Duruma isyan eden veliler, “Enflasyon her ay açıklanıyor. Erken kayıtla mayıs-haziranda tahsil edilen yemek parası ağustosta nasıl 2 katına çıkabilir? 2 ay içinde hangi besin eserinin fiyatı bu kadar arttı?” diye reaksiyon gösterirken, hakem heyetleri, “Velinin onayı alınmadan artırım yapılamaz”, yemek üreticileri de “İşyerlerinde günlük 42 lira olan yemek parasının özel okullarda 126 lira olması olağan değil” diyor.
Özel okul fiyatlarına bu yıl için yüzde 36.72’lik artış hududu getirilmişti. Bu oranı düşük bulan kimi özel okullar, yemek, kırtasiye, kıyafet ve servis üzere hizmet ve eserlerden ek fiyat talep etmeye başladı.
Öyle ki daha 2-3 ay evvel peşin aldıkları yemek fiyatını okulların açılmasına sayılı günler kala 2 katına çıkaranlar oldu. Duruma reaksiyon gösteren ve bu fahiş artışı ödemeyi reddeden velilere de aksi halde öğrencinin kaydının yenilenmeyeceği bildirildi.
GEREKÇE GÜÇ MALİYETİ
Bu fiyat artışına yönelik, bir okul idaresi velilerin cep telefonlarına bilgilendirme bildirisi atarak, besin ve güç fiyatlarının süratle yükselmesini münasebet gösterdi. İletinin devamında ise ‘2022-2023 eğitim periyodunda toplam yemek fiyatımız 18 bin 674 lira olarak güncellenmiştir’ denildi.
Söz konusu bu okulda, velilerden haziran ayında 10 bin 800 lira tahsil edilmişti. Bir öbür deyişle besin ve güç enflasyonundaki artış ortadayken 2 ay sonra 8 bin liralık (yüzde 74) artırım yapılmıştı. Bildirisi gören Türkiye Yemek Sanayicileri Federasyonu Lideri Hüseyin Bozdağ da “Bu mutlaka büyük bir fırsatçılıktır” dedi.
50 TL’YE VERMEYE HAZIRIZ
18 bin 674 liralık yemek fiyatının okulun açık olduğu gün sayısı yani 148 gün hesap edildiğinde öğün başına 126 liraya denk geldiğini söz eden Bozdağ, “Böyle bir sayı lüks restoranlarda olur. Maliyetlere yüzde 100 artırım geldiği yanlışsız lakin geçen yılki işçi yemeği 20 liraydı bu sene 40 ile 42 liraya çıkardık. Yani veliler, işyerlerinde bu fiyata yemek yerken öğrencinin 126 liraya yemesi olağan değil. Federasyon olarak bu özel okullara 50 liradan en yeterli yemeği vermeye hazırız” dedi.
ÖNGÖRÜLEN 52.8 LİRA
Devletin, bu yılki kişi başı 4 çeşit yemek maliyetinin 52.8 lira olmasının kabul edilebilir bir masraf olarak onayladığını da vurgulayan Hüseyin Bozdağ, şöyle devam etti: “Bu sayıya karşın biz ortalama yüzde 8 kârlarla satışımızı yapıyoruz. Yani 40 ile 42 bandındayız. O sayıdan satabilecek olmamıza karşın bunu bile fırsata çevirmedik. Bu kadar enflasyona karşın özel okullar bu türlü bir fiyat koymamalı.
VELİNİN ONAYI ŞART
Tüketici Dernekleri Federasyonu Lideri Aydın Ağaoğlu da özel okullar yönetmeliğine nazaran, yemek fiyatı artırımlarının velinin onayına bağlı olduğunu belirterek, “Bazı okullar artırımı kabul etmeyen velinin çocuğunu kayıt etmiyorlar. Bunlara hakları yok. 6502 sayılı yasa, ‘tüketicilerle akdedilen kontratlar, tüketici aleyhine değiştirilemez’ diyor. Okuldan sonuç alamayan veliler derhal Tüketici Mahkemesi’ne başvurmalı ve tazminat talep etmeli. Öğrenci müşteri üzere görülemez” diye konuştu.
YÖNETMELİK NE DİYOR?
Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği mucibince özel okullarda velilerden eğitim, yemek ve başka hizmetler için tahsil edilen fiyatlar, bir sonraki fiyat ilanına kadar değiştirilemez. Tıpkı yönetmelikte fiyat artışının da yıllık bazda ÜFE + TÜFE artış oranına nazaran tespit edilen bir sistem ile belirleneceği söz ediliyor. Bu oran yüzde 60 fakat bu yıl okul fiyatları yüzde 36.72 ile sonlandırıldı. Öteki hizmetlerde hudut yok.
İKİ AYDA HANGİ ESERİN FİYATI YÜZDE 70-80 ARTTI?
Çocuğunu Avcılar’daki bir özel okula gönderen veli yaşadığı durumu şöyle anlattı:
“Özel okullara erken kayıtla birlikte yemek parasını da peşin ödedik. Mayıs-haziran üzere toptan tahsil edilen bu sayıların üzerine daha 2 ay geçmeden fark istemeleri haksızlık. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) her ay enflasyon datalarını açıklıyor. Bu datalar ortasında besin enflasyonu da yer alıyor. Son 2 ayda enflasyon geçtiğimiz aylara nazaran daha çok artmamasına karşın yüzde 70-80’lik yemek fiyatı farkını anlamakta zorlandık. Okul idaresi aylık açıklanan enflasyon bilgilerine nazaran hesap yapıp, erken kayıt periyodunda ona nazaran fiyat talep etmeliydi. Sonradan bu usul fark getirilmesi büsbütün fırsatçılık.
Elbette çocuklarımız güzel beslensin ancak olağan çalışanlar için bile sunulan günlük yemek fiyatları ortadayken bizden istenen sayılar çok fazla. Aslında 11 modül kıyafet için 3 bin 500 lira, kitaplar için 8-9 bin lira ödüyoruz. Tane başına hesap yapılırsa piyasada 50-100 lira olan tişörtler 300 liraları buluyor. Bu stil, sonradan yapılan artırım uygulamaları bizi güç durumda bırakıyor.”
ERKEN KAYIT YÜK GETİRDİ
Türkiye Özel Okullar Derneği Lideri Zafer Öztürk de özel okul fiyatları için yüzde 36.72’lik artış oranı uygulanmasının zarurî tutulduğunu anlatarak, “Diğer taraftan velilere kolaylık olması bakımından yapılan erken kayıtlarda eğitim fiyatlarıyla birlikte yemek dahil hizmet verilen her alanda yüzde 36.72’lik artış uygulandı. Fiyat ilanlarından kısa bir müddet sonra iktisatta meydana gelen dalgalanmalar sonucu, besin ve alkolsüz içeceklerde yıllık enflasyon oranları yüzde 70 ila yüzde 159.6 ortasında değişti. Bu durum erken kayıt yapan okullara önemli bir ekonomik yük getirdi. Lakin yemek fiyatlarında çok fiyat taleplerinde bulunulması kabul edilemez. Çok fiyat artışı talebinde bulunan okullar hakkında velilerimizin, resmi makamlar ve Tüketici Hakem Heyetleri nezdinde haklarını kesinlikle aramalarını isteriz” diye konuştu.
SOSYAL MEDYADA REAKSİYON YAĞDI
Özel okulların talep ettiği ek fiyatlar toplumsal medyada da gündem oldu. Birtakım veliler ise sıkıntılarını Twitter’dan şöyle anlattı:
“13 yaşında 8’inci sınıf öğrencisi çocuğum var. Birinci kayıt yaptırdığımızda fiyat artışlarının yüzde 10’u geçmeyeceği söylenmişti. Artık fahiş fiyat artışında bulundular. Kıyafet, kitap ve yemek fiyatlarına yüzde 300 artırım yaptılar. Geçen yıl 5 bin TL olan yemek bu yıl 12 bin TL’ye çıkarıldı.”
“Özel okullar baktılar sene başında belirledikleri okul fiyatları enflasyona yenik düştü, onlar da bu farkı yemek ve kitaptan çıkaralım dediler.”
“Maalesef özel okullar fahiş fiyata yemek, kırtasiye ve kıyafet parası alıyorlar. Olağan okul fiyatı yanında buradan da kazanıyorlar.”
“4 bin lira olan kitap fiyatını birinci evvel 8 bin 650 lira olarak açıklayıp 1 hafta sonra 12 bin liraya yükselttiler. Geçen yıl 5-6 bin lira olan servis fiyatı bu yıl 14 bin liraya çıkmış. Çocuk burslu olduğu halde okul+yemek+kitap 52 bin lirayı aştı.”
“….O da bir şey mi? Geçen sene 4-5 bin TL olan özel okul yemek fiyatı artık 13 bin TL oldu.”