Getty Images Mo Farah, 2012 Londra ve 2016’da Rio olimpiyatlarında 5000 metre and 10000 metrede altın madalya kazandı. Somali doğumlu olimpiyat şampiyonu ünlü atlet Mo Farah BBC’ye yaptığı açıklamada, İngiltere’ye ülkeye çocukken yasa dışı yollarla kaçırılarak getirildiğini, hizmetçi olarak çalışmaya zorlandığını söyledi.
Gerçek isminin Hüseyin Abdi Kahin olduğunu da belirten sportmen, Mohamed Farah isminin kendisine, onu Cibuti’den uçakla getirenler tarafından verildiğini söyledi.
Farah 9 yaşındayken Somali’den hiç tanımadığı bir bayan tarafından uçakla İngiltere’ye getirildiğini ve akabinde öbür bir ailenin çocuklarına bakıcılık yaptığını anlattı.
Uzun uzaklık koşucusu Farah, daha evvel Somali’den ailesiyle birlikte mülteci olarak İngiltere’ye geldiğini söylemişti. Lakin Çarşamba günü yayımlanan BBC ve Red Bull Studios tarafından hazırlanan bir belgeselde, ailesinin hiç İngiltere’ye gitmediğini belirtti.
Farah’ın babası Abdi, Somali’de şiddet olaylarında silahla öldürüldü. Babası hayatını kaybettiğinde Farah 4 yaşındaydı. Farah’ın annesi ve iki erkek kardeşi ise 1991’de bağımsızlığını ilan eden lakin memleketler arası olarak kısıtlı formda tanınan Somaliland eyaletindeki çiftlikte yaşıyor.
Farah, 8 ya da 9 yaşındayken konutundan alındığını söyledi.
Hiç tanımadığı ve ailesinden olmayan bir kişi onu uçakla İngiltere’ye getirdi. Kendisine “oradaki akrabalarıyla birlikte yaşamak için Avrupa’ya götürüldüğü” söylendi.
Farah heyecanlıydı, “daha evvel hiç uçağa binmemişti“.
Ondan, isminin Mohamed olduğunu söylemesini istedi. Yanında “Mohamed Farah” ismiyle fotoğrafının olduğu uydurma seyahat dokümanları vardı.
BBC Mo Farah’ın İngiltere’ye kaçak olarak getirilirken kullanılan geçersiz seyahat dokümanları. İngiltere’ye vardığında Farah, Londra’nın batısındaki Hounslow’daki bir dairesine götürüldü. Onu İngiltere’ye getiren kişi, akrabalarının bağlantı bilgilerinin yazılı olduğu bir kağıt modülünü Farah’dan aldı.
“Hemen önümde onu yırttı ve çöp kutusuna attı. O anda başımın kederde olduğunu biliyordum” diyen Mo Farah, karnını doyurmak için konut işleri ve çocuk bakımı yapmak zorunda olduğunu, bayanın kendisine “Aileni bir daha görmek istiyorsan, hiçbir şey söyleme” dediğini söylüyor ve ekliyor.
“Çoğu vakit kendimi banyoya kilitler ve ağlardım.“
Yanında kaldığı aile birinci birkaç yıl onun okula gitmesine müsaade vermedi. Lakin 12 yaşındayken Feltham Community College’ın 7. sınıfına kaydedildi. Okula, onun Somali’den gelen bir mülteci olduğu söylendi.
Eski öğretmeni Sarah Rennie BBC’ye, okula “bakımsız” geldiğini, çok az İngilizce bildiğini, “duygusal ve kültürel olarak yabancılaşmış” bir çocuk olduğunu anlattı. Ebeveynleri olduklarını söyleyen bireylerinse hiçbir veli aktifliğine katılmadığını ekledi.
Mo Farah’ın Vücut Eğitimi öğretmeni Alan Watkinson, atletizm pistine çıktığında onda bir dönüşüm fark etti:
“Anladığı tek lisan, vücut eğitimi ve sporun lisanıydı.“
Mo Farah, sporun onun için hayat kurtarıcı olduğunu söylüyor.
Sonunda Alan Watkinson’a gerçek kimliği, geçmişi ve yanında çalışmak zorunda kaldığı ailesi hakkındakileri söyledi.
“GERÇEK MO”
Bunun üzerine vücut eğitimi öğretmeni toplumsal hizmetler kurumuna başvurdu ve Farah’ın öteki bir Somalili aile tarafından sahiplenilmesine yardımcı oldu.
Farah, “Gerçek ailemi hala özlüyorum fakat o andan itibaren her şey daha güzele gitti” diyor ve ekliyor:
“Omuzlarımdan ağır bir yük kalktığını hissettim, kendim üzere hissettim. İşte o vakit Mo ortaya çıktı, gerçek Mo.“
Farah’ın ismi vakitle bir atlet olarak duyulmaya başlandı. 14 yaşında Letonya’daki bir koşuda İngiliz okullar ismine yarışmak için çağırıldı. Lakin rastgele bir seyahat dokümanı yoktu.
Watkinson, ona Mohamed Farah ismiyle Temmuz 2000’de verilen İngiliz vatandaşlığına başvurmasına da yardımcı oldu.
Belgeselde, avukat Alan Briddock, Farah’ın vatandaşlığının teknik olarak “dolandırıcılık yahut yanlış beyanlarla elde edildiğini” söyledi.
Yasal olarak, şayet dolandırıcılık yoluyla elde edilmişse, o kişinin İngiliz vatandaşlığı kaldırılabilir.
Ancak Briddock, Farah’ın durumunda bunun düşük bir risk olduğunu açıklıyor.
Temelinde, insan ticaretinin sömürü hedefli olduğunu söyleyen avukat, “Senin durumunda, kendin çok küçük bir çocukken, küçük çocuklara bakmak ve mesken hizmetçisi olmak zorundaydın. Sonra ilgili makamlara ‘bu benim adım değil’ dedin. Bunların hepsi İçişleri Bakanlığı’nın vatandaşlığınızı elinizden alma riskini azaltıyor” diyor.
“KOŞMAK BENİ KURTARDI”
Farah, insan ticareti ve kölelik algılarını sarsmak için öyküsünü anlatmak istediğini söylüyor:
“Benimle birebir şeyi yaşayan bu kadar çok insan olduğunu bilmiyordum. Beni sahiden kurtaran, benim öykümü farklı kılan şey, koşabilmemdi“
BBC’nin ulaştığı Mo Farah’ı Londra’ya getiren kişi, Farah’ın açıklamalarıyla ilgili yorum yapmadı.