Orta gelirliye yönelik yeni konut kampanyasının finansmanına ait düzenlemelerin yer aldığı yasa teklifi Meclisi Genel Şurası’nda kabul edildi.
Yasayla, birinci üç yılda taksidin hane halkı gelirinin yüzde 30’unu aşan kısmı kadar takviye sağlanacak. Cumhurbaşkanı bu oranı ve takviye mühletini değiştirmeye yetkili olacak.
Konut satış bedelinin yüzde 5’i müteahhit firmadan alınıp kredi veren bankaya aktarılacak. Böylelikle kredi kullanan kişinin ödediği taksit fiyatının azaltılması sağlanacak. Müteahhit firma dayanağı Cumhurbaşkanı kararıyla 3 yıla kadar uzatılabilecek.
Yasayla, kampanyadan sonra fiyat artışı yaptığı tespit edilenlere verilecek cezalar da belirlendi. Yanlış değerleme yapan firmalara cezalar 10 kat artırılarak uygulanacak. Konut bedelinin en az yüzde 10’u kadar ceza kesilebilecek. Konutu alan da yanılgılı değerleme tespit edilirse kredinin yüzde 5’i kadar ceza ödeyecek.
Bu kurallarla 31 Aralık 2023’e kadar konut kredisi verilecek. Cumhurbaşkanı bu süreyi bir yıl uzatabilecek.
Yasayla, gerçek bireylerin konut finansmanı taksit ödemelerini kolaylaştırmak maksadıyla taksitlere katkı sağlanacak. Bunun için Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek bir kamu bankası aracılığıyla ilgili bankalara nakit kaynak aktarılacak. Bir yıl içerisinde katkı sağlanabilecek konut finansmanının toplam anapara fiyatı 220 milyar lirayı aşamayacak.
Daha evvel satılmamış ve yüklenicilerin mülkiyetinde olan konutlarla şimdi başlamamış yahut üretimi devam eden projelerden konut edineceklere katkı sağlanabilecek. Şimdi başlamamış yahut üretimi devam eden konut projeleri açısından mülkiyeti yüklenicilere geçecek konutlara ait sağlanacak finansmanlar da bu kapsamda pahalandırılacak. Gayrimenkul geliştiricileri ile arsa hissesi karşılığında inşaat mukavelesi etrafında arsa hissesi sahipleri de yüklenici kabul edilecek.
Katkılar; kâfi ödeme gücüne sahip olduğu bankalarca bedellendirilen ve katkı talebinde bulunan gerçek bireylere yönelik konut finansmanı için sağlanacak.
İlk üç yıldaki finansman taksit fiyatının gerçek kişinin hane gelirinin yüzde 30’unu aşan kısmı kadar ölçü, Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesine bu gayeyle konulacak ödenek tertibinden katkı olarak aktarılacak. Yüzde 30’luk oranı yüzde 30 ila yüzde 50 ortasında belirlemeye, 3 yıllık süreyi bir yıla kadar indirmeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
Konut satış bedeli üzerinden yüzde 5 katkı hissesi yüklenici hesabından yahut finansman meblağından tahsil edilerek finansmanı sağlayan bankalarda süreksiz hesaplara aktarılacak. Bu fiyatlar bir yıla kadar finansman taksitlerinin ödemelerinde kullanılacak. Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek yordam ve temeller çerçevesinde; bu meblağın bir kısmı yahut tamamı finansman anapara fiyatından peşin olarak indirilebilecek, bir yıllık müddet ise üç yıla kadar uzatılabilecek. Tahsil edilen fiyat, hiçbir formda yükleniciler tarafından geri istenemeyecek.
Düzenlemeye nazaran, belirlenen kamu bankası, her ayın birinci beş iş günü içerisinde, içinde bulunulan aya ait toplam katkı fiyatını bir icmal listesiyle Bakanlığa bildirecek. Bakanlık talep edilen katkı fiyatını, bildirim yapılan ayın 15’ini takip eden birinci iş günü bankaya aktaracak. Bu katkının transfer günü ile finansmana ait taksit ödemeleri bankalarca birebir gün olarak belirlenecek.
Katkıların geri ödeme meblağları, geri ödemelerin başlayacağı tarihe kadar, finansmanın faiz oranı üzerinden kolay faiz sistemiyle hesaplanacak. Bankaların, geri ödeme fiyatlarını katkıdan yararlananlara rücu etme hakkını kullanması durumunda geri ödemelerin başlamasından sonra ek bir faiz oranı uygulanmayacak.
Geri ödemelerin, katkıdan yararlananlarca yapıldığına bakılmaksızın, tam ve vaktinde Bakanlığa aktarılmasından finansmanı sağlayan bankalar sorumlu olacak. Geri ödemelerin finansmanı sağlayan bankalarca tam ve vaktinde yapılmaması durumunda katkı geri ödemeleri, hesaplanacak gecikme artırımıyla birlikte finansmanı sağlayan bankadan ilgili vergi dairesince tahsil edilecek.
Bu kapsamda finansmanlara ait icra takip sürecinin başlatılması durumunda, hesaplanacak geri ödemeler, finansmanı sağlayan bankalar tarafından icra takibinin başlatılmasından sonra en geç 30 gün içerisinde Bakanlığa verilmek üzere, belirlenecek bankaya aktarılacak.
Taksit meblağı hane gelirinin yüzde 30’unu aşan lakin finansman katkısından yararlanmak istemeyenler için oluşturulacak geri ödeme planında, ilgili ayda alınması gereken anapara ve faiz oranı/kar hissesi meblağı, kalan anapara üzerine eklenerek ertelenebilecek.
Bu finansmanların vadesinden evvel kapanmasının talep edilmesi durumunda başka mevzuatta belirlenmiş kapama şartlarına ek olarak ertelenmiş anapara ve faiz oranı / kar hissesi fiyatı var ise bunların tamamının ödenmesiyle kapama gerçekleştirilebilecek. Bu hesaplama sistemine ait başka kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı kararlar uygulanmayacak.
Edinilen taşınmazlar, finansmanı sağlayan bankanın talebi üzerine finansman tarihinden itibaren 5 yıl müddetle tescilsiz iktisap halleri hariç periyot ve temlik edilemeyecek, satış vaadine mevzu edilemeyecek.
Borçlunun temerrüdü nedeniyle icra takip sürecinin başlatılması durumunda periyot, temlik ve satış vaadine husus edilememesi finansmanı sağlayan bankanın talebi üzerine terkin edilecek.
Sağlanacak finansman konusu konuta ait düzenlenen değerleme raporunun yanlış yahut gerçeğe ters olması halinde, raporu düzenleyen gayrimenkul değerleme uzmanı yahut gayrimenkul değerleme kuruluşu hakkında, Sermaye Piyasası Kanunu’na nazaran verilecek idari para cezası fiyatları 10 kat artırılarak uygulanacak. Bu meblağ, finansmana bahis konutun satış bedelinin yüzde onundan az olamayacak.
Aktarılacak katkının hak sahipliğinin tespiti ile katkının yanlışsız ve tam hesaplanmasından ibraz edilen dokümanlar çerçevesinde konut finansmanını sağlayan banka sorumlu olacak.
Katkılardan faydalanacak gerçek şahısların yanlış yahut aldatıcı beyanlarda bulunduğunun tespit edilmesi durumunda; sağlanan katkılar geri alınacak ve kullanılan finansman fiyatının yüzde 5’i kadar idari para cezası uygulanacak.
Yüklenicilere yanlış yahut aldatıcı beyanlarda bulunduklarının tespit edilmesi durumunda, finansmana mevzu konutun beyan edilen satış bedelinin yüzde 25’i kadar idari para cezası kesilecek.
Bankalar tarafından sağlanacak finansmana ait meblağ, vade, faiz oranı / kar hissesi, finansman sağlanacak konutların azami satış bedeli, katkılardan faydalanacak gerçek bireylerin kapsamı; bu şahısların, konut sahipliği, hane geliri, hane geliri artış katsayısı ve hanedeki öbür bireylerin konut sahipliği üzere konuları belirlemeye ve finansmana ait nitelikleri vilayet bazında farklılaştırmaya, katkı olarak aktarılacak kaynağın kullandırılmasına, katkının sonlandırılmasına, katkı geri ödemelerine, katkı geri ödemelerinin faiz hesaplama formülü, bu ödemelerin vade şartları, vadesinden evvel ve toplu ödeme konularına, uygulamaya ve kontrole ait metot ve temelleri belirlemeye, uygulamaya ait olarak ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye ve gerçekleştirilecek süreçlere ait öteki konuları belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
Bu kapsamdaki konut finansmanları 31 Aralık 2023’e kadar kullandırılabilecek, Cumhurbaşkanı bu süreyi 31 Aralık 2024’e kadar uzatmaya yetkili olacak.