Osmanlı İmparatorluğu’nun son periyodunda hem ulaşımı kolaylaştırmak hem de bölgeler ortasındaki ilişkiyi güçlendirerek devletin uzaklardaki topraklarını daha rahat koruyabilmek hedefiyle, Hicaz Demiryolu projesi ortaya konmuştu.
Sultan II. Abdülhamid’in fikri olan ve İstanbul’la Medine ve Mekke’yi birbirine bağlamayı hedefleyen projenin temelleri, uzun bir hazırlık periyodunun akabinde 1 Eylül 1900 günü atıldı. Ortadan sırf 8 yıl geçtikten sonra, demiryolu çizgisi, 1 Eylül 1908 günü Şam’dan Medine-i Münevvere’ye ulaşmıştı. Nereden bakılırsa bakılsın, Osmanlı idaresi Hicaz Demiryolu’nu inşa etmek suretiyle, devrin koşulları çerçevesinde adeta imkânsızı başarmıştı.
BAĞIŞLARLA YAPILDI
Şam’dan Medine’ye kadar toplam uzunluğu 1320 kilometreyi bulan Hicaz Demiryolu’nun imali için devlet bütçesi tek başına kâfi değildi. Sultan Abdülhamid’in İslâm dünyasına yaptığı davetler sonucunda, Hindistan’dan Güney Afrika’ya kadar dünyanın her yerindeki Müslümanlar Hicaz Demiryolu’na katkıda bulundu.
SALDIRI VE SABOTAJLAR
Hac seyahatini 50 günden 5 güne indiren Hicaz Demiryolu, Birinci Dünya Savaşı patlak verdikten sonra akın ve sabotajların da maksadı haline geldi. Zira Osmanlı devleti, demiryolu çizgisi sayesinde Arap Yarımadası’na süratlice asker sevk edebilecekti. İngilizlerin kışkırttığı Arap kabileleri, Hicaz Demiryolu’nun birçok noktasına sabotajlar düzenleyerek çizgisi işlemez hale getirmeye çalıştılar.
Modern devletlerin kurulmasından sonra Hicaz Demiryolu fiilen işlerliğini yitirse de, çizgi üzerindeki birtakım istasyonlar bugün hâlâ ayakta durmaktadır. Şam ve Kudüs istasyonları stant ve turistik ziyaretler için kullanılırken, Medâin Sâlih ve Medine-i Münevvere istasyonları bakımlı, fakat boş tutulmaktadır. Amman istasyonu ise, Akabe’ye giden trenlerin kalktığı ana merkez olarak kullanılmaktadır.
