marketlerin balık satması tüketici için olumlu. Zira en kısa müddette uygun koşullarda balığa ulaşmak istiyorlar. Tüketiciye hitap ediyor ve alım gücüne uygunsa tüketici buradan satın almayı tercih ediyor. Balık fiyatlarının muhakkak bir seyirde olması sıkıntı. Şayet talep çoksa balık değerli, talep az ise ucuz olur.”
ÖTV’siz mazot takviyesi de talep ettiklerini söyleyen Özkaya, şunları söyledi:
“Bu balık fiyatlarını da tesirler, birebir vakitte sürdürülebilir balıkçılığa da katkı sağlar. Balıkçıların sarfiyatı fazla oluyor. Bu türlü olunca da ‘balık yakalayamazsam’ diye düşünüyor, birden fazla defa boş döndükleri de oluyor. Buna karşın balıkçıdan istediğimiz; bildirime, sürdürülebilirliğe uygun davranmaları ve ufak balık yakalamamaları. Tüketiciler de uygun boyutta olmayan balıkları satın almamalı. Gelecek kuşakların hakkı olan balığı çalmadan yılları kurtaracak halde balıkçılık yapmamız lazım.”
Üsküdar Boğaziçi Balık yetkilisi ise balık satışlarının uygun gittiğini belirterek, “Palamutta bolluk var. Tanesi 50 – 60 liradan satılıyor. Hamsi 70, istavrit 70, levrek 150, çipura 130, tekir de 150 liradan satışta. Şu sıralar tekneler çoklukla palamut bol olduğu için ve para kazandırdığı için palamut avına çıkıyor” diye konuştu.
Balık tüketimi artacak
Balık satışlarında zincir marketler de çalışmalar yürütüyor. CarrefourSA, İzmir’den Muğla’ya kültür balıkçılığını destekliyor. Şirket, yılda yaklaşık 70 – 80 çeşit farklı su eserini müşterileriyle buluştururken, 2022 yılı prestijiyle 219 marketinde balık satışı gerçekleştiriyor. Maksat ise bu sayısı yıl sonuna kadar 250 markete çıkarmak. CarrefourSA Genel Müdürü Kutay Kartallıoğlu, amaçlarının Türkiye’nin kişi başı balık tüketimini artırmak olduğunu belirterek, şunları söyledi:
“Balık tüketimini artırabilmenin yolu ise 12 ay boyunca sürdürülebilir üretimden geçiyor. Bunun için de av yasağının olduğu devirlerde dahi müşterilerimizi balıksız bırakmamak için değerli adımlar attık. İzmir’den Muğla’ya kültür balıkçılığını destekleyerek bu periyotta reyonlarımızdan balığı hiç eksik etmedik. Bu ortada, Gebze’de kurduğumuz Su Eserleri Platformu ile Türkiye’nin her bölgesinden satın alınan eserlerin, tedarikçilerimiz aracığıyla tek bir noktaya teslim edilmesini sağlıyoruz. Geçen yıl İzmir’de, bu yıl da Antalya’da açılan iki yeni su eserleri platformundan tüm mağazalarımıza günlük, taze eserleri sevk ediyoruz.”
Tekneden reyona
Migros da tekneden – reyona sistemiyle direkt balıkçının teknesinden ve halden aldığı balıkları tüketiciyle buluşturuyor. Şirketten yapılan açıklamaya nazaran, Mersin, Antalya, İzmir, İstanbul, Ankara, Muğla ve Trabzon olmak üzere farklı bölgelerdeki 7 vilayetten alım yapmaya başlayan Migros, 150’e yakın mağazasında günlük 15 ton satış gerçekleştiriyor. Küçük balıkçıları ve kooperatifleri desteklemek hedefiyle lokal üreticilere alım garantisi sunan Migros, sürdürülebilir balıkçılığa vereceği dayanakla, yıl sonuna kadar balık alımında 3 bin ton üzere yüksek tonajlara ulaşmayı hedefliyor.
Ağdan tabağa
Gerçekleştirdiği tahliller ve sunduğu izlenebilirlik tahlilleri ile balıkları tüketicilerle buluşturan Metro Türkiye, QR kod aracılığıyla balıkların öykülerini; hangi denizde tutulduğundan avlanma tarihine, besin öğelerinden tedarikçi bilgisine kadar şeffaflıkla paylaşıyor. Pek çok sürdürülebilir balıkçılık projelerinin de uygulayıcısı olan Metro Türkiye, deniz eserlerini av ve uzunluk yasaklarına uygun biçimde raflarında müşterileriyle buluşturuyor.