Osmanlı’nın incileri: Balkan coğrafyasında inşa edilen taş köprüler

Balkanlar’ı 500 yıl yöneten Osmanlı İmparatorluğu, gerisinde çok sayıda eser bıraktı. Günümüzde farklı ülkelerin sonları içinde kalan bu yapıtların en dikkat çekicileri ortasında köprüler bulunuyor. Balkanların coşkun ırmaklarının üzerine birer inci tanesi üzere gerilen bu köprüler yalnızca farklı yakaları bir ortaya getirmiyor; tıpkı vakitte dinleri, kültürleri, gelenekleri ve tarihî hadiseleri de birbirine bağladı. Kimileri yıkılmış olsa da, bu köprülerin birçoğu bugün hâlâ akta ve faal biçimde kullanılmaya devam ediyor.

Osmanlı köprüleri, mimarî özellikleri ve üretim teknikleriyle de dikkatleri çekiyor. Taş materyalle mühendisliğin ince taktiklerinin ustalıkları birleştirildiği bu eserler, görenleri kendilerine hayran bırakıyor.

İşte, Balkanlar’ın farklı köşelerinde tarihe meydana okuyan en değerli Osmanlı köprüleri:

Mostar Köprüsü / Mostar, Bosna Hersek

Kanuni Sultan Süleyman’ın buyruğuyla, Mimar Sinan’ın öğrencilerinden Mimar Hayreddin tarafından inşa edildi. 1557’de açılışı yapılan köprü, asırlar boyunca Mostar’ın iki yakasını birbirine bağladıktan sonra, 9 Kasım 1993 günü Hırvat topçu ateşiyle yıkıldı. Türkiye’nin de takviye verdiği milletlerarası konsorsiyum eliyle tekrar yapılan Mostar Köprüsü, 2004’de tekrar kullanıma açıldı.

Drina Köprüsü / Vişegrad, Bosna Hersek

Sadrazam Sokollu Mehmed Paşa’nın buyruğuyla, Mimar Sinan tarafından inşa edilen köprü, 1557’de tamamlandı. Birinci Dünya Savaşı sırasında Sırpların bombardımanı sonucu bir kısmı yıkıldı, savaştan sonra tekrar restore edildi. Hırvat müellif Ivo Andriç’in “Drina Köprüsü” romanına da ilham veren köprü, 2007’de UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne alındı.

Eski Köprü / Konjic, Bosna Hersek

Eşraftan Ali Ağa isimli bir zat tarafından 1682-1683’te yaptırılan köprü, İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanların ağır bombardımanına uğradı. Savaştan sonra kısmen restore edilen köprü, Bosna Savaşı’nda (1992-1995) da büyük hasar gördü. Avrupa Birliği’nin ayırdığı fonla bakımı yapılan Eski Köprü, 2009’dan bu yana kullanımdadır.

Mesi Köprüsü / İşkodra, Arnavutluk

İşkodra’daki Osmanlı paşası Kara Mahmud Buşati’nin buyruğuyla 1770’de inşa edilen köprü, kenti kuzey bölgelere bağlamak hedefiyle yapılmıştır. 13 kemer üzerinde yükselen Mesi Köprüsü, 108 metreyi bulan uzunluğuyla, Arnavutluk’taki en uzun Osmanlı köprüsüdür. Günümüzde bilhassa seller sebebiyle risk altında bulunmaktadır.

Mustafa Paşa Köprüsü / Svilengrad, Bulgaristan

Kanuni Sultan Süleyman devri sadrazamlarından Çoban Mustafa Paşa’nın buyruğuyla inşa ettirilen köprü, 1529’da tamamlandı. 1766’daki büyük selde kimi kemerleri hasar gören köprü bilahare tamir edilmiştir. Köprü, birebir vakitte iki yakasını bir ortaya getirdiği kente de isim olmuştur: Günümüzde Svilengrad olarak bilinen kent, Osmanlı periyodunda “Cisr-i Mustafa Paşa” ismiyle anılıyordu.

Taşköprü / Üsküp, Kuzey Makedonya

Fatih Sultan Mehmed’in buyruğuyla, 1451-1469 ortasında inşa edildi. 1555’teki büyük sarsıntıda hasar gören köprü, İkinci Dünya Savaşı’nda yıkımın eşiğinden döndü. Köprüyü dinamitle havaya uçurmaya hazırlanan Almanlar, mahallî halkın ağır direnişi sebebiyle bu tasarılarından vazgeçtiler. Taşköprü, Vardar ırmağının Müslüman semtleriyle Hristiyan bölgesini birbirine bağlamaktadır.

Terzi Köprüsü / Yakova, Kosova

15’inci yüzyılın sonlarında, Yakova kentindeki terziler loncası tarafından inşa ettirildiği için bu ismi aldı. 1984’te kapsamlı bir onarımdan geçirilen köprü, günümüzde yayaların kullanımına tahsis edilmiştir.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir