Mezopotamya’nın uzun soluklu kelam ustalarından birisi olan dengbêj Fadıl Cizîrî’nin hayatını yitirmesinin üzerinden 4 yıl geçti. “Heyran Jaro” modülüyle hafızalara kazınan Cizîrî, 1962 yılında Şırnak’ın Silopi ilçesinin Salatuni köyünde dünyaya geldi. Cizîrî, kendisi üzere dengbêj olan annesi Sêvê’nin lisanından ve ninnilerinden dengbêjliğe merak sardı. İçinde destan, savaş ve aşkları barındıran birçok payizoka can verdi. Geçimini sağlamak için 1992 yılında Cizre Belediyesi’nde zabıta olarak vazife aldı. Emekliliğinin akabinde tekrar çok sevdiği dengbêjliğe geri döndü.
ŞAKIRO’NUN ‘KADER’ ORTAĞI
Ancak yakalandığı Parkinson hastalığı nedeniyle son yıllarında çok sevdiği dengbêjlikten uzak kaldı. Bu süreçte bir oğlunu trafik kazasında, bir oğlunu da Cizre’deki sokağa çıkma yasağı sırasında kaybetti. Hem hastalığı hem de çocuklarını yitirmesi Cizîrî’ye ağır geldi. Uygunlaşmak için hastane hastane gezdi fakat yeniden de deva bulamadı. “Denbêjlerin Şahı” olarak bilinen Şakiro üzere o da son devirlerinde en çok yalnızlık ve dengbêjliğin yeteri kadar sahiplenmesinden yakındı. Son demecinde, “Şakiro da kimsesizlikten ölmedi mi? Kimse dengbêjlere sahip çıkmıyor” diyen Cizîrî, 25 Temmuz 2018’de hayatını kaybetti.
Dengbêj Seyit Mehmet Ergül (56), vefatının üzerinden 4 yıl geçen kardeşi Cizîrî’yi anlattı. Mezopotamya Haber Ajansı’ndan Zeynep Durgut’un haberine nazaran, kardeşinin klam söylemekten hiçbir vakit vazgeçmediğini söz eden Ergül, “Biz aslen Duhoklu’yuz. Ailemiz sonradan Silopi’nin Salatuni’ye köyüne göç etti. Daha sonra Cizre’ye göç ettik. İkimiz de çocuk yaşta dengbêjliğe başladık. O vakitler sohbet muhabbet vardı. Bize dengbêjliği öğreten annemizdi. O olmasaydı tahminen biz klam söylemeyi hiç öğrenemeyecektik. O vakitler, ‘Kadınların klam söylemesi ayıptır’ diyorlardı. Bu yüzden annem bize gizlice klam söylerdi ve bize bu biçimde öğretirdi. Annem babamın yanında bile klam söylemezdi. Fadıl klam söylemeyi öğrendikten sonra her tipten söylemeyi de öğrendi. Çoğunlukla payizok, lawik ve giranî söylerdi. Dengbêjliği çok severdi. Bu bölgede ondan daha âlâ kimse payizok söyleyen yoktu” diye konuştu.
‘KLAMLARI BİZİMLE’
Annelerinin “Bu kültürü devam ettirin” nasihatını temel alarak dengbêjliğe sahip çıktıklarına dikkati çeken Ergül, “Fadıl benden daha büyüktü. Dengbêjliği seviyordu. Belediyede hem memurluk yapardı hem de dengbêjdi. Uzun yıllar boyunca çok sevdiği dengbêjliği sürdürdü. Birlikte birçok klam söyledik. Fakat çocuklarından sonra Parkinson hastalığına yakalandı. Bir daha o çok sevdiği dengbêjliği yapamadı. Aylarca tedavi gördü. Ömrünü yitirdiği gün bile benim yanımdaydı. Tahminen artık ortamızda değil fakat klamları ömrün her anında bizimle birlikte yaşıyor. Ben de o ve annem üzere bu kültürü sürdüreceğim” formunda konuştu. (HABER MERKEZİ)