Kahramanmaraş’ın Nurhak ilçesi kırsal Umutlu Mahallesi hudutlarında bulunan Göksu Çayı, üzerinde kurulan Hidroelektrik Santralleri (HES) projeleri nedeniyle kuruma tehlikesiyle karşı karşıya. Toplam uzunluğu 145 kilometre olan ve bunun 35 kilometresi Mereş’ın Nurhak ilçesinden geçen Göksu Çayı’nın yıllık ortalama debisi 10,90 metreküp saniye. Göksu Çayı üzerinde 12 yıl evvel kurulan HES nedeniyle bir yandan çayın yatağı değiştirilirken, öbür yandan akan su HES için kurulan büyük havuzlarda toplanıyor ve bu durum çay yatağını kurutmak üzere.
Mezopotamya Haber Ajansı’nda yer alan habere nazaran, Göksu Çayı’nın yaşadığı bu tehlikelere karşın, çay üzerinde yeni bir HES projesi başlatıldı. Özel bir firma tarafından çayın yan kollarında kurulması planlanan “Bulgurdere ve Ayranpınar HES projesi” için Çevresel Tesir Değerlendirmesi (ÇED) süreci ise devam ediyor. Proje kapsamında, Bulgurdere Regülatörleri, Daçu Regülatörü, Ayranpınar Regülatörü, cebri borular, Bulgurdere ve Ayranpınar santral binası üzere birçok yapı inşa edilmesi planlanıyor.
ÇAYIN SUYU HAVUZDA TOPLANIYOR
Nurhak ve Etraf Köyleri Doğal Hayatı Müdafaa ve Kültür Derneği Lideri Zeynel Gül, Göksu Çayı üzerinde kurulan HES’in yarattığı ekolojik tahribata dikkat çekti. HES’in yapıldığı alanın hayvancılığın yaygın olduğu bir bölge olduğunu vurgulayan Gül, tahribat nedeniyle hayvancılığın azaldığını belirtti. Gül, “Bu yapı 12 yıl evvel kuruldu. Buradaki HES çalışması öbür bölgelerden farklı. Göksu Çayı’nın kaynak kısmına yerleştirilen borularla sular birkaç kilometre yerin altından, doruğun başına taşınıyor. Doruğun başına kurulan büyük havuzda su toplanıyor. Suyun debisi az olduğu için suyun aktığı yataktaki bütün su kesiliyor. Günde yaklaşık 17 saat su kesilerek havuz dolduruluyor. Havuz dolduktan sonra birkaç saat için borular vasıtasıyla dere yatağına boşaltılıyor” dedi.
HES İÇİN ORMAN YOK EDİLDİ
Çay suyunun kesilmesinden kaynaklı su ve su kenarı habitatının olumsuz etkilendiğini kaydeden Gül, “Derenin içinde bulunan canlı ömrü da suyun kesilmesinden ötürü olumsuz etkileniyor. Dere habitatı büsbütün yok oluyor. Bilhassa bu dere de yaşayan alabalıkların yumurtlama periyodudur. Bu balıklar suyun pak olduğu yerlere yumurtalarını bırakıyor. Derenin suyu kesildikten sonra yüksek bir akıntıyla tekrar bırakılınca, o yumurtalar akıntıyla yok olup gidiyor. Bu da deredeki balıkların tükenmesine ve çeşitlerin yok olmasına neden oluyor. Birebir vakitte derenin geçtiği bölgelerde yapılan tarım faaliyetleri de olumsuz etkileniyor. Günde 17 saat su kesintisi olduğu için beşerler bu dereden faydalanıp topraklarını sulayamıyor” diye konuştu.
Göksu Çayı üzerindeki HES’in imali sırasında suyun ağız kısmından HES için kurulan havuza kadar kilometrelerce yol yapıldığını anımsatan Gül, “Ormanlık alanın bulunduğu dağlık bölgede yapılan yol, hem ağaçların kesilmesine hem de topografyanın parçalanmasına neden oldu. Yol üretim sırasında ortaya çıkan fazla toprak ve kayalar tekrar dere yatağına dökülerek hem daha büyük ölçüde ormanlık alanın yok olmasına hem de yüzey toprağının yok olmasına neden oldu” kelamlarıyla ekolojik tahribatın tehlikelerine değindi.
‘İNSANLARI GÖÇERTMEK İSTİYORLAR’
Göksu Çayı’nın kuruma tehlikesi yaşadığının altını çizen Gül, “Buralar dağ keçilerinin ve öteki yaban hayvanların yaşadığı bir bölge. Bu yapılaşma doğal hayatın bozulmasına ve yok olmasına neden olmaktadır. Var olan HES yeteri kadar ekolojik ömrü yok ederken, artık ikinci bir HES yapılması planları var. Bununla bölgedeki hayvancılığı ve tarımı büsbütün bitirmek ve inanları buradan göçertmek istiyorlar” halinde konuştu. (HABER MERKEZİ)