Öyküleriyle olduğu kadar denemeleriyle de tanıdığımız Onur Çalı’nın, 2015’ten beri yazıp Parşömen Edebiyat’ta yayınladığı ‘dünlükleri’ İthaki Yayınları etiketiyle raflardaki yerini aldı.
Biz de bu vesileyle Çalı’yla görüştük. Kendisine dünlüklerin nasıl ortaya çıktığını, Parşömen Edebiyat’ın nasıl gittiğini ve son vakitlerde neler yaptığını sorduk.
‘BEN YAZARAK DÜŞÜNEBİLEN BİRİYİM’
Dünlük yazma fikri ve “dünlük” sözü nereden çıktı?
2015 yılının Temmuz ayında başladım dünlük yazmaya. Yazarak düşünebilen biriyim ben. Bir “şey” hakkında yazmamışsam o şey hakkında düşünmüş saymıyorum kendimi. Kitaplar, sinemalar, geçirdiğimiz günler… Bunları ve daha çok pek çok şeyi biraz olsun anlamam için yazmam gerek.
Yazıya geçen her şey, yayımlanan her metin artık geçmişi imler. Dünlük ismi buradan gelmişti.
Peki kitaplaştırma süreci hakkında neler söylemek istersiniz? Kitapta yer alan dünlükleri neye nazaran seçtiniz?
Kitaptaki dünlükler 2015-2020 yıllarında yazdıklarımdan. Bütünlüklü olmasına uğraş ettim. Aslında Parşömen Edebiyat’ta yayımlanırken de bu türlü bir tasam var. Tahminen dünlükler için “günlük-deneme melezi metinler” demem bundan. Zira klasik günlükten farklı olarak bunları kısımlara ayırıyor, başlık atıyorum her birine. Böylelikle her biri başka bir yazı ya da deneme olarak okunabiliyor.
‘Dünlükler’ birincinin Parşömen’de yayımlandı. Dijital yayıncılığın kimi imkanlarından (görsel ya da link paylaşımı gibi) basılı kitapta yararlanmak güç. O nedenle elenenler de oldu doğal.
‘Dünlükler’ bir seri halinde yayınlanmaya devam edecek mi?
190. dünlüğü yazıyorum bu sıralar. Birinci 150’sinden bir seçki yayımlanmış oldu. Devamının gelmesini isterim elbette.
Dünlükler, Onur Çalı, 128 syf., İthaki Yayınları, 2023. ‘TOPLUMSAL OLAYLAR FERDİ HAREKETLERİMİZİ DE ETKİLİYOR’
Günlük, yalnızca muharririn şahsî tarihini değil, birebir vakitte muharririn yaşadığı çağın da tarihini dolaylı olarak evraklar. Buradan hareketle ferdi olan her şeyin birebir vakitte toplumsal, toplumsal olanın da ferdî olduğunu söyleyebilir miyiz?
Bireysel olarak yaşadığımız her şeyi bu toplumun içinde yaşıyoruz. Ondan başka düşünülemez. Ortadoğu’da yaşanan aşkla Finlandiya’daki tıpkı olur mu? Toplumsal olaylar elbette ferdî aksiyonlarımızı de etkiliyor. Hasebiyle günlüklerde, ne kadar şahsî şeyler yazarsa yazsın, o müellifin yaşadığı çağa da tanıklık ederiz okur olarak.
Bir muharririn (varsa) günlükleri, mektupları üzere şahsî yazıları okunmadan onu yeteri kadar anlamak pek mümkün değil diye düşünürüm. Ne dersiniz?
Bir muharririn kendisi hayattayken yayımladığı ya da yayımlanmasına müsaade verdiği yapıtlarını okumak kâfi bence. Bir muharriri anlamak için öteki şey gerekmez. Ama kendi isteğiyle yayımladığı günlüklerini, mektuplarını okuyabiliyorsak şanslıyız doğal. Daha yakından tanırız onu.
‘PARŞÖMEN, 16 YILDIR ÇIKAN BİR DERGİ’
Yazarlığın yanı sıra “Parşömen Edebiyat” isimli bir edebiyat sitesini yönetiyorsunuz. Bize Parşömen’de neler yaptığınızı anlatır mısınız?
Parşömen, 16 yıldır çıkan bir mecmua. Yeterli metinler yayımlamak için uğraşıyoruz. Pek çok farklı kategoride yayınımız var. Hepsini tek tek saymayayım burada, Parşömen Edebiyat’ı ziyaret eden okur görecektir esasen. Ekonomik külfetler var, olağanda çoktan vazgeçmem, Parşömen’i kapatmam gerekirdi. Ama dergicilik, sigara tiryakiliği üzere biraz, kolay bırakılmıyor.
Şunu da eklemeliyim: Parşömen, kendi okurlarının maddi takviyesiyle ayakta kalan bir mecmua. Hepimizin fakirleştiği bir periyotta bunun ne kadar kıymetli olduğunu söylememe gerek yok sanırım. Kreosus platformundaki hesabımız üzerinden Parşömen’e maddi takviyede bulunan okurlarımıza bir kere daha teşekkür ediyorum.
Bize tavsiye edeceğiniz günlük ve anı kitapları var mı?
‘Dünlükler’de de sıkça andım, Melih Cevdet Anday’ın ‘Akan Vakit Duran Zaman’ kitabını meraklısına önerebilirim.
Son vakitlerde neler yapıyorsunuz? Masanızda bizim için neler var?
Yaşadığımız büyük felaketten sonra yeni yeni dönebildim kitaplara. Petros Markaris’in ‘Kostas Haritos’ polisiyeleri yine basıldı, onları okuyorum.
Burası Türkiye, uzun vadeli plan yaparken ihtiyatlı olmayı öğreniyor insan aşikâr bir yaşa gelince. Bir aksilik olmazsa diyelim, sonbaharda bir deneme kitabım çıkacak.