Otomotivde tedarik krizi gevşedi fakat bu kere de talepte büyük kayıp yaşanıyor. Kur artışı ve enflasyonist baskı nedeniyle araba fiyatlarının süratle yükselmesi ile krediye erişimde yaşanan zorluklar satışlarda düşüşe neden olmuştu.
Dünya gazetesine konuşan otomotiv bayi temsilcileri, yatırım gayeli araba alanların sayısındaki azalmanın pazardaki daralmayı hızlandırdığını söyledi.
Diğer yandan, velilerin okul telaşına düşmesinin de showroom trafiğine olumsuz yansıyan bir öteki neden olduğu belirtiliyor. Eylül ayı ile birlikte showroom trafiğinde gözle görülür bir azalma olduğuna dikkat çeken kesim temsilcileri, yıl sonunda büyük daralmanın önüne geçmek için matrah güncellemesinin aciliyet kazandığına vurgu yapıyor.
MATRAH GÜNCELLEMESİ BEKLENTİSİ
Kur ve enflasyonda yakın devirde bir düşüş beklenmediği için kesimin tek umudu matrah güncellemesinde. Zira artan fiyatlar nedeniyle yüzde 80 ÖTV dilimi altında neredeyse hiç model kalmadı. Yüzde 70 ÖTV dilimine giren bir iki modelin manuel vitesli ve düşük donanımlı başlangıç versiyonu dışında, Türkiye’de en ucuz arabanın fiyatı 400 bin TL’yi aşıyor. Orta segment SUV araçlarda ise fiyatlar 700 bin TL’nin üzerine çıkıyor.
SON ÇEYREK ENDİŞESİ
Son olarak Ağustos 2021’de ÖTV matrahlarında güncelleme yapılmış, bu yılın ocak ayında 60 ve 70 orta baremler eklenmişti. Bölüm yetkilileri geçtiğimiz ağustos ayında da benzeri bir düzenleme bekliyordu. Fakat bu istikamette bir gelişme olmadı. Bölüm bu mevzudaki umudunu koruyor. Birtakım kesim temsilcilerine nazaran, ÖTV matrahlarına yönelik bir düzenleme her an çıkabilir.
Otomotiv bölümü temsilcileri, matrahta bir güncelleme yapılmadığı takdirde olağan kaidelerde tüm yılın satışlarının yüzde 40’ın yapıldığı son çeyrekte büyük kayıp yaşanmasından kaygı duyuyor. Otomotivde geçen yılın satış sayılarını yakalama umudu kalmasa da en azından çok büyük bir daralmanın önüne geçilmesi umut ediliyor.
”EYLÜLDE SATIŞLAR 50 BİNİ GEÇMEZ”
Eylülde satışlara olumlu tesir etmesi beklenen tek gelişme ise enerji zamlarının fiyatlara yansıyacağı öngörüsü kimi tüketicilerin alımları öne çekmesi olacak. Öbür yandan, velilerin okul telaşının bitmesiyle önümüzdeki günlerde showroom trafiğine kısmi bir hareket gelebileceği belirtiliyor. Ağustos ayında araba ve hafif ticari araç satışları yıllık bazda yüzde 17.3 daralarak 48 bin 336 adet düşmüştü.
Ancak eylülde satışlarda geçen ayın çok altında kalınmasa da yıllık bazda daralma yaşanmasının kaçınılmaz olduğu tabir ediliyor. Eylül 2021’de satışlar yıllık bazda yüzde 36,9 azalarak 57 bin 141 adet olmuştu. Bu yılın eylül ayında araba ve ticari araç satışlarının 50 binin altında kalacağına kesin gözüyle bakılıyor.
TEDARİK KRİZİ ÖNCELİKLİ GÜNDEM OLMAKTAN ÇIKTI
Kısa bir mühlet öncesine kadar otomotivciler için en büyük ıstırap pandemi ile birlikte başlayan ve savaşla derinleşen tedarik kriziydi. Markalar talebi karşılamakta büyük zorluk yaşıyordu. Konuştuğumuz marka temsilcileri, tedarik krizinin kısmen gevşediğini, fakat asıl tehlikenin talepteki daralma olduğuna işaret etti. Birçok markada teslim müddetleri bilhassa yerli araçlarda bir aya kadar inmiş. İthalde ise bu mühlet 2 aya kadar düşmüş durumda. Dal temsilcileri, daha evvel 6 ayı bulan bekleme müddetlerinin azalmasının tek nedeninin tedarik sıkıntılarının azalması değil, talepteki yavaşlama olduğunu belirtiyor.
“GÖZLE GÖRÜLÜR BİR AZALMA VAR”
Haberde hususla ilgili görüşlerine yer verilen Hyundai Assan Genel Müdürü Murat Berkel, “Bazı modellerde tedarik sorun kısmi olarak devam ediyor. Müşteri taleplerini mümkün olan en kısa müddette karşılamaya çalışıyoruz. Ancak satışlar beklenenin altında seyrediyor. Bu daralmanın iki değerli sebebi var. Birincisi, araç fiyatlarının yüksek olması, oburu de krediye ulaşmada yaşanan zorluklar. Ayrıyeten, ÖTV matrahlarında uzun müddettir güncelleme yapılmaması da bir çok modelin üst baremde kalmasına neden oluyor. Bu da doğal olarak pazarı olumsuz etkilemeye devam ediyor. Tüm bu üzere olumsuz durumlar sonucunda hem sıfır kilometre hem de ikinci el satış ve operasyonlarında azalma yaşıyoruz. Genel olarak showroom trafiklerinde de gözle görülür bir azalma yaşıyoruz” dedi.
“MÜŞTERİ TRAFİĞİMİZ DÜŞTÜ”
Renault MAİS Genel Müdürü Berk Çağdaş ise, ”Yerli modellerde bir ay, ithal modellerde 2,5-3 ay bekleme mühleti var. Yeni yılın birinci çeyreği itibariyle tedarik sıkıntılarının hafifleyeceğini düşünüyoruz. Lakin bilhassa ağustos ayı ortası prestijiyle gerek krediye erişimde yaşanan zorluklar, gerekse de fiyat artışları sebebiyle showroom trafiğimiz düştü” değerlendirmesinde bulundu.
“TEDARİK MÜDDETİ MODELE NAZARAN DEĞİŞİYOR”
Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış A.Ş. CEO’su Ali Haydar Bozkurt, “Modelden modele tedarik zamanlamalarında çok fazla değişkenlik yaşanıyor ve tedarikte anlık değişimlerle karşılaşabiliyoruz. Birtakım modellerde teslimat müddetleri daha kısayken, kimilerinde beklenmedik biçimde esnemeler oluyor. Örneğin; şu anda Türkiye özelinde Corolla Hybrid almak isterseniz, yaklaşık yıl sonuna kadar bekleme mühletleri varken, akaryakıtlı Corolla için durum biraz daha âlâ lakin bu modelde de 1 aylık bekleme mühletleri olduğunu söyleyebiliriz. Bu durumun tedarik meselesinin çözülmesinden kaynaklı olduğunu söyleyemeyiz. Şu anda araç almak isteyen perakende müşterisinde bir yavaşlama olduğunu gözlemliyoruz. Bunun en temel sebebi mevcut kaidelerde müşterilerin krediye ulaşamamaları. Misal halde filo müşterilerinin de krediye ulaşmakta zorlandıklarını görüyoruz” dedi.